Ol , Oldarî û Kurd

Kurd; gelek ji gelên Rojhilata Navîn.

Bi nijadkî Aryen,

bi zimanekî Hîndo-Ewropî,

bi welatkî Kurdistanî.

Beşek niştecih, bi cotkarî û bazirganiyê ve bilî,

beşek nîvkoçer, debare; sewalwanî û bi bazirganî,

beşek bi tevahî koçer, pisporê sewalvanî û hiberîna rûn û penîr...
***
Welatê Kurda, herçiqas gelek caran ji aliyê siyasî ve, ji der ve bi biyaniyan ve girêdayî xwiya kiribe jî, Kurd, heyama dagirkeriya Erebên misilman jî di nav de, ti caran dab û nêrît (orf û edet), şêl û pêl û girêdan, rabûn û rûniştina xwe ji binîve neguherandine, heta destpêka sedsala XXan bi gelemperî wek xwe mane.

Kurd, piştî ku xwe ji Zerdoştiyê dişon û ola xwe ya qedîm diguherînin dibin misilman , Îslamê pir xweş li şêwaza (terz) jiyana xwe ya xwezayî tînin; nahêlin ku misilmantiyeke bihnteng, bi hêrs, êrişkar, bi mahde û bi mirûz di nav wan de şîn bibe, jiyanê li wan biherimîne.

Em ê di vê nivîsê de misilmantiya Kurda bînin holê û bala xwe bidin cudahiya xwe û gelên cînar ên misilman:

Feqî, mele, şêx û meşayîxên Kurda: Perwerdehiya olî di medreseyan de dibû. Her medrese di serî de ji alî alimek an şêxek Kurda ve hatibû avakirin û bi sedan salan ew bi destê nevî û nevîçirkên damezirînerê xwe ve dihat birêvebirin. Ti pêwendiyên medreseyan bi dewletê ve tune bû. Veherandina medreseyê (tamîrat) Xwarin, vexwarin, serûguhên feqiyan bi xêr û hiseneta gel dibû. Feqî nîvrokî û êvarkî mal bi mal digeriyan, ratiba(îaşe) xwe berhev dikirin. Ratiba feqiyan serê malê firaqek xwarin û nanek bû. Piştî perwerdehiya xwe bidawî dikirin û îcazet distendin, dibûn mela, debara wan dîsa li ser gel bû. Gel ji kîjan meleyî hez bikira ew danî, di tax û gundê xwe de bicih dikir, serê malê pez, dewar, genim dibe, êdî li ser çi bihev kiribin, didanê. Jin û zarên wî, pez û dewarên wî di nav ên şêniyan de bû. Ji ber vê kevneşopiyê bû ku melayê Kurd tim di nav gelê xwe de, muhtac û mehkûmê alîkariya gelê xwe bû, lewre rexneyên tahl û tûj li gel nedikir, ti car xwe li ser mirovan nedidît, dij îslamî be jî, ji melayan  nehat, nekarîn ku şêwaza jiyana hezar salan a kurdewarî biguherînin.
Mizgeft: Li Kurdistanê Mizgeft pir hindik bûn. Ew tenê di bajar û bajarokên Kurda de hebûn û bi gelemperî ji aliyê biyaniyên serdest ve, an ji alî malmezinên Kurda yên çav dabûn wan ve hatibûn çêkirin. Jiyana civakî li ku bûya, nimêj li wir dihat kirin. Di gund û taxan de axa, beg an malmezin odeyek an koşkeke deriyê wê ji der ve dişuxulî ava dikirin. Derî çi nas çi nenas, mêr- jin ji herkesî re serpiştkî vekirîbû. Xwarin û vexwarin, civîn û suhbet, şîn û şahî, razan, îbadet tev di vir de dibû. Mêvanên biyanî, çerçî, karbidestên dewletê, fîrar û mehkûmên  zagona dewletê (qaçax) çiqas dilê wan bixwesta li vir dihatin ezimandin. Mezinê malê, rûspiyê gund û taxê, melayê gund, heta sedsala XX’an dengbêj qadroyên daîmî yên vê civatê bûn û cihê wan li jor, li ser dîwanê an li ser sewkiyê bû. Wexta nimêjê ev ode vediguherî dibû mizgeft, tê de nimêj dihat kirin, mewlîd dihat xwendin. Kî nimêj nekira heta ku nimêj biqediya li paş cim’etê, bêdeng rûdinişt. Xeynî dema îbadetê mizgeft odeya civatê, mela jî wek malmezin û rûsipiyan kesayetiyek civatê bû. Her çiqas melayên Kurda, di mijara Ayat û Hedîsan de, bi taybetî di fikh û Kelam û Siyerê de xwedî zanîneke kûr be jî, ew hukmên Îslamê yên jiyana rojaneya Kurda tengezar dikir, ên dijbertiya dab û nêrît û terza jiyana wan a bi hezaran salan dikir ti car wek şertek jêneger, qethî nedida ber gel.

Wek mînak,digel ku Îslam şahiyên jin û mêr bi hev re qedexe kiribe jî, dîlanên Kurda ji berê de bi hevre ye. Jin û mêr, keç û xort dikevin ber hev, destên hevûdu digirin, govend digerînin. Dîsa, herçiqas  ol û erf û ededên biyaniyan memikên jinan wek namehrem hesibandibe jî , jina Kurd li ber çavê mela pêsîra xwe vedike, zaroka xwe dimijîne.

Beriya ku Kurd di çanda biyaniyan de çavnas bibin, simbêlên sinet nizanibûn. Rihên xwe dirêj nedikirin, ti car cube li xwe nedikirin, kimên spî nedidan serê xwe, pîrozbahiya qendîlên olî li hev pîroz nedikirin. Tenê şeva Qedrê çend riket nimêj dikirin ew bû. kinc û girêdan, şêl û pêla nelihevhatî ya hevûdu bi gotina “ev gune ye” na, “ev şerm e” rexne dikirin. Di nav civatê de ne tenê kesên oldar û nimêjkar, Ermen û Êzdî, Asûrî, Qeraçî, Tirkmanên canik û camêr, nanda, bibext, wêrek, jêhatî, xweşsuhbet jî xwedî rûmet bûn, qedrê wan dihat zanîn, tevlîbûna şîn û şahiyên wan jî ferz bû.

Digel hemû pest û pêkûtî û hewldanên pişaftin û xwepişftanê hêj di nav Kurdan de ev kevneşopî kêm-zêde berdewam e. Ev çanda gelê Kurd ya  “di dirêjahiya hezaran salan de li ser pirrengînî û çêşîtdariyê şîn bûye” bo mirovahiyê, bi taybetî bo pêşeroja Rojhilata Navîn hêviyek pir mezin e. Li ser nirxên gelê Kurd demokrasiyeke jidil û rasteqîn, mirovahiyeke azd û sefiraz ava dibe lê, divê di serî de Kurd, heta ku bibin xwedî statû, bi çavreşî li çanda xwe, li zimanê xwe, li dab û nêrîtên xwe xwedî derkevin.

Bi taybetî xwe û zarokên xwe ji “têgihîştina olperestiya bihnteng, hişk, êrişkar, dûrî jiyanê, dijminê kêfxweşiyê” biparêzin.  

Xwedê zarokên me sitar bike...!

Dema mirov bala xwe dide dîroka mirovahiyê, şer, şoreş, serhildan, tertele, reform  çi heq çi neheq, tim û tim bûne sedema dubendî û dijminatiyên kûr û dûvdirêj. Nijadperestî û fanatizm, rik û nefret merivan ewçend guherandiye ku carinan dayîk bûne dijminê zarokên xwe. Mirov, pitikên hevûdu yên hêj destek goşt kuştine, destdirêjiya jin û zarokan kirine, jahrî xistine  ava dijminên xwe, sewal û giha û dar û daristanên hev şewitandine. Çawa ku di dema rakirina  ocaxa yenîçeriyan de qewimiye,  kêlên gorên kesên hedef jî  hûrhûrî kirine, goştên hev dane ber diranan, kezeba hev xwarine dîsa kerba dilên wan dananiye…

Tevgera Azadiya Kurd a li Rojhilata Navîn nûnertiya tevahiya nirx û hêjayî û çanda mirovahiyê daye ser milê xwe, ji roja pêşî heta îro, ti caran nehîştiye ku di nav gelan de dijminatî serdest bibe. Wî ti caran şerekî bêpergal û bêpîvan li ser şervan û gel ferz nekiriye. Ev çil sal e, di guhê gele Kurd  de vê rastiyê xwendiye: “Gelek ti car nabe dijminê gelekî din. Sedema şer û pevçûnan pergala siyasî, desthilatdar, hêzên modernîteya kapîtalîst û dewletên neteweyî yên  cewrikên wan in. Bijî biratiya gelan...”

Di pêvajoya şerê ku îro li Bakûrê Kurdistanê û li Turkiyeyê dikudîne de,  gelê Kurd, digel hemû êrişên nijadperest, digel hemû pest û pêkûtî, îftîra û  heqaret û neheqiyên li ser navê Tirktî û misilmantiyê lê  hatine kirin, li Kurdistanê ti car êrişî ti kesek biyanî nekiriye, nake jî.  Gelê Kurd xwedî vê bîr û bawerî û hişmendiyê ye: 

“ Gelê Tirk apolitik e. Dewlet û çapemeniya ku di bin bandora  dewletê de çi rê bide ber gelê Tirk,  di wir re diçe, bi wî awayî tevdigere. Dewlet, bona ku gelê Tirk piştgirî bide şer, zarokên xwe bişîne şer  Kurda li ber çavê gelê Tirk reş kiriye. Sibe aştî çêbe, dewlet xwe biguherîne, jidil û can bibêje Kurd û Tirk bira ne, wek hev in, xwedî heman maf û berpirsiyariyan in, gelê Tirk wê me hembêz bike, neyartiya nijadperest û paşverûyan wê di rojekê de ji holê rabe… ”

Lê, ev xweşbînî û hêvî û hişmendiya Gelê Kurd sih sal in yek alî ye. Her çiqas dewlet û raya giştîya Kurd û Tirk pir neyne rojevê jî, gele Kurd bi taybetî di bajar û bajarok û gundên Anatoliyê de di bin nijadperstî û êriş û cudakeriyê de nalenal e. Berê “nijadperestan tene” eşkere dijminatiya Kurda dikir, niha olparêz jî li wan  zêde bûn. Di şerê çil salan de, çi ji nezanan, çi ji xwendiyan,  li Turkiyeyê nifşeke weha hat afirandin ku xwîna Kurda vexwe jê têr nabe. Li dehan cihan lînçkirina karmendên Kurd, nefreta li hemberê karkerên demsalî, ji ber strandina bi  Kurdî kuştina ciwanên Kurd, girtina bi ser mal û dikanên wan de, şewitandin, rûxandin, teşhîrkirin,  nedayîna kar û xanî, di stadyûman de, bi girsehî protestokirina rêzgirtina bo qurbaniyê Terorê, herî dawî di xewa şevê de şewitandina Mehmet Aytaç…

Îcar dewlet, çav lê ye mamosteyên Kurd ên li Kurdistanê ji kar bavêje û zarokên Kurdan ên reben, ên hêj nikarin-nizanin xwe biparêzin,  bi tevahî teslîmî mamosteyên biyanî bike û îcar wan di welatê wan de biperçiqîne, bihincirîne, bipelixîne, snoqî bike…

Ka  kî dizane ji wî gurê Mehmet Aytaç di xewa şeve de şewitand , ji wan faşîstên agir berî malan didin, ji wan dilkevirên xizanan ji zeviyan davêjin, ji wan sofîkên aqil di qûnê de, bi tekbîran êrişî misilmanan dikin,  çend heb di dilqê  mamosteyan de werin bikevin şuna mamosteyên Kurd?

Perwerdehiya bi zimanê dayîkê li alîkî, tirsa min ew e ku kesayet û tendirustiya derûnî  ya zarokên me  jî ji dest biçe…!

Heta niha li Kurdistanê,  di her dibistanekê de hebûna çend mamosteyên Kurd û şoreşger , hejmara wan çibe jî zirara mamosteyên nijadperest û serhişk û bihnteng tolere dikir, nerm dikir. Piştî çûyîna wan Xwedê zarokên me sitar bike…!   

  

Ji Hîzbula heta IŞIDê:Dek û dolab, fen û fût...

Gelê Kurd,

Gelek ji gelên Rojhilata Navîn ê ti car nebûye şareza û serfiraz...

Gelê herî xêrxwaz û aştîxwaz, lê çibikî, ewçend jî bêsiûd û belengaz...

Gelê li ser erdnîgariya xwe bi hezaran salan e bêsiûd û bêmiraz, îro bi mar û dûpişkan re şerê man û nemanê dike.

Dijminên wi, bêbext û bi dek; dostên wî (xwedêgiravî) roviyên konek...

Kurd, kîngê piçek hatibe ser hemdê xwe, pûrt pêve hatibe, rastî bêbextiyê hatiye

û wan tim û tim kevirê aşê bêav li ser serê wî gerandiye.

Pir dûr neçin, ger em bala xwe bidin xefik û dahfik û dek û dolabên van sih salên dawîn ên li ber Kurda danîn, em ê baş bizanibin lîstikên wan ên dawîn:

sal û zeman, 1990: Tevgerek hebû li Lûbnanê, nav Hîzbulah. Tevgereke Şiî û olparêz.

Bi taybetî li dijî Îsraîlê çalak. Dagirkerê bêbext û ji mirovahiyê bêpar, bi heman navî yek jî li Kurdistanê birêxistin kir lê, Hîzbulaha Îranî ti car hebûn û rewabûna wê nepejirand, wek şaxek xwe, wek hevkarê xwe nehesiband.

Bi navê vê partiyê bi mîlyonan Kurdên welatparêz kuştin, birîndar kirin, berê wan dan ser rê û dirbên xerîbiyê, miştexî û penaber kirin.

Paşê jî heman êrişan wek “çalakiyên terorîstî yên hovane yên “kok ji der ve” û “ li dijî dewleta Tirk” binav kirin.

Êrişên Hîzbulaya xwe, tevgera xwe yên kontrayî, paramîlîter kirin hincet û dîsa êrişî Kurda kirin. Li welatê Kurdan rewşa awarte îlan, axa wan çaralî dorpêç, war û zozanên wan qedexe, gund û bajar û bajarokên wan wêran û wêrtas kirin.

Em werin roja îro:

Dora pêşî li Iraqê, hin mîlîtanên di bin bandora Ebûbekîr El Bexdadî, ji El Qaîdeyê veqetiyayî, tevgereke bi navê “Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê” ava kir.

Ev tevger, bi rê û rêbaz û çalakiyên terorîstî dixwest çavê gelan bitirsîne, di bin xelîfetiya El Bexdadî de dewleteke îslamî damezirîne. Wan di her pêvajoyê de, destê wan gihîştibe kîderê, bi her rê û rêbazên dermirovî komkujiyên kesnedîtî pêkanîn…! Negotin mirov e, kevir e, dar e, ajal e, kî û çi li ber wan ket kuştin, talan kirin, şewitandin, rûxandin. IŞIDê di nav sivîlan de tirs û xofek wisa çêkir ku, bi bihîstina navê wê , gelên Iraq û Sûriyê her tiştên xwe di cih de hîştin û bi alîkî ve belav bûn. Li ber vê lehiyê Kurdên Rojava tenê xwe girtin, xwe parastin. Ew ji berê de li dijî rejîma nijadperest ji alî siyasî û leşkerî ve xwe birêxistin kiribûn, amadekariya xwe dîtibûn...

Di pêvajoya hevdîtinên aştiyê de Dewleta Tirk rê nedît ku rasterast destdirêjiya Rojava bike lê, li gorî gelek derûdoran ji binve alîkariya çeteyên IŞIDê dikir. Di ser Turkiyeyê re çûnhatina çeteyan aşkere bubû. Çapemeniya azad û çavkaniyên bêalî, rêxistin û saziyên wan ên li Turkiyeyê û li bajarên Kurdistanê vê rastiyê dianîn rojevê lê, dewleta Tirk gelek caran an înkar dikir, an jî bi operasyonên qaşomaşo çavê raya gişkî girê dida.

Di rastiyê de, çawa ku di salên 80yî de bi hezaran pêxwas û tolaz û xwînxwarên welat bi navê Hîzbula anîbûn cem hev, îcar jî bi navê IŞID û El Nusra û Tûgayên Siltan Mûrad û êdî çi kul û kureder be wan xwedî û birêxistin dikirin.

Dewletê, piştî hilbijartinên 6ê Hezîrana 2016an, kuştina du polêsan kir hincet û dawî li pêvajoya aştiyê - jixwe ne bidilê wî- bû anî.

Dem, dema bikaranîna ga û mozikên di axûran de xurtkirî bû. Dagirker heman dek û dolabên salên 90î dubare kir. Bi kontrayan Kurda û dost û rêhevalên wan da kuştin lê, ji raya gişkî re wan çalakiyan wek “êrişên terorîstî yên li dijî Turkiyeyê nişan da.

Ha ji we re yek bi yek, roj bi roj êrişên bi navê IŞIDê hatine kirin, hedefa wan, nasnameya 709 qurbaniyên wan:

- 20 Adar 2014, Nîğde: Terorîstên IŞIDê û hêzên Dewletê kes nizane, çawa û çima, bi awayek rastî hev tên, şer diqewime,

ji hêzên ewlehiyê 2 mirî. (Ev çalakî tenê li dijî hêzên dewletê ye. Li gorî pisporan IŞIDê ev çalakî bêhemdê xwe, bê dilê xwe lidar xistiye)

- 6 Pûşper 2015, Amed: Rojek beriya hilbijartinê, di mîtînga HDPê de li pey hev du bombe teqiyan. Ev çalaki ket stûyê IŞIDê.

4 Kurd mirin, 402 jî birîndar bûn.

- 20 Tîrmeh 2015, Pirsûs: Komek şoreşgerên ji Turkiyeyê hatî û bo alîkariya zarokên Kobanîyê li ser rê, rastî êrişa xwekujî ya li ser navê IŞIDê hat.

Ji şoreşgerên dostên Kurda 34 mirî, 100 birîndar.



- 10 Kewçêr 2015,Enqere: Di Mîtînga Ked, demokrasi û aştiyê de xweteqandina terorîstên IŞIDê yên nasnameyên wan ji berê de diya, çend roj berê di destê polêsan de wek qaçaxên leşkeriyê sûcdar lê, kes nizane çawa serbest hatine berdan.

Ji Kurda û ji şoreşgerên dostên Kurda 109 mirî, 500an zêdetir birîndar…

- 12 Rêbendan 2016, Sultanahmet-Stenbol: li ser navê IŞIDê, dijî tûrîstên Ewropî êrişeke bombeyi.

Ji Tûrîstên Alman 13 mirî, 13 birîndar…

- 19 Adar 2016, Beyoglû-Stenbol: Hedef; tûrîstên Îsraîlî:

5 Îsraîlî mirî, 36 birîndar…

- 28 pûşper 2016, Balafirgeha Ataturk-Stenbol: li termînala rêwiyên biyanî êrişeke çekdarî û bombeyi.

Gelek jê biyanî 45 mirî, 236 birîndar.

- 14 Tebax 2016,Dîlok: Dîsa li ser navê IŞIDê êrişeke xwekujî, di dîlaneke Kurdan de…

Piranî zarok 54 Kurd mirî, gelek jê giran ji 100î zêdetir birîndar…

Encama hemû çalakiyan: Êrişa pêşî ya li Nîgdeyê ne di nav de, hedefa hemû êrişan an Kurdên welatparêz, an şoreşgerên dost, an jî biyanî ne.

Heger IŞIDa Turkiyeyê, Turkiyeyê bi xwe, rejîma Tirk ji xwe re bikira hedef firsenda herî mezin piştî hewldana darbeya 14 Tîmehê neketibû destan?

Mehek zêdetir hemû “alîgirên pergala laîk û Kemalîst û AKPyî bi tev di kolanan de nebûn?

Polês û leşker derba mezin nexwaribûn, tev bi hev neketibûn?

Çima IŞIDa xwedêgiravî dijminê TRyê, di ti civînekê wan de demançeyek pêlîstok be jî neteqand?

Ma Kurd û Elewî û şoreşger tenê neyarê IŞIDê ne ku ji wan bi sedan kesan kuştin...?

Dewletê, bi van êrişan, wek êrişên Hîzbulayên salên 90î, derfetên pir û pir stratejik bidest xistin.

Ez ê çendên wan vebêjim:

a) Bi xêra tevahiyan da zanîn ku ew di bin tehdîta Terorîzmê de ye û bi wê hincetê mafên mirovan û zagonên demokratik yeko yeko ji holê rakir. Çapemeniyê çavtirsandî û kerr û lal, bi hezaran siyasetmedar û ronakbîran zindan kir.

b) Bi hinceta ku terorîzm dewletê tehdit dike, di bajarên Kurda de nema komkujî û keraset pêkanî, wan wêran û wêrtas kir.

c) Wan terorîstan wek ji Sûrîyê hatî nişan da, bandora xwe li ser Rojava rewa kir.

d) Di dawiyê de dîsa bi wê mahneyê Cerablûsê dagir kir.

e) Bi hinceta ku ew ê bi IŞIDê re şer bikin, nema sixur û çeteyan li Rojavayê Kurdistanê birêxistin kir.

f) Dagirker, bi xistina navê wê nav tevgerên terorîst û wekhev nîşandana wê û IŞIDê, Tevgera Azadiya Kurd û Gelê Kurd ewqas reş kir ku, şeytan êrişî Kurda bike “gelê Tirkê misilman û nezan, hinek jî nijadperest û faşizan” êdî jê re secde dike.



Gelî xwendevanên hestiyar, ji nirxêr mirovatiyê hêj bipar,

Çawa ku serokê gelê Kurd di her gotineke xwe de dubare dike, dibêje; modernîteya kapîtalîst mirovahiyê roj bi roj dirizîne, dike dilqê cinawiran.

Li ser gelên mezlûm û bindest neman dek û dolaban digerîne, rastiyan berovajî dike…

Îro dagirkerê me yê xulamtiya wan hêzan dike, xelata xwe çawa distîne hûn baş dizanin:

Dagirker me dikuje, emperyalizm serxweşiyê dide wî!

Em tên kuştin taziye di koşka wî de dibe…

Em tev rastiyê dizanin lê, çi bikî, çiqas biqîrî, çiqas bikî gazî û hewar heta neyê hesabê wan ew te nabihîsin.

Lê mizgîniyek bidim we, mezinên me gotine “gû bi berfê nayê veşartin” Em tev baş pê dizanin ku emperyalîstên îro pûşên dagirkerê me vedişêrin, fêlên wî yên qirêj dinuximînin, ne dostên wî yên jidil in. Her yek bona ku sibe li dijî wî wek çek bikar bîne, sûcên wî didin ser hev, qeyd dike. Kurd jixwe ji berê de qencî û xirabiyên lê hatine kirin jibîr nake. Dawiya dawîn ev bêbextiya dagirker di pozê wî re werê… Ew ê derbek wisa bixwe ku quleke bi destê wî nekeve ku lê bisitirê. Xwedê ayê bizina kol ji ya bi qiloç re ti car nahêle. Xwedê bihêle jî Gelê Kurd “bi îradeya xwe ya cuzî” dîsa jê re nahêle…