25.12.2011

Piyaleya Hasîp Kaplan û Mesela Xalê min ê Evdirihîm


Wê rojê Hasîp Kaplanê me di meclîsê de prî qeherî, pirî erinî, hêrsa xwe di serê piyaleyê de da der. Ew roj ez li ber televîzyonê bûm. Bi dîtina rewşa wî, bê hemdê xwe ez çûm 45 sal beriya niha.

Xalê min ê  evdirihîm hebû. Heft  sal e çûye ber rehma Xwedê. Merivek pir oldar, ji dilê xwe sax, heta dibêjî dilşewat ewqas jî ji xwe xweş bû. Çend bîranînên min ên zarokatiyê yên giranbiha hene ew ji xalê min yadîgar mane.

Tê bîra min, her cara ku Xalo bo danûstendinê(alwêrê) diçû Erziromê, dikandarên Tadaş ên rûrrehmanî lê, dil şeytanî ew dixapandin û di dikanên wan de çi malên neqenc, xerabe û xiloxar hebûna bi bihakî giran didan destan û ew dişandin gund. Gava digihîşt malê, bi heweseke mezin eşyayê xwe ji heqîf û çuwalan derdixist û dikir wan nîşanî zarok û kofî û kulfetê xwe bide, biceribîne  ka çi tiştinên qenc kirîne lê...  Gelek caran kêfa Xalo di nîvî de diqurmiçî, mîratino an bi zede û bi qisûr derdiketin, an  dikir nedikir nedişuxulîn. Bi taybetî tiştên wek makîneyên şîr, dafikên mişkan, qirikên lambeyên bigaz, qeşawî, pompeyên jahrîkirinê yên bo spî û kêçan; ew  makîneyên ku mirov bi bikaranînê ve ji zede û qisûrên wan fêm dikir, bi gelemperî xerabe derdiketin.

Wan salan, bavê min ê qaçaxê leşkeriyê, girtibûn û bi zorî biribûn leşkeriyê. Bi çûyîna wî re, leşkerên Tirka (mufreze) xêniyê me yê tek ê li diharê gund bi tena serê xwe disekinî, li me herimand. Li aliyê me, çend mehkumên ji destê dewletê reviyabûn û xwe dabûn çiyê hebûn. Ew, carek birçî mabûn û  li me qesidîbûn.Fesala xwe dîtibûn, hatibûn ber deriyê me nan xwestibûn. Dayika min axwedanxêr, bo xatirê Xwedê dilê  wan nehîştibû, çend nan dabû wan. Hin gundiyên me yên fesad û neyar, vê yekê dikirin mane; kêngî qereqol ji wan pirsa fîraran bikira muxbîriya me dikirin, digotin: “Em tev nêzîkî hev in, bi hev dizanin. Mala Kazo  tenê dûrî me ye; ew mal e mehkum û fîraran dihewîne...”  

Her cara ku xebera leşkeran a bêyom a digot “werin vir” digihîşt dayika min, ji bela mêraniyê ê ku diçû qereqolê xalê min bû. Ew, gelek caran bi lêdaneke bed, siûda wî  lê bihata, bi dayîna kemçûreke nekêm xwe ji nav dest û lepên cendirmeyan bi zor xilas dikir, pir û pir bihnteng, bi hêrs lêdixist dihat malê. Bi hatinê re çêr û dijûn û nifir, çi bihata ber devan ji dewleta tirko re, ji leşkerên wê re û ji dayîka min re dida ser hev. Rebeno dît ku em fîrar û mehkuman xwedî bikin jî nekin jî qereqol li ku bibîne bi heman hincetê qîra xwe tê dide, mala me anî ser mala xwe. Em di xênîkî de êdî du mal bûn lê qedera wî ya reş dîsa neguherî.  

Rojek ji rojên payîza dereng, xalê min ê Evdirihîm bo dîtina tevdîra zivistanê  dîsa çûbû Erziromê. Çend roj derbas bubûn nayê bîra min,  bi esirkî vegeriya malê lê, bi çi halî!  Kincên wî qelişî û bi xwîna sor deq deqî, çermê poz û guhê wî yê cih bi cih  herişî, dora her du çavên wî yên bi xelekên soromoro neqişî. Bi bedena wî çi kiribûn min nedît lê, di rûyê wî de çend birînên reş dabûn der. Alîkî simbêlên wî yên fîşt badayî hatibû rûçikandin; çermê lêvê jî pêre gurandî... Pir bi hêrs û xemgîn bû. Dayika min dizîka  di guhê min de got; “ew ji otobosê çawa peya bûye du cendirme  bi milên wî ve girtine û birine...” Bi zanebûna şeş -heft saliya xwe min dawiya hevoka dayê dikaribû baniya : “ wî birine qereqolê û dîsa jê pirsa mala me û fîraran  kirine. Sond û qesem û telaq û Quran pere nekiriye, wî ji rewşa mirovtiyê derxistine û bi halekî din berê wî dane gund...”

Xalojina min bi pirs û nifiran serûguhê wî şûşt, kincên  paxiş lêkir, aliyê simbêlê mayî bi gûzan xweş kur kir, xwarina ku dilê wî her dem dibijîyayî; tûyên hişk û çend hêkan tevlihev di nav rûnê malê de qeland da ber...

Piştî xwarinê parîkî kêfa wî hat cih. Heqîfa xwe anî, gazî me kir. Diya min, xalojina min, brayên min  Tajdîn û Mihemed, kurên wî Mehmereşîd û Xêredîn, keçikên wî Berhîv, Ruqiya û Gulê em tev li dorê rûniştin. Xalo eşyayê ji Erziromê anîbû yeko yeko ji heqîfa xwe derxist. Ji me re tiştinên biçûk lê pir şêrîn anîbû: Benîşt, şekirê sor, şeqşeqok... Tiştên mezin û giranbiha yên ji malê re anîbû di çuwalan de bûn. Êdî tarî ketibû odê. Çend roj bû, qirika lambeyê xirab bubû, mezinê malê dikirin nedikirin fitîl dernediket jor. Me bi ronahiya lawaz û ricifok a çiraya don  îdare dikir. Dora pêşî divêt lambe bihata sazkirin ku eşyayên din çêtir bihatina dîtin.

Xalo lambeya bi dîwar ve  daliqandî anî, da ber xwe; qirika wê bada jê derxist danî alîkî; ji heqîfê pakêtek bi kaxizê rojnameyê pêçayî derxist da dest û hêdîka vekir û jê qirikeke nû ya lambeyê derxist. Bi kêrika xwe parçekî ji fitîla taze ya ji nav kaxiz derketibû birî di qirikê re  kir, dest avêt bişkoka glover a hesinî ya dor bi kêrtik ku bade û fitîlê bide jor...  Niç... na... Nabe... Nebû... Bişkok nagere... Negeriya... Carek din. Du carên din. Te digot qey heft pêlewanan pê girtine nahêlin ew bigere. Çend carên din jî zor dayê. Bişkok  got qirp şikiya û di nav du pêçiyan de ma.

Ew kêfa nîvco ya xalo ya ji ber tû û hêkên qelandî hatibû jî çû. Bi hêrs deng li xalojna min kir:
- Keça Rizo (Rizo navê xezûrê wî bû), ka ji min re çakûç bîne!
Xalojna min dizanibû dê ew ê çi bike... Hêdîka rabû çakûç û parçekî kevir anî, da ber. Xalo qirika lambeyê da ser. Heta Xwedê dabûyê bi zeft bi çakûçê xwe lêxist, lêxist, lêxist... Qirikê pelçiqand,  wek teneke pehn kir, da dest û ji nişkave rabû ser xwe, ji malê derket. Me zarokan jî da dû. Çû, çû, çû, derket serê Girê Hemzo. Ew gir li  serdestê gundê Tirka yê bi navê “Kerem Çawûş” bû. Tenekeya di destan de bi zeft qil kir ber bi gund ve avêt û dûre heta jê hat qîriya û got: “Xayînino, bêwîjdanino, ez  çikê hespê xwe bikim (nizanim) kudera weyo, we girte xwe!”  
Em hatin malê. Dayika min ji min pirsî; xalê te çi kir? Min got, derket serê girê Hemzo qirikê avêt, ji Tirka re jî çêran kir.
Çend roj şûn de hêrsa xalo danîbû ku dayika min wêrî û ji Xalo  vê bipirsê kir:
-Keko, te wê rojê  qirika lambê çima biriye heta Girê Hemzo, aliyê gundê Keroçoşê (gundiyên Kurd vî navî li wî gundî kiribûn)ve avêtiye, çêr û dijûnan li tirkan  kiriye?

Xalo qasekî sekinî, bi peyvên nermik, hêdî hêdî weha lê vegerand:
- Xwîşkê, ma ew leşkerên li me zilmê dikin, ew dikandarên li me neheheqiyê dikin tev ji doxîn û ji pişta wan neketine? Ew qenc bûna, ji me hez bikirana ev yek nedihat serê me.

Belê xalê min wê rojê bi şikandina qirika lambeyê û bi avêtina wê ya ber bi gundekî Tirka ve, sembolîk be jî zilm û zordarî û şovenîzmê protesto kiribû. 50 sal şûnde, wekîlekî kurdan di meclîsê de bi şikênandina piyalekê heman zilm û zordestî û  şovenîzmê li ber çavên wekîlên Tirka protesto kir. Ez bawerim ku hêrs û kerba Hasîp ji ya  Xalê min ê Evdirihîm zêdetir e.
                                                              Mamoste Marûf   

    

15.12.2011

Canbaz

Canbaz hebûn; di dewr û dewrana Osmaniyan de... 
 Hin ji wan  derdiketin ser werîs û benên ji kindir ên  bi qasî Pira Siratê zırav û zirav, bi qasî minareya mizgefta Ûlûcamiyê bilind û bilind li ber çavên wezîr û padîşayan, xwe coş dikirin, xwe liba dikirin, wek meymûnan direqisîn, dimeşiyan, ji jor de  “li ser serê  evdên Xwedê yên şaş û matmayî, ji meraqan dev vekirî, guh belkirî”  rim û şûrên xwe dihejandin; lê çi bikî ku  dem, dema şahiyê bû lewre tunebû fermana jêkirina serî û guhan...

Hin ji wan hebûn ku radipelikîn ser dikê, ji dev agir dipijiqandin notla dêw û zebaniyan; zirav diqetandin li babaegîtan; şikur ji Xwedayê jorîn re ku ev şano û lîstik bû; ji ber wê yekê nedişewitandin zarok û xortan, dar û daristanên çol û çiyan...

Hinekên din jî çavên  bi hezaran kesan di yek carî de  girê didan,  ji cêb û bêrikan, ji berpişt û paşilan derdixistin didizîn destmal û pêşgîr û  kîsikên pere û yên  zêran; êxbala kor, siûda wan a lênehatî destûr ewqas bû; divêt  piştî nîşandana merîfet û huneran, malên diziyê vegerandina li wan guhsist û bêtextik û famkorikan...

Tayfeke canbazan jî hebû, navên Lagarî û Hezarfen  li xwe dikirin; carnan xwe bi bask dikirin, carnan bi zor û pestoya agirê barûdê xwe ji qûle û barûyên bilind davêtin, bi hewa ve diketin difiriyan; gava datanîn erdê, ji benî Ademan re  digotin; “em hevalbendên cin û periyan in, gere hûn ji me bitirsin, bipelikînin.” Lê Xwedê li ayê  qûlên xwe yên saf û nezan mêze dikir ku ew cambaz, hê nasnekiribûn bombeyên kîmyevî yên bi jahrî û wan mîsket û kazanan...

Dîsa canbaz hebûn ku di fêlbaziyê de bê raqîb û bê hempa bûn; hê dema şah û padîşayan de di çavgirêdan û hîpnotîzmayê de çavnas bûn. Bi dua û niviştan devên mirovan girêdidan, ziman li hev dipiçikandin lal dikirin;
guh li wan dixitimandin ew kerr dikirin,
bihata hesabê wan diketin dilqê bijîşkan; “dîn û  harên derpê ji qûn avitî” bi telkînan nerm dikirin vediguherandin berxan; baqilan dîn dikirin derdixistin serê çiyan Lê, bo bindestan heyam xweş heyam bû ku canbaz li Stenbola payîtext nêzî text, bextreş dûrî wan bûn ku nedidîtin zor û zext.  Haya canbazan hêj tunebû ji polîtîkayên kirêtên serdestan, li ber guhên wan ketiba jî, bo şerê pisîkolojîk destê  wan nedigihîşt her deveran; lewre jî bindestan çand û ziman û nasname  parast bi sedan salan...  

Ew canbaz,
bi şano û xwepêşandanên xwe yên carnian bi tirs û xofê honandî,
car caran bi çavtirsandin û bi gefxwarinê barkirî, gelek caran bi hostatî û bi konektiyê xemilandî,
pêwîstî pê hebûya bi qerf û henekan neqişandî,
lê, tim û tim, xwedêgiravî bi “hîkmetê Xwedê” qewimî,  
qaşomaşo bi  “alîkariya melaîke û cinan, bi saya  serê şeytan û pêriyan” diçûn serî,  
guh dirêj dikir li mezin û li piçûkan, carek bikenanda hezar caran tirs û xof dikirin dilan...
***
Du sed sal beriya niha bû; li Rojavayê Cihanê şax vedidan şoreşên gelan; li Fransayê çîprûtan agir berî koşk û serayên desthilatdaran dan. Azadiyên ku ew bidest xistin nîvco bin jî, dîsa têr kir ku  zanist, huner, wêje, bîrdozî û  pîşesazî  bibe malê Ewropiyan. Di heman demê de hûn ê bipirsin; ka çi bû, çi qewimî li paytexta Osmaniyan?  Heft xwezî bi canbazên berê! Qe nebe ew direqisîn li ser werîsan tenê! 


Yên nû daw û deling badan, dora pêşî bûn Jontirk, paşê bûn îtîhatparêz, navên  paşa û wezîrtiyê li xwe danîn; alîkî ve rijandin xwîna gelan, li ser sifreya wan  bi têra xwe xwarin qelî û biryana berxan; ji me bidestan  re hîştin kereng, gûlik û ribêsên serê çiyan.     

***
Di serê sedsala 20’an de, canbaz Kurdên eşîr xapandin, li Kurdistanê ew kirin Başibozux bi wan dan qirkirin Ermenan, li Çanqaleyê ew kirin Memetçîk bi wan dan sekinandin emperyalîstan, li çar aliyên Anatoliyê navê siwarîtiyê li Kurda kirin lê, pêxas û peya ew dan pêşiya yekîneyan;  bi wan dan qewirandin Rûs û Yewnanan; çawa ku biserketin, erd girt piyên wan, li ser xwe qeyd û tapî kirin mêrg û zevî koşk û serayan; di dawiya dawîn de  canbazan em kirin “Kurd Memedên xwe” û wek  nobedar dan  ber dîwaran.

Kurdên  şiyar, ew ên xwe “netew” dihesibandin, têgihîştibûn fen û fût û hîleyên wan, lewma canbazan bi ser serê wan de hilweşandin, rûxandin, şewitandin, wêran û wêrtas  kirin Koçgirî û Xinûs û Amed û Dêrsim û Agirî Sason û  Zîlan.

Canbazan, heman roja damezirandina Komara Tirk,  şer’a Xwedê, ol û bawerî, cin û pêrî dan alîkî, xwediyê xwe yê berê; padîşayê xelîfe yê rûyê zemîn  di rojekê de firotin bi bihayê du quruşan;  bûn ji wan komarparêzên hemdem û nûjen û laîk û sekûleran. Ew werîsên xwe yên berê yên canbaziyê  dan dest, xwe bi Mustafa Kemal ve hişk girêdan. Xwedê giravî kilîta reş li dergah û ocaxên şêx û meşayîxan xistibûn, gel rizgar kiribûn ji paşverûyan lê, kinc û girêdan, rabûn û rûniştin, felsefe û pirensîb û rêgezên wisa  dabûn ber xwe ku kenê hirç û guran dihat bi wan.

Şebqeyên gundiyên Ewropî didan ser seran; bi sikuran ve dikirin papyon û qirawatên arîstokratan; lê,  di ortê de dest davêtin simbêlên xwe yên “fîşt û reş-qeytanî” yên Osmaniyan û wan badidan heta tanga guhan...
Dibûn Ateîst lê, di canbaztiyê de biketina tengasiyê sond dixwarin bi serê şêx û mewlewî û weliyan.
Dibûn Komînîst lê,  ji xwe re şirîk  digirtin komprador û axa û kedxuran.
Dibûn hûmanîst lê, lî Dêsim û li Zîlan bi hestiyê mirovan tijî dikirin şikeft, gelî û newalan...
Car hebû sêbendî diket nav wan, alîkî dibû çepgir alîkî  rastgir, alîkî olparêz;  ji hev vediqetiyan lê, çawa ku çav bi Kurda diketin,  ji nişkave tev digihîştin hev, wek tajiyên heleyê( safarî) êriş dibirin ser wan rebenan. Ji nav garana wan çend  kesên xerîbê canbaztiyê derketina, bubûna Denîz û Mahîr û Îbo û li paş heleyê bimana, an biparastana mafên bindestan, bi  darvekirinê hêrs û kerba wan danetanî, dibûn “gurên boz” û ew didan ber diranan...

Hin ji wan canbazan, ketin Texteqele û Beyoglûya Stenbolê, dest danîn ser dikan û  dezgehên Rum û Cihû û Ermenan, cih teng kirin li wan dîl û rembenan, ên rev bidest ketin jixwe reviyan; çendên mayî jî di quncikên xwe de sed sal e hêj quncilîne ji tirsan...

Hîn ji wan canbazên hostayên diziyê, xwe dan bazarên sewalan; post raxistin li irase û li halên zerzewat û fêkiyan. Li Sêrt û Erziromê bi navê sîmsariyê, li bajar û bajarokê din ên Kurdistanê rasterast bi navê xwe yên berê yê cambaziyê bûn qimilên sor; bûn qirnî û ketin bêrikên Kurdan, bi salan  mijiyan xwîn û xwîdana wan gundiyan.
***
Roj hat yek ji wan canbazên werîs û zimandirêj,  bû Tayîp û desthilatdarî bidest xist. Bi hatina wî  ji nişkave “Heq hat; batil zaîl bû”. Canbazan  xwe li “nûr û roniya pîroz a Fenera Deryayê” ( Deniz Feneri) giritin bûn olparêz û umetparêz.

Ew em xapandin, çavê me girêdan, bi demokrasiyek qelp û bi mafên mirovan ên bi derewan; ji bêrîkên me kişandin cuzdank û kîsikên zêran, gava  bi awakî em pê hisiyan;  ji me re gotin “Xwedê  xêr û xizmeta me xelat dike; Dolar û Ewro dibarîne bi ser me de, bi mîlyonan.  



Yek ji wan “hezarfenan”  navê “Fethulah” ê ku wate; “ew kesê ku  deriyê sir û kerametan vedike” li xwe kir ; di şevek reş û tarî de serîkî werîsê xwe bi Enqereyê ve seriyê din bi Washîngtonê ve girêda, di ser re çargavî bazda di çend saetan de li dû xwe hîşt du parzemîn, sê okyanûs û heşt deryayan. Hin kes hene bo wî dibêjin :
“Ew canbazekî ne durû, sêrû ye; li  perê din ê okyanûsê dek û dolaban digerîne, bi devekî ayet û hedîsan dixwîne xwe wek olparêz û umetparêz nîşan dide; bi dev û rûyê paş perdê de tirkperest e; alîkî ve jî  xulamtiya mamê xwe yê Sam dike.”
Hin jî dibêjin:
“ew ketiye dewsa Decalê canbazê axir zeman,  mirovan efsûn dike û tersê kerê xwe dike savar û birinc di qirika me re berjêr dike. Mirazê wî  ew e ku ji nû ve ava bike împaratoriya Osmaniyan, lê dike dubare neke xeletiyên bav û kalan; lewre dixwaze dora pêşî bihelîne, bibişivîne Kurdên kelem û qîtê çavan ; ”
Çendik û çend derbxur û derbiderên ji destê canbaz û canbaztiyê hene, gava wî di mizgeftê de çav şilek, poz  çilmok, ser û guh perîşan dibînin,  dîsa jî dikevin feq û xefikan; hew xwe digirin,  digirîn bi her du çavan. Kurd û Kurdistan, nasname û ziman diçe ji bîra wan. Ji xêra Xwedê re ji gorê rabûya Pêxemberê axir zeman; bi me bida zanîn ka Şêx Seîdê Kal e an Fethulh e,  jidil misilman...
Car heye ew şeytanê neletullah, di guhê min de jî dixwîne, mejiyê min jî diçelqîne bi van gotinan:
-Lawo, ji te re çi bindestî û bişavtina Kurdan; tu yê bibî  gora xwe nasname û çand û ziman. Baqilbe, xwe bi bendê me ve girêde, tu yê zik biwerimînî  bi goştê berxan , kîs tijî bikî bi pere û zêran... Bi ser de em ê bidine te mifteya bihûşta rengîn; ji qatê  heftan. Bi te maye Kurd û Kurdistan!   

Dewr, dewra canbazên “di dilqê misilmanan de” ye.  Hezarfen û Lagarî, ew canbazên berê yên bi per û bask, xwe bi skorsky û bi F-16; bi TRT ŞEŞ û bi keleş  kirin, Welatê Rojê wêran û wêrtas, newal û geliyên Kurdistanê  bi hestiyên ciwanan; girav û zindanan bi Serok û giregir û hêjayan tijî kirin...
 Canbaz bûn ji wan TARAF’çî û azadîparêzên “rûrihmanî lê, dilbarkirî bi şeytanî. Ew pirî di guhê  hin devbipirtûk û destbipênûsên me de xwendin,  mejiyên wan tijî kirin  bi hêviyên pûç ên ji fiseguran*

Cambazên niha di heman demê de dibin misilman jî  laîk jî, dibin dibin demokrat jî  faşîst jî, dibin umetparêz jî nijadperest jî, dibin Kemalîst jî Seîdê Kurdîparêz jî, dibin aşitîxwaz jî xwînxwar jî, dibin dolarperest jî Xwedêperest jî...Wele heft dugel, hezar Enstein nikaribûn, tênedigihîştin bi fen û fûtên wan lê, Tevgera Azadiya Kurd pûşê wan derxistiyê holê, teng kiriye li wan meydan...
-------------------------------------------------------------------------------------

Fisegur: (kuvarkek  glover e. Gava hişk dibe qaşik wek xwe dimîne; lê, hundurê wê  bi tozeke reş a hûrik a bi bihna genî tijî dibe)


 



12.12.2011

Pirtûka “ Qewdek Sosretî “ ya Yaşar Eroglu.

Pirtûka “ Qewdek Sosretî “ ya Yaşar Eroglu.

Çend roj beriya niha pirtûkeke Birêz Yaşar Eroglu ya ji nav Weşanên Aramê derketî, gihîşt ber destê min. Hê beriya çend mehan ew bi riya e-maîlê derketina vê pirtûkê li ber guhê min xistibû û derbarê nivîseke min a ku xistibû nav rûpelên wê, ez agahdar kiribûm. Lê, baweriya we bi Xwedayê Jorîn be min nizanibû ka ew kîjan nivîs e...

Min bi lez û bez rûpelan bi ser hev de wergerand; dîtina ku dît nameya min a bo “Xwedayê Jorîn” bi sernavê xwe yê nû yê Birêz Eroglu lêkiriye, zîq bûye li çavên min mêze dike!

Hevalên ku Koma Dîwanxaneyê dişopînin baş pê dizanin,  heta roja îro ji sedî zêdetir nivîsên min di vir de hatin weşandin. Gelek jî li ser bloga min a wek  www.mamostemaruf.blogspot.com binavkirî , di rojnameya Azadiya Welat de û di kovarên din ên Kurdî de derketin pêşberê Kurd û Kurdistaniyan. Ji wan yek hebû ku ew delalîya ber dilê min bû. Min pir dixwest ew stûxar nemîne; ji aliyê evîndar û dilketiyên Kurdî ve bi têra xwe bê xwendin. Di wê nivîsê de min xwestibû bi tam û lezeta berhemên dengbêjan, bi şêweya vegotina wan a xwezayî mirazê dilê  xwe bida der; gilî gazinên xwe jî bida ser. Heta ji min hatibû min wer jî kiribû... Belê Yaşar Eroglû di nav bi sedan nivîsên min de li wê werqilî bû. Ez pir şaş û mat mam. Yaşar Eroglu di nav bi sedan nivîsên min de ewî ji yê din  veqetandiye, bijartiye, kiriye nav pirtûkê!

Ev dêhndariya wî ya hûr û kûr kir ez pirtûkê bêhtir bi baldarî bixwînim. Naveroka pirtûkê ji yên din gelek cudatir e. Bi qasî ku ez dizanim; di nivîskariya Kurdî de pirtûka yekemîn a ku nûçe û gotarên balkêş ên di çapemeniyê de cih girtine ji xwe re kiriye mijar ev e. Yaşar Eroglu bi hilbijartina nûçeyên balkêş û sosret  nemaye, bi  şêweke qerfî,  heta dibêji jidil yeko yeko ew şîrove kirine; bi Kurdiya xwe ya  zelal û sade  hûrik hûrik tinazê xwe bi naveroka wan kiriye, sosretiya wan kiriye qula çavê desthilatdar û berdevkên wan; ew desthilatdarên ku sedem, kirde û berpirsyarên van sosretiyan dîsa ew bi xwe ne.

Qewdek Sosretî  ji alî naverokê ve kronolojîk e û bi çavê rewşenbîrekî Kurd çavdêrî û şahediya heyameke çapemeniyê û jiyanê dike. Pirtûk bi vî dirûvî, xwe ji kurte temeniya nivîsên rojane xilas dike  dibe berhemeke hêjayê arşîvkirinê.

Rexneyek tenê ez ê li bigirim: Dibe ku jiber timatiya kaxiz û hibrê be pirtûk bi tîpên ewqas hûrik hatiye çapkirin ku tu dibêjî qey çapxane,  “bo merivên nîvcokor” ên wek min na, bo xwendevanên çavşahîn û çavqertelan ew çap kiriye. Bo xwendina  wê, min cotek berçavkên din ên “numreyek li yên berê zêdekirî”  ji xwe re stendin. Tirs û tatêla min ew e ku  ev qûş û rexne wek sosretiyeke min bê hesibandin û jahrî bikeve girara min jî.

                                                              Mamoste Marûf

    


7.12.2011

Çima TRT- 6?

Ali Fikri Işık; nivîsek bi sernavê “Mîr Dengîr Firat û TRT şeş”  nivîsiye    (Mîr Dengir Fırat ve Trt şeş. http://www.mailarchive.com/diwanxane@googlegroups.com/msg03560.html)  
û tê de li wê kanalê gelek rexneyên “navpergalî” (düzen içi)   kiriye. Bi gotineke din,  bi ya wî TRT-6 bo xêrê ye, lê naverok beredayî ye. Avakarên wê rehmanî; xebatkarên wê  şeytanî ne...

Ew bi vê nivîsa xwe, wek gundîkî me li cem cendirmeyan li jina xwe kiribû, alîkî ve ji paşve bi enîşkan li TRT- 6 ê dide, bi destên xwe jî cakêt davêje ser berxikê; ew berxika malê diziyê. Min tevlîhev kir; di şûna cakêt avêtina ser berxikê,  min ê bigota  “alîkî ve niyet û mirazê AKP’ê vedişêre.”

Pêkenokeke siyaseta kûr a Tirk heye; ez ê pêşkêşî “TRT-6 parêzên” kurda bikim û dûre jî bêm ser diharê TRT- 6’a wan...

İhsan Sabrî Çaylayangîl hebû; berê wezîrê karên derve yê “Turkiyayê”  bû (bi xwe di şûna Tûrkîyeyê de digot Tûrkiya) camêr ji zûde miriye çûye, Xwedê wî di gorê de bisitirîne... Rojek ji rojan, balyozekî  nameyek bi serde dişîne û tê de qala neheqiyên ku lê hatine kirin dike û bo hevdîtinê dixwaze biçe serdana wî... Çaylayangîl nameya wî nabersivîne. Çendikî şûnde balyoz bi telefonê xwe digihîne wî û bi zorî jê randevûyek distîne. Lê, roja hevdîtinê, di heman hûrdemê de wezîrê me, karekî “Xwedêgiravî lezgînî”  dike hincet û hevdîtinê taloqî rojek din dike. Ew roj tê, dîsa wek cara din ji odeya xwe derdikeve, çente di dest de xwe dide devê merdbana ku dajo derve û silavek rûkenokî li balyoz dike û xwe dike dilqê wan giregirên xwedî kar û xebatên “ji serî zêdetir” û ji camêr re dibêje:

“- Wêêêy mala min ê; dîsa nebû qismet ku ku ez we biezimînim. Ji kerema xwe re rojek din keremkin werin...”

Bi vî awayî Çağlayangil çend carên din jî wî camêrî paşve dişîne... Dawiya dawîn, rojek tê, dibîne ku xwe jê xilas nake; gazî dike, tîne odeya xwe, dide rûniştandin û lê guhdarî dike. Camêrê me çi derd û kulên wî hebin pêşkêş dikinê:

“Ez benî, ez balyozê berê yê Siwîsreyê, ji wan balyozên  sinifa yekemîn; nizanim çima we ez şandime welatek dûr ê li Afrîkayê,  layîqê  balyozên ji sinifa sêyemîn”

Çağlayangîl, ji maseya xwe radibe, diçe ser  sandaliya li tenêştê rûdinê; bi destekî stûyê wî hembêz dike; di ber guhê wî de dibêje:

“ – Balyozê min ê hêja; em her du jî karbidestên dewletê ne, lewre serwextkirina me ya hevûdu pir û pir hêsan e. Tu jî bi qasî min dizanî; hin kir û kiryarên dewletê hene, ezê wezîr pê dizanim lê, ji cenabê we re nabêjim, nikarim bibêjim. Hin jî hene, hûn, wek balyozekî ji hezar balyozan bi wan dizanin lê, bi wezîrtiya xwe ez bi wan nizanim; hûn ji min re nabêjin; nikarin bibêjin, jixwe ne hewceye ku bibêjin. Dîsa hin kirin û kiryarên dewletê hene ez û tu em herdu jî baş pê dizanin lê, ji hev re nabêjin; nikarin bibêjin. Bersîva sedema şandina we ya “ber bi welatekî bêdilê we” di vê hevokê de ye. De ji we re oxira xêrê be balyozê min ê birêz.”

Sedema sazkirina TRT-6’ê jî wek meseleya Balyoz û Çağlayangîl, rût û repal li holê ye, her kes dizane lê, kes ji kesî re nabêje.

Ez ê xwe li dîntiyê daynim û rasterast binivîsim, lê dikim di serî de rastiyên hin gelên din bikim qula çavê hinekan...

Bigirin ku Rêveberiya Germanyayayê ketiye nav destê Naziyên nû; ew faşîstên qafrût... Kes êdî dikare li vî welatî, dîroka rasteqîn a Cihûyan, wêje û hunera nûdem a vî gelî ya ji serî heta binî bi holokostê  têr û tijî bide ber mirovan?

Pir jî dûr neçin; liTurkiyeyê, kîjan babaegît diwêre fakûlteya wêjenasiya Ermenan ava bike û berhemên wêjenasên wan ên sedsala XIX’an û  XX’an – di 1915’an de serjêkirî bi gelemperî- ên ji ber wê kerasetê mabin jî bi derd û kulên bindestî û komkujiyê barkirî, ji pênûsan hêstir û xwîn niqutî,  bide ber xwendekaran? ( Li Qeyseriyê par ne pêrar yekê vekirine, du xwendekarên wê yên Tirk bi tena serê xwe tê de  rûniştîne) Li vî welatî kî û kê dikare fîlmekî bi rêk û pêk, bi xwş-azadiyê têr û tijî yê li ser êş û elemên Ermenan çêke? Errmenên xwedîşeref, çawa ku li fakûlteya Qeyseriyê dikin, li fîlmên ku TRT- Şeş û yeşîlçam çêkirine bi kêfxweşî, bi dilê rehet temaşe dikin? Temaşe bikin jî bo qerf û henekan dikin. 

De îcar em werin ser meseleya TRT-6’ê...
Elî Herîrî, Melayê Cizîrî û Melayê Batê, ev sê gorbihûştên derwêş û  xeberxweşên “dûrî pirsgirêkên netewî û gelêrî û aborî”; lê pir û pir “nêzî Xwedê” bidin alîkî kîjan wêjenas dimîne ku kêrî TRT- 6 a Tirka bê?

Gelo TRT- 6 diwêre, wê heta ku pergal ev pergal be, biwêribe, bixwaze,  bi rastî, bêsansûr, bêqirpandin bide ber me;  Ehmedê Xanî yê, hîkmet û dayîna Xwedê,  du sed sal beriya Şoreşa Fransî neteweperweriyê bo kurda mecbûrî  dîtibû?  Ew Xanî  bû ku desthilatdariya  netewî ya Kurd şert û pêwîst dîtibû hê ji vir  400 sal berê?

TRT-6 dikare, diwêre veke, raxe ber çavan,  tevahiya rûpelên Rojnameya “Kurdistan” ê ya Bedirxaniyan?

Dikare rêzefîlmek çêke ji romana “Jana Gel” a îbrahîm Ehmed; xêzefîlmek çêke ji berxwedana “Dimdimê” ya Erebê Şemo; dokûmanterek çêke li ser jiyanên çelengên Kurd ên wek  Evdirehîm Zapsû, Nûredîn Zaza, Meduh Selîm Beg; Mehmûd Baksî û  êdî ez nizanim kî û kê...  

Ew TRT-6 kar,  Dikarin navê Cîgerwîn bidin ser ziman û ser ekranan?
Dê ew çi bikin, bi kude biçin  ji destê Mûsa Enter ê gor bi gorîkirî yê bi destê dewleta wan?

Ew “vê gavê” qala nivîsên sih sal berê yên Kemal Bûrkay ên “xew diherimand li dagirkeran” hîç nakin û wî li ber çavê gelê Tirk reş nakin, çima ku hê nayê hisabê wan...

Em werin ser şaxên din ên hunerê; xeynî çend fîlmên Mehsûn û Îbo û Şener Şen û îlyas Salman ên “Xwedê  neke nesîbê xwedî wîjdan û xwedî şerefan” gelo çend heb fîlmên têkildarî Kurda  hene ku behs nekin ji zilm û zordariya dewleta TRT-6 çiyan, kuştina ciwanan, şewitandina gundan?

Îcar dor dora reşê şevê yê xewnên dagirkeran, kelemên çavên neyaran, kul û mereza dilê xêrnexwazan:

Li çar parçeyên Kurdistanê roj ji aliyê rojava ve derkeve jî, qantir bizê jî, bêyî Tevgera Azadiya Kurd, bêyî xwedîlêderketina nirx û hêjayiyên ku ew di sih salên dawîn de afirandine, bêyî dîtin û rûmetdayîna xwîn û xwîdana ku hatiye rijandin êdî kes nikare wêjenasî, siyasetmedarî, fîlmçêkerî, weşangerî, derhinêrî, dengbêjî bike...            

Di şert û mercên îro de, ên van kar û pîşeyan bi rastî û bi hostatî dikin, ên dikarin bikin,  bi tevahî dijberên polîtîkayên dewletê ne,  heta ku şertên azadî û serxwebûnê neyên cih, destê wan li ser kezeba wan, ew ên têbikoşin...

Kî û kê dibe piştgir, balgî û palpişta TRT ŞEŞ’a dewletê?

El cewab: ew canik û camêrên ku Alî Fîkrî IŞIK qal kiriye; ew Kurdînezan û hunernezanên  xwe li kurdayetiyê û li hunermendiyê datînin, bona pere û polan...

Ez dibêjim;  çend xwefiroşên "hestiyariya bol gel û welat wendakirî", çend mele û sofîkên  rû nemaye derkevin nav cimetê,
 çend xebatkarên çavek li mehane, çavê din li saeta bi dawîbûna mesayî û li riya çayxane û meyxaneyê...      

Dîsa ez dibêjim:
Kî û kê
negirî bi ser 50-60 hezar ciwananên Kurd û Kurdistanî de; ew ên di riya azadiyê de can û ciwanî dane û hê didin di zindanan de, li serê çiyan;


Kî û kê
dil neşewite bi halê bi deh hezaran qop û kulek û koran,
gunehê wî neyê bi gund û mezra û  bi sewal û teyr û tirûl û dar û daristanên şewitandî bi destê dagirkeran,
 îro nebe sibe, ekranê TRT-6 bimîne li alîkî - ji tirsan nebe jî ji şerman- nikare derkeve sûk û kolanên Kurdan...      

Alî Fikri IŞIK, heşayî wî, gotinên ji hed û serê gelek ronakbîran zêdetir jî kiriye û zimanê Kurdî û “kesayetî û serok û rêxistinên Kurda” daye ber hev, her sêyan kiriye ber qayişê ji vê pêşbaziyê jî Kurdî daye jorê dîwanê.

Min beriya çend mehan di nivîsek xwe de bi dorfirehî nivîsîbû; heke li Bakûr, bi xêra Tevgera Azadiya Kurd nebûya zimanê Kurdî ji binîve nebe jî, şert û mercên jiyanê û ragihandina ji nifşek a nifşeke din bi giranî wenda dikir...

(Bo xwendina analîza min a vê yekê dike mijar, xêra mezinan; bitikînin  ev lînka li jêr)   http://mamostemaruf.blogspot.com/2010/12/tevgera-azadiya-kurd-u-zimane-kurdi.html

Jixwe bi xêra xebatên li derveyî welêt, bi Taybetî  yên li Siwêdê hatibûn kirin nebûna û Tevgera Azadiya Kurd jî li Bakûr rê li ber belavkirin û weşandin û ragihandina wan venekiriba, îro xeynî çend hevokên navmalî û navgundî kes nikaribû li vî parçeyê Kurdistanê  behsa wêjeya Kurdî bikira.       

“Bêrêxistinî û bêserî û bêberî” ya di nav ronakbîrên me de per û bask li wan dişikîne, bi xwe bawerî, bi xwe qaîl bûn, ji xwe xweşbûna wan dikuje; ewqas ku,   wek birêz Alî Fîkrî IŞIK kiriye,  ew pişta xwe bi sazî û serok û giregirên xwe na, bi merivên wek Bulent Arinç ve girê didin; hewara xwe didin wî camêrî ku -duh ne pêr - çav lê dibiriqîn li ber rojnamevanan, serî û guh lê direqisîn ji kêfxweşiyan,  mizgîniya “li Stenbolê dîlgirtina Kurdekî jîr û jêhatî û xwedî bîr û bawerî” dida wan...

Jixwe em baş pê dizanin ku TRT-6 projeyek ceribandinê ye; ceribandina dîlgirtina Kurdan a bi riya Dînê Mihemed ( sew) ê li gorî berjewendiyên xwe yên gemarî tewşo-mewşo şîrovekirî. Duh  biser neketin bi pest û pêkûtî û zextan; îcar dikin biçin serî; bi ayatên Xwedê û hedîsên pêxember û bi xewn û xeyalên şêx û meşayîxan.

Wele herpênc TRTyên we neçûn serî, hew diçe serî ya şeş... Di şûnê de, we bida serê malê çêlekek beş a beleş; dibû ku Xwedê di gorê de we biparasta ji marên reş...


  


2.12.2011

Xwîşk û birano ez ditirsim bêm girtin,

Pisîkên rebenên kolanan
Ev çend meh e bihna kur kurdayetiyê ji kî û kê hatibe, kî û kê şêmûga saziyek kurd û kurdistanî tarî kiribe  ew tên- hatin girtin û zîndankirin.

Dagirkerê har û hov
Nabêje ew jî mirov in, wek me bi dost û dijmin in;
nabêje ew bi qasî heval û hogiran xwedî çavnebaran in;
nabêje patronên bêrehm û bêwîjdan wan ji kar û şixul davêjin;
nabêje dikan û axûrên wan bêxwedî,  zar û zênçên wan di qula xênî de tî û birçî dimînin;  “xweş-mêr û xweş-jinênên bijarte yên Kurdan”  vê zivistanê, di nîvê şevê de - lê nehat bi destê sibê re -bi zora polês û leşkerên xwe, bi gef û zext û lêdan, ji nav cih û nivînên germ radike, li ber dê û bavên kal û pîrên êdî ketî, li ber çavên zarokên ji bênasnametiyê,  ji xizaniya malxirab  jixwe per û bas li wan şikestî berê wan dide zîndanan...    

Derdê bêderman ê ku jê re dibêjin “Kurdî û kurdayetî” Xwedê qe li hev neyne, li min jî geriya ye xwîşk û birano...
Tirsa min ew e ku ez jî  bêm girtin.
Bi kitêba ku we xwendî; ewlad û iyal; kofî û kulfet,  pîr û kal, axûr û sewal ne xema min e...
Stûyê min bi ser -du jê kor in- sêzdeh  pisîkên bêxwedî yên kolana min ên ku her sibe dinewkin û ji min xwarin dixwazin de xwar e .

Gunê min bi dayîka min a heftê salî na, bi merdîbanşoya me ya  "Meta Hacer"a Kastamonî ya bi nimêj û bi tahet tê; heger ez bi hinceta terorîstiyê bêm girtin dê ew ê porên xwe birûçikîne, ji kerba nexeş bikeve;  ji ber  ku ev çar sal e zikê zarokên xwe bi nanê terorîstekî hil û heram ê bêdîn û bêîman têr kiriye...

Heyfa  min bi zarokên min na; bi yên cînarên min ên tirk;  bi wan  tifalên“destekî goşt”ên bêguneh, yên ku gava ez  li wan diqelibim “şekir didim destan, serê wan mizdidim” tê...  Dibe ku ew “wek rebenên  ji alî doxînsistekî kurd ve tacîzkirî” bên hesibandin û enî  bên deqkrin; nav û dengên xirab li wan bên zeliqandin.

Tirsa min ne bavê min ê heştê salî ye ; ez ketime tatêla pîrejineke diranweşiyayî, xwediya xaniyê min e ;  Meta Selma, bi eslê xwe ji Afyonê ye; ew  bi salan e derdkêş û nexweşa  tansiyonê ye ; Xwedê wekîl  wê zirav lê biqete û di cih de ji kirîza dil bimire; çima ku min lê dipirsî her roj bi telefonê; ma qeyd û qûydên guhdariyê ne belgeya herî mezin a "hevkariya bi terorê re" ye?

Xweziya  mexdûrên li dûv min ev tenê bûna! Ez li ber  kî bikevim li ber kê nekevim, xwîşk û birano!


Alperenê Yozgatî yê  qesabê min, wê ji kerba dîn bibe çima ku bi satora xwe di ber de jênekiriye her du destê min...

Ez te jî jibîr nakim berberê min ê delalî;  Tadaşê Erziromî;  dê tu jî pir liber xwe bikevî, biqehirî, çi bikim ji destê te çû, poz û guhê min.

Mala min ê goşkarê min; te sê cot solên min ên kevin dirûtîbûn bi erzanî; Xwedê ji te re jî xirab lê anî ku -çi kêm çi zêde - te jî li kurdekî kir qencî; paşê ez xwe efû nakim,  Okeşê min ê Mereşî, nebî  nebî tu jî kezebreşî nebî!

Nîmetulahê Sêrtî yê xwediyê çayxaneya min; nebî nebî tu meraq nekî; ez ê çend salên din derkevim derve; wê dor, dora te be jî . Di dêvla merhebatiyên xwe yên beriya terorîstiya min ; ew merhebatiyên te yên  rûkenokî, çer hebe  tu yê  dizîka tûyî nav çaya min bikî; heyfa xwe bi vî hawî hilînî...

Bedoyê Keçel ê Kurmamê min,  Îsmetê kevnekirîvê min ê dêterekeme; her du îtirafçî yên  welatê  me. Ez dizanim hûn  tim û tim li min mane ne. Heta îsal siûda we neşuxulî, we firsenda xwe di min de nedît; xwelî li serê min be, min tiştek bi kêrî we werê nekir; Yeqîniya we bi xwedê be, heger ez li ber tirkên li jor rêzkirî neketiyama, min ê çend sûc û gunehan ji ber xwe çêkirana xwe “bi we bida îxbarkirin” Ez baş pê dizanim, ev salek e hûn bêpere û bêpol mane. Roja ku  ez bêm girtin; wê gel rabe  bo min bibêje, “ wî zimandirêjî tu tiştek nekiribû bo Kurd û Kurdistanê; tu xirabî û qenciya wî negihîştibû tu evdê Xwedê; ev kul û mereza mezin a dilê min e...

                                                 Mamoste Marûf



1.12.2011

Cerdevan bi çekan; hin kes bi pesnan...


Ew kurdên pesna Tayîp didin, gelo telaqên xwe davêjin,  bi şerefa xwe sond dixwin ku ew rastiyan dibêjin?
Gelo ew bi xwe, ji  gotin û nivîsên xwe bawer dikîn?
Ew bi kîjan exlaqî û bi kîjan nasnamayê pesnê AKPû Tayîp didin, nirx û hêjayiyên gelê xwe reş dikin; bi îftirayan "xwedîrûmetên" xwe bêrûmet dikin? Ma ew camêr nîne nizanim çend car e ji Kurda re  eşkere dibêje “bi pêşniyara perwerdeya bi zimanê zikmakî neyên cem min?”

Ew nîne Cemîl Çîçek ê neteweperest anî kir serokmeclîs; bi vê yekê jî nema ew danî ser serê komîsyona amadekariyê ya makeqanûna Xwedêgiravî nû...

Ew Tayîp nîne, kîjan Kurdek welatparêz ê birêxistî "yêli ber wî nemelisî, bi kemçûrên wî nexapiyayî” li ber dikeve davêje zînadanên reş û tarî?

Kurdên ku bi kurdî dizanin û navê ronakbîrî û nivîskariyê li xwe kirine û ketine bin baskê Tayîp, an bi tevahî di TRT6’a wî de dixebitin, an bi riya bernameyên wê TVyê  xweş-rûyên xwe û  hunerên xwe didin nasîn, kerîkî nan dixwin.  Ji alîkî ve ez dibêjim; heq e ew malavayiya wî bikin; çawa ku “Cerdevan bi çekan; ew jî bi pesnan zikê xwe têr dikin.”

Dîsa jî ez dibêjim; ew birayê min ên Kurd in û dilê min bi wan dişewite. Ez dixwazim şîretek tal û tirş li wan bikim:
Roniyên her du çavê min, bi ya min dikin; bi çend rojên dunyaya derewîn nexapin, wek bi mîlyonan kurdên xizan lê, serbilind hûn jî  an di înşaetan de, an di zeviyên bembo û kartolan  de, ew jî nebe di sûk û bazaran de ji xwe re kerîkî nan peyda bikin...   

Ez ê li rûpelek dîrokê; ji dîroka  malkambaxiya me Kurda  pêşkêşî birayên xwe yên rewşenbîr û ronakbîr; ewqas jî TARAFGÎR û TAYÎPGÎR bikim; dûre jî dor bînim şîretê...

 Li başûr Enfal bû. ji ber zilm û zordariya Sedam dayîk zarokên xwe davêtin. çawa ku îro Tayîbê delaliyê ber dilê we dike,  ew necamêr jî zîndanan bi Kurdên xwedîşeref  serdevkî, qûçkirî tijî kiribû. Ew dîktator, ji welînimetê we bihostek zalimtir bû; ji ber ku xeynî şervanan  bi deh hezaran sivîlan jî bi saxî binax kiribû.

Di heman demê de Sedam, bo “xwe şirînkirina li ber çavan”; bo “xapandina Kurdên ji dilên xwe sax” bo “şikandina berxwedana Kurdên xwedî xîret” TRT6eke bi navê RADYOYA BEXDAYê saz kiribû. Li alîkî qîrîn û hewar û gaziyên Kurdên birûmet; li aliyê din “ha di cih de, di cih de mala apê hecî de” û “lorke lorke” ya cehşan bû...

Li alîkî hêstirên çavên zarokên sêwî; li aliyê din çîrokên qerfî û mîzahî yên gur û hirç û roviyan bû...

Hûn jî pê dizanî, xweş-dewrana Sedam bi awakî sosret bidawî bû. Axir û aqûbeta xebatkarên Radyoya Bexdayê û hevkarên Sedam ( ne li serê we be)  çi bû; hûn dizanin?

Ez ê yekî tenê bibêjim; nebî nebî netirsin; kî û kê mirina we dixwaze bila çavên wî/wê birije,  ew nehatin kuştin, nehatin îşkencekirin; nehatin zîndankirin; lê, pitşî ku “bi xwe” û “bi fen û fûtên Sedam” hisiyan, bi kuştinê qaîl bûn rojê hezar caran... Bîst- sih sal di ser re derbas bûn.  Ên bi qedera Xwedê çûn jixwe çûn; ên mayî, ji şerman, hema bigire bi tevahî paşnavên xwe, navên malbatên xwe guherandin. Hinekên din jî di quncikên xwe de quncilîn man, xaniyên wan li wan bû zindan; hinek jî Kurdistan û Iraqê di cih de hîştin kes nizane kude bazdan ”


Roniyên çavê min... Neviyên wan hezar car nelet li wan tînin; tûyî nav çavên wan dikin. Hûn bi ya min dikin hêj roj neçûye ava, “uzra” xwe ji gelê xwe bixwazin... Bawerkin hûn ê heta sax bin, pol û poşman, tik û tenê stûxwarên li ber diwaran bin...
                                                             Mamoste Marûf    

     



EZ ÇAWA 4Ê GULANA 1961’AN Jİ DAYÎKA XWE BÛM?

  Salên salixa ji dayîkbûna min didin, salên bi cih kirina serweriya komarê bû.   Ji Enqereya kambax wêdetir demokrasî û azadiyeke nîvçe, li...

Nivîsên zêde hatine xwendin