dijberî etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
dijberî etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

30.09.2009

Heyfa wî bû,

Gunehê min bi hemî Kurdan tê. Bi nifşa Rehmetiyê Melîk Efendî wan du car, bi nifşa bav û kalên wan ên darvekirî sê car,,. Îro bi xêr û xebata Tevgera Azadiyê;
Kurd,
bi taybetî bi saya şerwanên terr û can, pûrt û bask pê de hatine
û
digel hemî kêmasî û nexweşiyan,
ew dikin bi firê bikevin.

A kêm,

êdî di xwe de dibînin, bi dengekî bilind diqîrin ji neyarên xwe re dibêjin; “- em Kurd in, mafên xwe yên netewî dixwazin, hûn dikin me ji holê rakin, em vê yekê napejirînin!” Lê, Nifşa Melîk Efendiyê Rehmetî , di nav dest û lingan de ewqas hatibû çewisandin û pelixandin û çavtirsandin ku xwestina tiştek bona Kurda bimîne li alîkî, ew nikaribûn dergûşên xwe yên di pêçekê de jî biparêzin !

Têgihiştina vê rewşê pir û pir zor û zahmet e. Ez bi awakî din şîrove bikim; gava nefsa canê te, hebûna te, goştê te hil û heram bê nîşnadan, tu wek tişteke necîs û lanetkirî bê zanîn, dilê her kesî ji te lihev bikeve, tu dev ji fikr û ramanan berdidî û têkoşîna bedena xwe didî, da ku mirov ji te nerevin. Ew nifş, nifşa piştî serhildan û têkçûn û qirbûnan di vî halî de bû û kî ji wana re bigota;” were” direviyan, nedigotin çê ye, xerab e, faşist e, konek e, xwe diavêtin hembêzê. Ew li ber dijmin, ji qidûman ketî, çok dabûn erdê..
Êdî bi canê xwe bilîbûn.
Kurd? Kurdistan? Tew lo looo! Tu li ku;ew li ku; Kurd û Kurdistan li ku... Hema ji te re digotin:
“-Huş be! ji dewletê re dewlet lazim e!” îro li ku, ew rojên reş li ku? ***
Di pêvajoya vê meşa dûvdirêj a Tevgera Azadiyê de, gelekên me an rêya xwe şaş kirin, an westiyan, an bi nexweşiya “ez im, mezin im, divê serok bim” ketin û ji refên xwe veqetiyan û çend kes dan dû hev gotin em ên jî bibin refek ji wan refên jêhatî û qehreman; li dijmin teng bikin deşt û meydan... Lê ew jî, çi serokpartî çi axa çi şêx û mela, wek piraniya (exlebê) pêşiyên xwe, yên “mala xwe bi destê xwe mîratkirî” tênegihîştin ku; yekîtiya herî xirab a kurdan - her yek bi serê xwe çiqas çê û qenc dibe bila bibe- hêjayî bi hezaran partî û kom û fraksiyonên jihev cuda û cihêbûyî ye . Heft Xwzila, Rehmetî, di şûna ji refê xwe veqetîn û virde wê de axavtin û dijmin bi xwe û bi me hesandin û kenandin, dijberiya xwe, wek pêşiyên xwe yên pîroz bi xeyidandineke biçûk û şêrîn bi dilmayîneke serbilind û bêdeng bi gotinek ji wan gotinên nefsbiçûkan ên helîmî, Bi gotinek ji wan gotinên dilşikestîyan ên selîmî bi rûnermî, bi lêvekenî hêdîka bianiya ziman; An jî tenê bigota; “ lawikno, keçikno, berxino; ez dikim nakim hûn bi ya min nakin, lê dîsa jî ez nifiran li we nakim. Xwedê siûda we lê bîne, ez dibêm hûn şaş in, divê xwe sererast bikin...” Û biçûya Qolhesara şewitî, wekî hemî rûsipiyan; destşûştî lingşûştî; ji xwe re di nava qewmê xwe de rûniştî... O Xweş! Hatin û çûyîna gundê Rehmetî û gundê me bi peyatî çend saet dikudand. Mezinên me, hê beriya Şêx Seîd, di wexta Şêx Eliyê Paloyî de vê malbatê wek hêjayîyek giranbiha hesibandine û qedr û qîmeta wan zanîbûne, her tiştên xwe yên vê cihana derewîn, jiyan jî tê de, di rêya wan de dane. Lê vê dawiyê dilê gelekan ji wan sar bûye... Ew kelecan û evîn û hêviya berê ya bi bihîstina nav û dengê wan diket nav dil û gurçikên hemî Kurdan pir kêm bûye. Gunehê min du car pê tê. Xwedê Rehma xwe lêke; me jî bide xatirê mezinên wî; lê heyfa wî bû...

7.03.2009

Kartol-mirov

Gotinek pêşiyên Fransizan a pir û pir xwş heye: “L’homme en pomme de terre” Ez vê peyvê wek “kartol-mirov” werdigerînim Kurdî. “Mirovê ji kartolan” jî dibe.

Kartol; cûreyek zebzeyan e û jibo mirovan xurekek gelek girîng e. Lê ev dayîna Xwedayê jorîn a “bi xêr û ber” xwedî taybetmendiyên sosret in jî.

Hûn jî dizanin; pelên wê li jor, li rûyê erdê; seriyên wê yên bi xêr û ber di bin erdê de ne. Di pelên li jor li ba dibin de “alkolît”ên ku heta tu dibêjî bi jahrî; di binî de seriyên bi nîşast(%20) û bi proteîn (%12) barkirî veşartî ne...

Ev seriyên bi axê niximî, xwedî 95 kaloriyan in û wek “kartol” tê binav kirin.

Mirov jî wek kartolan candarek ji candaran e; lê qada jiyana wî dijberê kartolan e...Gava mirov dikeve binê erdê, êdî kêrî tu tiştî nayê. Qedr û qîmeta wî, merîfet û hunerên wî, caniktî û camêrtya wî , jîrektî û mêrxasiya wî xêr û gunehên wî hebin jixwe li ser erdê dimînin ; tunebin jixwe tune ne...

Mirov gava pesnê kesekî din dide, qala lîvbazî û tevger û rabûn û rûniştandin û gotin û kirinên wî yên li ser erdê dike; ne yên li bin erdê...Wek mînak tu car nayê gotin ku; “filankes ewqas camêrtî kiriye ku, di gorê de, di şûna cot-meran de, mêvandariya cot-kevokan kiriye û ew kevokên çav belekan di devên xwe de jê re ji kaniyê av; ji firûnê nan anîne!

Dîsa mirovek jîr û jêhatî dema dike pesnê xwe bide bi kar û şuxulên xwe yên li rûyê erdê dide, ne bi yên bin erdê...

Lê, di cihana derewin de hîn mirov hene wek kartolan li ser erd jahrî ne, bi axû ne... tu sermiyanek wan ê berbiçav tune ye ku pê pesnê xwe bidin; xwe pê çêkin, pê şad û serfiraz bin... Ew zor didin binê erdê. Qala miriyan dikin. Ew mirî, carinan bav û kalên wan in, carinan heval û hogirên wan... Carinan jî lehengên hin bawerî û îdeolojiyan in... Ew mirîyan ewqas mezin dikin ku hema bêjê dikin şûna pêxemberan! Bi ya wan bi pesndayînê, ew bi xwe mezin dibin , serên wan jî, wek “ew pîrozwaran” digihîjin ezmanan! Di çanda Fransizan de ev cûre canik û camêr wek “kartol-mirov” têne binavkirin.

Belê we kartol-mirovan naskirin:Îcar em werên dora çanda “kartol-miroviyê” Di dîroka mirvatiyê de serkêşiya kartol- miroviyê nijadperst û faşîst û û feodalan kiriye. Ne hewce ye ku hûn pir serê xwe biêşînin; li jiyana Hitler binêrin, hûn ê di kesayetiya wî de bi çavên serê xwe “kêm aqil û famkorekî, beredayî û bêkêrekî li rûyê erdê” bibînin. Lê, di warê pesndayîna “miriyên Germenan ên di bin axê de” hûn ê rastî kesekî pir jîr û jêhatî werên...

Di çanda tirktiyê de jî “kartol-mirovî” xwedî cihek pir taybet e. Ji Jontirk û Îtîhatparêz û sazûmankarên komarê bigire heta neviyên wan ên îro, di şûna kar û bar û xebatên jibo welatek aram û pêşketî, jibo cihanek aşitiyane û demokrat hemû hêz û quweta xwe dane-didin hestiyên miriyan ên di bin axê de veşartî ne. Li ser erdê ew “hîç” in. Di qada huner û zanist û aboriyê de tu tiştên wan ên xêrê tune ne ku pê serbilind bin. Ew in Mete Xan ê ku wek xewnên şevan kes pê nizane ka rast e an derew e... ew in Atîla û Tîmûr û Cengîz ên Xwedê giravî tirk in... Ew mane Mîmar Sînan ê bi Esilkî Ermenî, Padîşayên Osmanî yên “ji tirktiyê sil” mane. Belê di dîroka Tirkan de camêr û canikên hêca yên wek Ûnis ê dilşewat, Xoce Nesredîn ê rûken hene û mafê Tirkan heye ku ew bi wan serbilin bin; lê bayê neteweperestiyê ya ku ew li ber ketine di wan de tu hiş û aqil nehîştiye ku ji xwe pirsa “em bi xwe çi qenciyê dikin, em kîne û bi kuve diçin? ” bikin... Sibe êvar radibin rûdinên pesnên xwe bi hestiyên miriyên di bin erdê de didin...

Di kurdayetiyê de jî gelek mînakên kartol-miroviyê hene. Bi taybetî di kevneşopiya me ya feodal de ev çand pir balkêş e. Di pêvajoyên hilbijartinan de hûn wana divê baş nas bikin. Ew in di jiyana xwe de nebûne dermanê tu birînan lê kurê filankes axayî ne ...

Ew in nikarin du berxan biçêrînin lê dikin bajarekî birêve bibin; jiber ku neviyên bêvankes şêxî ne...

Ew in bi salan in di metropolên tirkan de kîsê xwe tijî kirine, haya wan ji gel û welat nebûye, bavê xwe jî nas nekirine lê, ji mala nizam kîjan axayî ne...

Ev “kartol-mirov” gava dikevin nav civatê bertîlxur û “yaxçî”yên li derûdorên wan jî baş dizanin ku di wan de tişt tune ye, vik ûvala ne, di cih de zor didin bin erdê: “ –Heyran, em bav û kalên we nas dikin, ew mirovên pir maqûl bûn”

Kartol-miroviya me ya hemdem di destê “Tirşikxur”ên neyarên Tevgera Azadiyê de ye. Ew jî jibo welat û vî gelê bindest ne xwedî kar û şixul û projeyên ji xêrê ne. Hebûna xwe li ser çêr û dijûnên li Tevgera Azadiyê dikin avakirine... Ew tim ûtim pesnên xwe bi lehengên rehmetî yên wek Qazî Mihemed, Mela Mistefa, Şêx Seîd Efendî, Seyîd Riza didin û xwe biwan çêdikin. Tişta herî ecêb û sosret ev e ku ; “ ew destana mêrxasî û caniktiya li ber çavên wan tê nivîsandin qe nabînin! Derd û kul û meraqa wan bin erd e. Ez bixwe Serhedî me. Li herêma me xwarina tirşikê kes nas nake. Gelo kartol jî dikeve tirşikê?

Mamoste Marûf

EZ ÇAWA 4Ê GULANA 1961’AN Jİ DAYÎKA XWE BÛM?

  Salên salixa ji dayîkbûna min didin, salên bi cih kirina serweriya komarê bû.   Ji Enqereya kambax wêdetir demokrasî û azadiyeke nîvçe, li...

Nivîsên zêde hatine xwendin