An Amed an Bodrum

Gelî parlamenterno, 

Dagirker êdî zarokên me yên li serê çiya û baniyan yeko yeko jî na, sih bi sih bi bombeyên bi jahrî, bi guleyên bi agir dikuje, termên wan teslîmî  gur û hirçan dike.

Ew bûye zebanî,  siyasetmedarên me sed bi sed diqefilîne, bê tirs û bê pirs davêje dojeha navê girtîgeh lêkirî; bi vî hawî sazî û dezgehên me vik û vala, mal û milk, dikan û axûrên xwedîşerefan bêxwedî, zarok û zêçên  canfidayan li ber dîwaran stûxar û bêkes dihêle.

Ew dike bi rê û rêbazên “ sixuriya teknolojîk û telefonîk” xofek wisa bike dilan ku hundurê xaniyan jî veguherîne “şûbeyên têkoşinê yên bi terorê re”  û malên me li me bike sûk û kolanên Amed û  Batman û Farqîna 92’yan;  ew sûk û kolan bûn ku ji tirsa bi pilepil be jî kesî newêrîbû di nav de  navê Kurd û Kurdistanê bilêv bikira...

Dagirkerê hov û har,  karê xwe yê bênamûsiyê, bê şerefiyê, bê wîjdaniyê di paş perdê  de bênavber dimeşîne.

Çerxa asîmîlasyonê bi lez û bez, heta jê tê bi zeft,  bi zilm û zext, bênavber li ser serê zarokên me digerîne; ji wan bê sûc û bê gunehan di yek rojekê de hezar û pêncsedan  ji ziman û  nasname, ji kok û asas dike; ji wan çavreş-belekan qirixên sosret, ji wan tebîet-melekan  ecêb û ucûbeyên bi dirûvkî û bi erdnîgarkî Kurd û Kurdistani, bi zimankî û  bi giyankî Tirk û Tirkîstanî diafirîne...

Maqûlno,

Roja ku me bi def û zirne, bi tilîlî û çepikan we şandin  Enqereya şewitî, di dilê xwe de bi qasî misqalê zerre  be jî hêviyek bo berjewendiyên xwe yên takekesî nehewand.

Ji birçîna zikê me bi pişta me ve zeliqî, me ji we kerîkî nan, serîkî pîvaz nexwest ku...

Keç û xortên me yên “bejnên wan ji tayên rihanê” di bin koxên xaniyan de bê kar û bê şixul di ser hev de riziyan me ji we daxwaziya torpîlê nekir ku...

Bi havînan ava genî vexwar; di zivistana reş de rêxa dewaran şewitand we pê nehisand ku... 

Di rêyên biçivanek ên bi kort û bi kersek, ên bi kunên roviyan, bi qulên kolemişkan neqişandî re pirî çûn hatin dil û gurçikên me hatin xwarê, me dîsa gilî gazinên xwe bi we de nekir ku...

Em bê bijîşk, sewalên me bê beytar, mêrg û zeviyên me bê endezyar man me wan kêmasiyan nedan rûyê we ku

hûn

“rûmeta me tenê” biparêzin.

Îro   dagirker destdirêjiya rûmeta me dike.

We di meclîsê de bi hêviya makeqanûna nû dixapîne, diewiqîne; zarokên me li serê çiyayan dikuje zîndanan bi me tije dike didewisîne.

Bi  rev, bi lez û bez ji wir derkevin; herin xwe bidin qûntarên çiyayên welatê xwe; destê xwe bidin şervanên xwe.

Ew jî nebû  dakevin kolanên  bajar û bajarokên xwe, xwe bigihînin gelê xwe.

Ew jî nebû wek şêx Seîdê pîr xwe  bi kefen bikin, li Daxqapiya Amedê serê xwe bavêjin rojiya mirinê.

Em êdî aşitî naxwazin... Ew aşitî  bû ku bû aşît û xwe berî ser me da.

Ew aşitî bû ku ciwanên me di nav deşt û çiya de dudilî, destekî bi kulmkî hişk givişandî;  destê din wek parsekan bo aşitiyê vekirî hîşt.

Gelî parlamenterno,

canik û camêrno, maqûlno, giregirno,

An hûn ê ji meclîsa dagirkeran a xapînok, ji partî pûrtiyên  fermî yên  êdî bûne pêlîstok dûrkevin, ber bi Amedê ve birevin; an jî hûn ê biçin Bodruma rengîn li ber devê Behra Sipî, bi araq û bîraya cemidî, xem û xeyalên xwe birevînin.

                                                                              Mamoste Marûf

Tarik Ziya Ekîncî çi dibêje çi nabêje!

Tarik Ziya Ekîncî çi dibêje çi nabêje!

Malpera ilkehaber.com bi Siyasetmedar û ronakbîrê me yê rûsipî  Dr.Tarik Ziya Ekîncî re hevpeyvînek kiriye. Ev kalemêrê jîr û jêhatî, ewqas jî xwedî ceribandinên rengîn û zengîn, bi ya min,  gotinên herî balkêş û têr û tije yên  van salên dawîn kiriye û bi vî hawî li ser navê xwe deynê  xwe yê li gel û li welatê xwe zêde zêde daye.

Hêviya min ew e ku wê siyasetmedar û karsaz û sermayedarên  me yên terr û can ên li ser kar, guh bidin şîret û pêşniyariyên wî yên giranbiha û bi coş kelecaneke nû miraz û mexsedê vî gelî bînin cih.

De ka em werin ser naverokê...

Kekê Tarik Ziya di tevahiya hevpeyvînê de qîmetek mezin dide hebûn û têkoşîna gerîla. Ew, şîret û rexneyên pir maqûl û baqilane li siyasetmedar û li burjuwaziya kurda dike. AKP’yê jî bi xapandin û ewiqandina( oyalamak) Kurda, bi vegerîna  ser xeta dewleta Kemalîst tewambar dike. Piştî van nêrînan  miraz û mexsedê dewleta Tirk, yê Îran û yê DYA û yê AKP’yê û yê Fethulah dide ser hev, dike yek û wek singê ga  dike qulên çavan: “Ew tenê ji gerîla aciz in; bo berjêrkirina gerîla  nema dek û dolab in, nema fen û fût in dikin. Gavên demokratbûnê yên ku çend e davêjin jî ne ji bo çareseriyê , bo  tunekirina gerîla ye...

Birêz Ekîncî ji wan kêm kesan e ku bi polîtîkaya bingehîn a dewleta Tirk hisiyaye û pûşê dewletê dide der... Bi ya wî derd û kula dewleta tirk bişavtina Kurda ye. Lewma çi Îslamparêz çi Kemalîst tev bi yek dengî perwerdehiya bi zimanê Kurdî red dikin. Di vir de siyasetmedarên Kurda jî diniçîne û ji wan re dibêje: “Vê malkambaxiyê, asîmîlasyonê bînin rojevê. Kes, bi taybetî gelê tirk ji we tu tiştek fêm nake. Ew we “wek parçekir û cudaxwazan dihesibîne”. Madem ku hûn dibêjin em dixwazin bi gelê tirk re bijîn, divê dora pêşî hûn wan îqna bikin. Nebe divê hûn Kurdistana azad îlan bikin; êdî  kîjan dewlet  we nas kir kir...” 

Kekê Ekîncî burjuwaziya Kurd jî dikole û neserxwebûna wê, bi novokê ve girêdana wê ya bi dewletê ve dike bîra me. Bi ya min jî ev rastî  bextreşiya  herî mezin a  vî gelî ye. Min jî çend sal berê gotibû; bo avakirina dibistanên taybet tu astengî li ber Kurda tune ye. Kurd dikarin li ser navê şîrketên anonîm hêz û quweta xwe ya aborî bigihînin hev û ji kireşan heta zanîngehan dibistanê taybet vekin; piştî waneyên divêtin ên bi Tirkî, dikarin di van saziyan de waneyên bi Kurdî jî bidin ber zarokên xwe. Her weha  “bo zarokên ji derve hatî” warên razanê yên lê jiyan bi tevahî bi kurdî( yûrt),  qursên bi Kurdî yên bo hindekariya pîşeyên cûrbecûr ( xwarinpêjî, dirûn- nexişandin, necarî, hesinkarî,  risandina merş û xaliyan, teknîkên cotkarî û sewalwanî û masîwaniya nûdem, koşkerî, solbendî, rêberiya turîstan, qursên xwedîkirina dergûş û nexweşan, Hwd.) jî bend li ber lehiya bişavtin û xwe bişavtinê girê dide. 

Mijara herî girîng a vê hevpeyvînê hevdîtinên dewletê yên bi Birêz Ocan re ne. Ew vê yekê jî pûç û vala dibîne. Bi ya Ekîncî du baskên dewleta Tirk jî (Kemalîs û îslamparêz) bo asîmîlasyona netewa Kurd bihev kirine û ew serê xwe di ber vê yekê de didin dîsa jî hebûna gelê Kurd, mafên wî yên neteweyî napejirînin. Hevdîtinên dewletê yên bi Birêz  Ocalan re wek xapandina Musa Anter a ji aliyê MİT’ê ve dibîne û  van hewvdîtinan jî wek gêzirandin û ewiqandina( oyalamak) gelê Kurd dihesibîne. Birêz Ekîncî sedema ewiqandinê jî “ji çiya berjêrkirina gerîla” nîşan dide. Ez tevlî van nêrînan  dibim lê, “sedema ewiqandinê bi berjêrkirina gerîla tenê ve girêdan” bi ya min kêm e. Stratejiya dewletê bi tevahî li ser bişavtinê hatiye ava kirin. Dewlet û giregirên wê dem bi dem gavên qaşomaşo davêjîn; bi soz û qewl û gotinên xweş li ber dilê Kurda didin; lê rastî ev e ku di salekê de 300 hezar Kurdên Tirkînezan dimirin,  di şûna wan de 400 hezar Kurdînezan jidayîk dibin. Bi hesabekî din, di deh salan de 4 mîlyon Kurd ji ziman dibin. Ji van bêzimanan gelek jî ji nasnameya xwe  dûr dikevin, dibin ji wan Tirkên bavkurd( Kurd kokenlî Türk). Ên li ser Kurdayetiyê mayî jî ( bê ziman lê welatparêz) bê zar û ziman, bê çand û nasname, bê dewlet û bê saziyên neteweyî nikarin nirx û hêjayiyên Kurdayetiyê ragihînin zarokên ji doxînên xwe  ketî jî... Ew jî bi mirina xwe re kurdbûna xwe ya nîvco jî binax dikin...

Birêz Ekîncî li ser tifaqa “bi partî pûrtiyên çepgirên tirkan re” jî gotinên balkêş kiriye. Bi ya min di vir de jî hin kêmasî hene. Gelek çepgir û sosyalîstên Tirkan, -neteweperest û Kemalîst ne tê de- di warê mafê Kurda de çareseriyek zûtirîn û demildest dixwazin. “Paş xistina daxwaziyên neteweyî yên kurda heta avakirina pergaleke sosyalîst” nêrîna hinekan e û xwediyên van gotinan di bin banê kîjan partî û saziyan de disitirin em tev pê diznin. jixwe Tevgera Azadiya Kurd tim û tim ji wan dûr disekine.

Dijberiya hin çepgiran ya bo YE’yê ( Yekîtiya Ewropayê)  jî pir girîng nîne û di dil û wijdanê xwe de mirov maf dide wan. Ma ev qetl û xwîn, ev înkar û tunekirin ne ji durutî û berjewendîperestiya wan e ku heştê sal e em jê eleman in, hetikî û bêzar in?

Heke Kurd dixwazin enî û çeperek demokrat ava bikin, divê ew çepgir û sosyalîst, lîberal demokrat û Îslamparêzên demokrat jî tê de, hemî dînamîkên demokrat bidin tenişta xwe. Xêra ku em ji wan hêvî dikin ev e: Bila ew gelê Tirk di warê demokrasî û mafê mirovan de serwext bikin.

Bila ew polîtîkayên Dewleta Tirk ên bo bişavtina gelê Kurd ev nod sal e dimeşîne bi gelê Tirk bidin zanîn .

Lê heta ku ew vê yekê nekin, Anatoliyê bajar bi bajar, gund bi gund negerin, afat û tofan û xela û lehiya ku dewleta Tirk li ser serê me Kurda rakiriye ji gelê Tirk  re nebêjn, Tirkan şiyar û serwext nekin, di hilbijartinan de bi me re hesabê parlemaniyê tenê bibînin, wele di vir de jî Kekê Tarik Ziya rast dibêje...

Xwedê umrê xayîn û nezanan bide ser yê Kekê Tarik Ziya.

                                                                 Mamoste Marûf     

 

Çiqas Kurd neçûn ser sandoqan?

Hilbijartinên 12’ê Hezirana 2011’an, bo gelê Kurd bi serkeftineke mezin bidawî bû. Divê neyê jibîr kirin ku ev hilbijartin ne ya pêşî ye ne jî ya dawîn e. Gere em bo hilbijartinên li pêş me ji niha ve amdekariyên xwe bikin ku grafîka serkeftinê tim û tim ber bi jor ve rapelike û gelê Kurd û hevalbendên wî di riya ked, demokrasî û azadiyê de bêhtir bandor li desthilatdaran bikin û bibin xwedî gotin.


Di serî de divê em kêmasiyên xwe destnîşan bikin û bo ji holê rakirina wan rêyên çareseriyê bigerin.

Bi ya min kêmasiyek pir mezin; berjêrtiriya rêjeya çûyîna ser sandoqan a Kurdistaniyan e.


Rêjeya bikaranîna dengan li sê bajarên herî gur ( qerebalix)ên Turkiyeyê:
Stenbol: % 86,94
Enqere: %88,58
Îzmîr: : %87,35
Nîvekî( ortalama) : % 87,62




Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên li rojavayê Turkiyeyê:
Manîsa : %91,59
Balikesîr : %89,84
Denizlî : %91,14
Mûgla : %89,32
Edîrne : %89,29
Nîvekî: % 90,23


Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên Turkiyeyê yên ku niştecihên wan ji ber bêşuxuliyê herî pir koç dikin:
Samsûn : %85,77
Kastamonû : %88,64
Amasya : % 91,73
Çorum : %90,45
Trebzon : %84,89
Nîvekî: % 88,29

Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên Kurdistanê:
Amed: %83,57
Riha: %84,37
Agirî: %74,72
Mûş: %81,42
Wan: %80,17
Nîvekî: % 80,85


Heke em nîvekiya hilbijêrên pênc bajarên Turkiyeyê, ên ku niştecihên wan ji ber bêşuxuliyê herî pir koçî derveyî welatê xwe dikin bidin ber rêjeya hilbijêrên ku li pênc bajarên Kurdistanê, yên neçûne ser sandoqan, bi awakî qethî tê dîtin ku rêjeya Kurdistaniyên ku dengên xwe bikar neanîne , ji sedî 7,44 zêdetir e.

Ev rêje, ji nîvekiya pênc bajarên herêma Egeyê % 9,38, ji nîvekiya sê bajarên herî gur (qerebalix) ên Turkiyeyê % 6,77 zêdetir e.

Gava mirov rêjeya % 80,85 Kurdistaniyên ku çûne ser sandoqan dide ber rêjeya nîvekiya tevahiya bajarên Tirkiyeyê (% 88,71) derdikeve holê ku : Ji sed welatiyên Turkiyeyê 12 kes, ji sed Kurdistaniyan 20 kes neçûne ser sandoqan, dengên xwe bikar neanîne.

Kurdistaniyên ku neçûne ser sandoqan bi giranî ew kesên xizan in ku bo debara xwe bi havînan diçin bajarên Turkiyeyê û wek karkerên demsalî dixebitin. Ji ber taybetmendiyên çînî û ji ber çêtir nasîna wan a nijadperestiya li dijî gelê Kurd ew bi piranî dilxwaz û alîgirên Tevgera Azadiya Kurd in. Neçûyîna wan a ser sandoqan derbek gelek mezin li têkoşîna siyasî ya gelê kurd dide.


Bo pêşîlêgirtina vê yekê, divê parlemanên bloga ked, demokrasî û azadiyê demildest pêşnumayek ( qanûn tasarisi) amade bikin, bînin meclîsê û rê li ber welatiyan vekin da ku ew bikaribin di nav tixûbên Turkiyeyê de , li her devrî dengê xwe bikar bînin.


Bi ya min astengiyên li ber wan ne rewa ye ne jî qanûnî ye . Hela li vê ecêbê û li vê gosirmetê: “Welatiyên li derveyî Turkiyeyê bikaribin dengên xwe li ber deriyên gumrukan bidin, yên di nav sînorên Turkiyeyê de cihên xwe guherandine ji vî mafî bêpar bin!”


Mirov dikare bo welatiyên ku wexta hilbijartinan li derveyî gund û bajarên xwe dimînin, di hin qadên hilbijartinê de, di cihên beriya hilbijartinê destnîşankirî û amadekirî de ( qadên hilbijartinan bi gelemperî dibistanan in) bi riya înternet û prînterê karten hilbijêriyê amade bike û saetek beriya bidawîbûna dengdayînê bihêle ku ew jî dengên xwe bidin. Heta bi dawîbûna dema dengdayînê( li Kurdistanê 16:00, li rojavayê Turkiyeyê 17:00) heke ev welatî nikaribin terka qada hilbijartinê bikin wê gavê rê li ber dengdayînên dubarebûyî (mukerrer) jî tê girtin.


Rêyek din jî, roja hilbijartinê, li seranserî Turkiyeyê di qada hilbijartinê de bi rêya înternetê dayîna tevahiya kartên hilbijêriyê ye. Heke welatî, mal dibe, hotel dibe, nexweşxane dibe roja hilbijartinê rûniştivanê kêjan taxê be, di qada sandoqên wê taxê de bikaribe ji rayedarên hibijartinê karta hilbijêriyê bistîne û dengê xwe bikar bîne, ev yek rêjeya tevlîbûnê berjortir dike. Welatî carek karta hilbijrriyê stendibe, bi dayîna dengê xwe re ew wê radestî lijneya sandoqê kiribe, cara duduyan nikare kartek din bistîne, jiber ku di înternetê de ev nelirêtî wê bixûyê.


Bi hesabê ku min kiriye, heke rêjeya dengdayîna Kurda jî bigihîje nîvekiya Turkiyeyê, dengên partî û blogên Kurda wê herî kêm % 2 zêdetir be. Li metropolên Turkiyeyê Ji sedî du zêdebûna dengên Kurda dibe sedema serkeftineke pir mezin. Wê gavê bendava % 10, ya ku xêrnexwazan li ber Kurda danîne, dibe sîleyek bi tîn û li bin guhên wan dikeve.                                   Mamoste Marûf