An Kurdî an “Kurd Memed nobete!”

Ewilê ewil divê çend gotinan bikim li ser berxwedana Azadiya welat a li hemberî asîmîlasyana malwêran a nermik û sipî... Heta salek berê jî, ev pençeşîr di can û bedena kurdan de xwe veşartibû û hêdî hêdî belav dibû lê ew ji xwe dernedixistin. Rewşenbîrên ku bi xwe û bi birîna gelê xwe hesiyayî, dikirin nedikirin nikaribûn raya giştî ya kurdan di warê asîmîlasyonê de serwext bikin û gel rakin ser piyan. Hingî ku Azadiya Welat a rojane derket û li xwendevanên xwe niçand û ew hişyar kirin; ev mijar wekî birûsk di giyan û mejiyan de veda, li her derê welat bû civîn, bû cejn, bû xwepêşandan, dawiya dawîn li Geverê bû lehî û tofan... Niha hûn di ber xwe de dibêjin; “-mamoste keda Roj Tv’ê qe nayne bira xwe!” Bi ya min gelek kurd, bi ceribandina xwendina rojnameyê tê gihîştin ku ew êdî nikarin bi zimanê xwe bixwînin û binivîsin! Ew ji xwe derxistin ku, heta niha li ber Roj Tv’ê rûniştine û xwe bi sitranên Kurdî serxweş, bi nûçe û nîqaşên bi tirkî dilgeş kirine û di warê xwendin û nivîsandina bi Kurdî de kêm tişt kirine. Zana û ronakbîr û siyasetmedarên me jî bi tîraja Azadiya Welat a bi çend hezaran veciniqîn û ji “xewa şirîn û şerîf” şiyar bûn. Ez li ser navê xwe ji vê yekê bi bawerim ku ji vir pê ve asîmîlasyon wê tim û tim di rojevê de be û kurd heta çareserkirina wê, xwîna xwe bikin çavên xwe, xwe bidin erdê! Lê belê hevalno, ligel hemû kar û xebatên pîroz ên ku tên kirin ûrtkoriya me, bi navê din; “asîmîlasyon” roj bi roj kok û aca me diqelîne, me diheline. Ev rewşa bêyom ger bi vî rengî bidome, divê em ji niha ve wesyetek kurt a nivîskî li zarokên xwe bikin û ji wan re tê de bi dilek xemgîn, bi hevokên şermok wiha lêkin: “ Roniya çavên min, ez dixwazim tu jî pê bihesî min ji ber zimanê xwe yê dayikê çi ditîn çi nedîtin. Ên hat serê min bila neyên serê gurê serê çiya … Pênûs û lênûsk, sîdî(CD) û harddisk têrê nakin ez tevan binivîsim. Tu pê nizanî ev zimanê ku ji nifşa te êdî kêm kes pê diaxife, çi şirîn û çi delalî bû ber dilên bav û kalên te yên dengbêj û çîrokbêj. Kurê min/ keça min, ên ku niha tu bi zimanê wan kar û barên xwe birêve dibî, ramanên xwe bilêv dikî û ji berdilka/ ê xwe re pê e-mailan birê dikî, helbestan dinivîsî, ew in; yên em ji kar û baran kirin, kilîta reş bi mejî û zimanên me ve kirin, berdilkên me yên xweşmêr/ bejn ziravan kuştin, konên me û wan ji nav konan rakirin... Gulsosina min, teyrê min ê baz,di zarokatiya min de ew neyarên genî û bêbext tevna asîmîlasyonê wek Sûr a Diyarbekira me ya şewitî heta nav malan dirêj kirin û dan ber me û dayikên me yên bê tirkî û bê erebî û bê farisî; lewma jî heta roja mirinê ew stûxar bûn, bê zar û bê ziman bûn, Ew bi me re bi zimanê bav û kalan diaxifîn, lê em ji wan dibehecîn, bi wan re hêrs dibûn, ser wan de diqîriyan “bi zimanê dagirkeran!”. Me ji dayikên xwe û ji xwe şerm dikirin, ji zimanê xwe îkreh( nefret)dikir, di kilaman de jina xwe, dayika xwe berdilka xwe wek “dîlbilmezê”( bê ziman) bi nav dikir û wê tewanbar û şermezar dikir. (Di gelek kilamên dengbêjan de ev gotin tê bikaranîn) Kurê min/ keça min, em bi berxwedan û xwîdana rêberê xwe, bi xwîna bi hezaran şehîdên xwe, bi coş û heyecana wan, li xwe varqiliyan(hişyar bûn) û me zor da xwe û xwe ji xefik û dehfikên Decal xilas kirin û qet nebe bi zimanê xwe yê şirîn - bi çend hevokan be jî - li hevûdu pirsî… Lê, temenê min li ser temenê te be, sermiyan ewqas bû! têra min jî nekir, lewma ji ber nema, min ji te re tu tiştek nehîşt…Tu min efû kî û nebî nebî dijminê xwe ji bîr nekî! Keda xwe li te helal nakim ger tu rojan li wî nekî zîndan, li wî neherimînî xewa şevan ” *** Wesiyet evqas bû, qediya... Xwedê kir em hê li ser xwe ne, bi piranî can û ter in. Em hê jî dikarin aşê bê av li ser serê neyarên xwe bigerînin û zarokên xwe ji tora bişaftin û xwebişaftinê azad bikin. Lê jibo gera çareseriyê divê pêşî em ji birîna xwe, ji nexweşiya xwe derxin; teşhîs bikin... Hevalno, ziman ji dest diçe, Kurdayetî jî pê re… Ma qey nasnameya me xeynî zimanê me bi çi ve girêdayî ye? Em di nav gelên misilman de ne, lewre; -Ol ne nîşaneya me ya neteweyî ye… Em an dagirkerên me, ne “çermreş”in, ne çermsor in; -Rengê çerm jî ne nîşane ya me ya neteweyî ye… Wele xeynî ziman tiştên din ên kurd û kurdewarî ev dimîn : -Tenûr. -Kurd memed nobete. -Kurd boregî. -Lorke, lorke. Gava ziman ji destê me çû, em dikarin wiha bêjin; “ -heyran, em ji van tişt û gotinan pir û pir hez dikin; lewma ji me re dibêjin; hûn Kurd in. Belge û nîşaneyên me yên neteweyî ev in... Ger em bi vana qaîl nabin, qîma xwe naynin, divê ji bo paşeroja zimanê xwe li çareseriyan bigerin , rê û rêzikên pir û pir xurt bibînin. Divê em tiştek wisa bikin ku ku,cihan dîsa bi yek dengî bêje ; “-errrrik, fenanî (wek) guleya yekemîn a şerwanên azadiyê ye!” Bi awayek din; heta tu dibêjî zanistî, heta tu dibêjî realîst, hetta tu dibêjî pragmatîk be… Divê em vê rastiyê baş fehm bikin; -her roj bi hezaran dergûş ji pişta kurdan tên cihanê lê, di pêşerojê de “ piraniya wan, exlebê wan” ( dilê min liber hev nade, xîreta min napejirîne ku ez bêjim tevahiya wan) wê nikaribin bi kurdî biaxifin! ( hûn ji wan hinekan hînî kurdî bikin jî, ewên ji wan “kurdîaxêvên xeberxweşan” tu kesî nebinin ku -şikur em jê ne bêpar in-bi wan re rûnên û derd û kulên dilan bidin der ) Her roj bi hezaran kal û pîrên me ji nav me bar dikin, diçin ber rehma Xwedê.( Xwedê çiqas li wan rehmê dike, ez pê nizanim) her yek ji wan bi xwe re parçeyek ji zimanê me, ji kurdayetiya me dibe, bi awayek din, ew, me bi kurdîki nîvco dihêlin û diçin. De ka em ji zarokên xwe re çi dihêlin? Divê em baş bizanibin ku wê dor dora me be jî... Divê em ji niha ve pêşî lê bigrin ku li dû me jî, ên ji doxîna me dikevin bila pihîn li kêlika me nedin û nebêjin: “-me bi gora we nizanim çi kiro, we ji me re çi kiro!” Mamoste Marûf

Kurd û asîmîlasyon û rojnameya Taraf

 Gilî û gazincên kurdan ên herî mezin; hûn jî pê dizanin, polîtîkaya asîmîlasyonê ya dewleta tirk e. Ev polîtîkaya bêyom e ku bi mîlyonan mirovan daye ber xwe dihêre. Bi hêrandinê jî namîne ji toz û xubara wan cinawirên herî dirînde yên cihanê diafirîne. Ev cinawirên “dewşirme” yên “bê esil û bê asas” xwe bi çanda çêkirî ya serdestan ve girê dide, dibe agir û bizot, devê xwe dike qirika ên ne ji xwe.

Mirovên şoreşger û demokrat; kes û kesayetiyên xwedî nirx û hêcahiyên ku mirovahiyê di pêvajoya bi hezaran salan de afirandine, di şûna asîmîlasyonê de, mirov, lawir, dar û kevir jî tê de, bo  parastin û berdewamî û reseniya hemû cûreyan têdikoşe. Ev nêzikîtêdahîna mînîmalîst, bi ya hin fîlozofan, alternatîfa herî xurt a kapîtalîzma tehrîpker û talanker û asîmîlasyonîst e.

Civata Kurd bi salan e di nav şer de ye. Ev şer; şerekî dûvdirêj û piralî ye. Digel êş û eleman, kul û kederan serpêhatiyeke pir û pir zengîn û rengîn e jî. Bi mîlyonan kurd, ên bala wan tim û tim li ser Tevgera Azadiyê ye, di van sih salên dawîn de, di warê îdeolojî û siyaset û felsefeyê de, ji mezûnên zanîngehan bêhtir bûn xwedî bîr û bawerî û agahiyan. Wan tevahiya têgehên(terîm) hemdem ên îdeolojîk û polîtîk û mîlîtarîst û hûmanîst bi çavên serê xwe dîtin, jiyan; bûn kirde û bireserên wan. Bi sedan peyv; ên wek faşîst, kolonyalîst, milîs, asîmîlasyon, dagirker, hûmanîst, hawirdorparêz, welatparêz, konfederalîzm, emperyalîzm, oportunîzm û êdî nizanim çi û çi; bûn benîştê devê gundiyên me.

Tiştekî pir balkêş e, tirkên ji rêzê bidin alîkî, exlebê zanîgehqedandiyên wan jî ji piraniya van terîman ti tiştek fam nakin û bi bihîstina wan a ji devê kurdekî “jiderhanê” ( ji rêzê) guh li wan dirêj dibe.

Ev hişmendî û kûrahiya civata kurd hê jî bi têra xwe bala raya giştî ya tirk nekişandiye. Wek mînak; ger general û karbidest û rayedarên payebilind ên dewletê, bi hişmendî û wêrektî û jîrektiya kurda bizanibûna û têbigihîştina ku çewisandina serhildana 29’emîn a kurdan ne pêkan e; wê  di şûna avakirin û sazkirina ERGENEKON û qoricitî û TÎM û JITEM û JIT’an de zor bidana siyasetmedarên firsendperest û popûlîstên xwe  - yên qaşo-maşo desthilatdar in (gelê tirk wisa dizane; jiber ku li pêş perdê ne) - bona  ku ew, “gelê tirk ê bêguneh” bi nijadperestî û bi şovenîzmê sor nekin û rê liber çareseriyek demokratîk nyê girtin. Ger sermayedarên kapîtalîst li vê rewşê varqiliyabûna, ew ên bona azadiya ziman û çanda Kurdî, hevkariya Tevgera Azadiya Kurd bikirana, pest û pêkûtî li mîlîtarîst û siyasetmedaran bikirina û -jibo berjewendiyên xwe be jî - ew ên cûrbecûr nav û markayên bi kurdî biafirandina û di qada aborî de li Kurdistanê bi hev re biketina ber qayişê.

Ger siyasetmedarên konek û fêlbaz ên wek Tayîp bizanîbûna ku kurd bi televîzyoneke tiroviro  na,
bi komir û bi sarinc û bi cilşoyan na,
bi ziman û bi nasname deng didinê,  ew ê “zagona bingehîn” biguheranda û bigota;
“made 47- Kurd gelê nîştecih ê vê axê ye û ew jî biqasî gelê tirk xwedî maf e.
Made 48- Peywira bingehîn a dewletê; di warê aramiyê de misogerkirina wekheviya tevahiya herêmên welat û sefiraziya hemû welatiyên “bac-da” ye. Zimanên welatyên nîştecih -ên ku xwe tirk nahesibînin- jî di hemû kar û barên fermî de û di dibistanan de tên bikaranîn.

Gelo hûn dibêjin qey  tevahiya tirkan wek Tayîp û Denîz û Dewlet Koç û Sabancî û Başbûg in û di warê kurda de nezan in? Naxêr... Di van çend salên dawîn de , bi taybetî hin rojnamevan û rewşenbîr bi ronesansa kurdan hesiyan. Komek ji wan dest bi weşana rojnameyek bi navê “Taraf” kir. Ev ronakbîr bi rastî jî, di demeke kurt de li seranserî Cihanê bûn “rûyê bi rûmet” ê civata tirk a êdî bi îmajkî ewqas xera bubû ku ala wê di çapemeniya Ewropayê de didan ber derziya (şiringa) eroînê...

Taraf heta jê tê, li ser nirxên cihana hemdem, bi taybetî jî li gorî pîvanên Yekitiya Ewropî weşana xwe dimeşîne. Kadroyên wê bi gelemperî ji liberal-demokratan pêk tê; lê çend kurd û olparêz ên demokrat jî tê de dinivîsin. Divê baş bê zanîn ku ev rojname ne ya kurda ye; lê nivîskarên wê “Tirkiyeyeke bêhtir demokrat û azad û nûjen” wek mîsyon dane ber xwe. Daxwazên kurdan û pirsgirêka kurd bi giranî di çarçoveya mafê takekesî de dinirxînin û çareseriyê jî di endamtiya YE(Yekitiya Ewropayê) de dibînin. Bi awakî din “TARAF” mafên civakî û netewî yên Kurdan na, mafên takekesî yên welatiyan diparêze. Ev rojname partiya AKP’ê jî di vê rêyê de wek amûrek bikêr dibîne û pişgiriya hin polîtikayên wê dike. Di vî warî de tu kurdekî demokrat û azadîxwaz û welatparêz tevlî nêrînên vê rojnameyê nabe. Jixwe mirazê min û vê nivîsê jî ne li  dûv hev rêzkirina kêmasiyên vê rojnameyê ye. Ez dixwazim raya giştî ya me kurda bi xetereya bişaftina kurdan a bi destê vê rojnameyê bihesînim.

ez kurdan bi kurdîkirina (kurdîfication) Taraf’ê; Tarafê jî bi “paşguhkirina Tirkan” tewambar dikim

Bi ya min, serkêşên projeya Taraf’ê jî, mîna ên li jor min rêz kiribûn, di serî de li girseya xwendevanên kurd varneqiliyabûn û  wek hedef nedabûn ber xwe; ne ji wê buya ew ê çend mehên pêşîn bihayê rojnameya xwe nekirina 1Ytl û rê liber xwendevanên kurd negirtina. Piştî daketina wê ya 40 quruşan, kurd li ser serên bayiyan hêwirîn û tîraja wê ji nişkave ji 5-6 hezaran derxistin 30-40 hezaran. Bi gotina nivîskarên wê bixwe jî , piraniya kiriyarên wê kurd in. Par di serdana Amed’ ê de ew bi çavên serê xwe di destê Amediyan de bi hezaran “Taraf” dîtibûn û kêfxweşî û coşa xwe ya bêhempa di qunciknivîsan de anîbûn ziman. Gelo ev tiştek normal e? Bi ya min ev ji gelek aliyan ve çewt e, ne rewa ye...
A yek; li vî welatî di serî de ên demokrasî û mafên xwe yên mirovahiyê dixwazin kurd in; ên nadin, naxwazin bidin tirk in. ji kurda bêhtir hewcedariya gelê tirk bi hişmendî û bi baweriya bi demokrasiyê heye û divê ev rojname ji hêla wan ve bê xwendin. Me li jor jî gotibû, kurd ev sih sal in bi saya Tevgera Azadiyê bi dorfirehî li ser demokrasi û azadî û mafên mirovan kûr û hûr bûne. Mirov bi dilekî rehet dikare bibêje ku; ger Taraf di perwerdehiya demokrasiyê de dibistana seretayî be; kurd şagirtên zaningehê ne.
A dudu; girseya xwendevanên kurd ên Tarafê, jiber nivîsên wê yên di warê kurda de wê dikirin. Bi zimanê aborînasiyê heta “arz” bi dilê kiryaran be (mişterî) wê “taleb” jî hebe. Vateyeke din a vê rewşê; ev rojname bi “kudayetîyê” dikare li ser xwe bimîne. Ev çerxeke gilover e: Kiryar kurd, naverok kurd, rojname berdewam e... Ji van xelekek kêm be; rojname çemûçem e. Li gorî zagonên aboriyê bi stendina wê, em zor didin da ku ew jî bibe ya me, bi dilê me be, wek me be... Em wê asîmîlîye dikin! Ma êdî Yozgatî û Adapazarî û Qeyserî û Muglayî wê dixwînin? Ger ew rojnameyeke “reng-kurd” bixwendina wê Ulke û Gundem û Guncelê jî bixwendina û bi me re tekoşîna demokrasiyê bidana...

Desthilatdaran wer kirine ku; ew bûne neyarê her tiştê ku bihna Kurdayetiyê ji tê... Em Kurd, bi stendina vê rojnameyê, em rê liber hişmendî û şiyarbûna gelê tirk jî digirin. Cara yekem e ku siûda vî gelî lêhatiye û rojnameyek demokrat bûye para wî; divê em wê jî nekin ya xwe... Ev rewş di gelek waran de ji bo kurda jî xeternak e.

Divê em şûn de venegerin 

Me dibistana xwe seretayî ya navê wê “ Ulke” bû,  hema bigire ist sal berê xwend, qedand çû! Divê em  êdî - heta ji me tê-li ser zimanê xwe yê stûxar rawestin, bi wê bixwînin, bi wê binivîsin bi wê bifikirin û jiyana xwe ya îro û ya sibê li ser wê ava bikin. Taraf, van demên dawîn bi şirîkatiya xwedî sermayedarekî mezin û bi reklamên hin şîrketan êdî dikare li serxwe bimîne; lê çapemeniya me, “çapemeniya azad” bi çend quruşên xwendevanan “tekoşîna herî bi rûmet a cihanê” dide. Em werên ser “Taraf” ê; divê ew çi dikin çawa dikin bila bikin, bibin rojnameya gelê tirk. Divê ew mêvandariya qehwexaneyên gundên Anatoliyê bike; ew gundî ne ku hê jî kurda mexlûqên “xwedî boçik”, ermeniyan cinawir, xaçparêzan gawirên xwînxwar, ên ne tirk dijmin dizanin...

Ew gundî û bajarî ne ku Tevgera Azadiya Kurd wek rêxistinek terorîst dizanin. Dibêjin qey zarokên kurdan ên li serê çiyayan digerin, ne ji artêşa wan a qehreman be, wê bikevin gund û bajarên wan û kok û aca wan biqelînin û ûrtê wan kor bikin!

Divê Taraf gelê tirk û rengên herî xweş ên xwezayê, “kesk û sor û zer” lihev bîne. Ev gelê reben ji ber nexweşiya neteweperestiyê ji lambeyên trafîkê û ji tîma fûtbolê ya Galatasarayê jî dikeve şikê û dibe, îro na sibeh - çawa ku tîne serê kurdên koçber û penaber ên li Anatoliyê bi cih ûwar bûne- wana jî lînç bike...
Ev gelê nezan e ku xwe bi çermsipiyên ewropiyan re dikuje û xwe li ser hemû gelên Rojhihilata navîn dibîne ; ewqas ku navê “ereb” layîqê kûçikan dibîne, kurda jî dike şûna “koleyên reşik” ên sedsala 19emîn ên Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê...

Divê Taraf bibe dermanê vî gelê bi xedar nexweş, bi giranî gêj û sermest...
Çawa? Aqilmendî ji hedê min der e; lê divê Birêz Ahmet Altan ê hostayê giyan û hestiyariya jinê ye, demildest çîroka evîndarî û zewaca Kerîmê Afyonî û ya Eyşoya me ya Agirî û her sê zarokên wan ên bi navên Zîlan, Dîlan û Botan binivîse û di nav rûpelên evîndariyê de poşmaniya Kerîm a ji kîn û rika wî ya berê, ya "beriya naskirina Eyşo li dijî  kurdan dajot" bîne ziman...

Bial Hasan Aksay, ji Moskovayê ragihîne ku Alperen ê nijadperestê Trebzonî ji neçariyê bi Evkerîmê Xinûsî re di heman xanî de dimîne û cara yekem kurdekî welatparêz nas dike û bi bihîstina neheqiyên li kurdan têne kirin ew,  ji şerman dixwaze  bikeve heft qat binê erdê...
Bila Sevan Nîşanyan, bi ya “yozgat”ê destpêbike û etîmolojiya navên hemû bajarên tikan binivîse. Bê tirs û xof bila bibêje: Yozgatîno, navê bajarê we ji peyva “yoyz” a wateya wê bi Ermenkî “şîr” e; û ji “gat” a dîsa bi ermenkî “pir” e pêk tê û navê bajarê we bi zimanê Ermenkî “ şîrê wî pir” e. Digel ku navê wî bi ermenkî be jî hûn naxwazin biguherînin; lê çima cûmhûriyeta we tevahiya navê erdnîgariya kurdan guherandiye lê mixabin hûn pê qaîl dibin, dengê xwe dernaynin, bi serde jî dixwazin kurd jî dengê xwe nekin?

Amberin Zaman gere pûşê dewşirmeyan -ên di warê neteweperestiyê de derpê ji qûn avêtine- derxe holê û ji tirkan re bibêje: “ ên ji tirkan bêhtir tirktî dikin, ên xwe bi ala sor û sipî dipêçin û we jî bi nijadperstiyê sor dikin bi gelemperî “tirkçerî”ne.

Heq e, Orhanê Miroglu’yê me Kurdistanê gund bi gund, navçe bi navçe, bajar bi bajar bigere û çi mamoste çi bijîşk, çi leşker, çi mela, çi karker bi hemû tirkên li van deran dixebitin re bipeyîve û kêfxweşî û serfiraziya wan a li Kurdistanê, qenciyên ku kurd li wan dikin, nêrînên wan ên şaş ên beriya hatina wan a Kurdistanê bîne ziman û ragihîne- dê û bav û xizmên wan ên Balikesîrî û Enqereyî û Rîzeyî yên destên wan li ser kezeba wan li benda kuştina zarokên xwe ne - ku kurd ne dijminên Tikan in û ew ji bo xwe û jibo we bi pergala bêpergal re şer dikin.

Gotina dawî divê Taraf rûyê ronî, rûyê bi şewq û şemal ê Tirkiyeyê be. Qenciya kurdan a herî mezin ew be ku wê asîmîlîye nekin, nebişifînin nekin ya xwe, nekin mînanî xwe.

Ez dixwazim bibim Filîstînî !

Filîstîn welatekî dagirkirî ye; welatê min dagirkirî jî nayê hesibandin, dibêjin tune ye; xewn e... Di vî warî de jî ez ji filîstîniyan berjêrtir im...

Ew ji aliyê dagirkerê xwe ve wek “Erebên Filistînî” tên binav kirin; Xweziya yên min jî ji min re jî bigotina ev mirov nake pênc quruşên qul; lê “kurdekî Kurdistanî ye”

Ew xwedî bi hezaran dibîstanên bi zimanê xwe ne ; xweziya yeka min a xiloxarî jî hebûya ...

Ew xwedî nexweşxaneyan û bijîşkan in. Xwelî li min be, Ez im Meta Eyşo ya pîrika zarokan û Hecî Elîyê cebar im( hestîyên şikestî û ji cih derketî sax dike). Ew tenê ji zimanê min fêm dikirin lê min ew li gund hîştin; ka mirîne an sax in, ez pê nizanim...

Ew di daîreyên fermî yên dewletê de hemû kar û barên xwe bi zimanê xwe dibînin; axaftina bi kurdî bimîne li alîkî, bona ku li kurdbûna min nekevin şikê û nebêjin “îro nabe sibeh werê” ez neçarim ji tirkan çêtir tirkî biaxivim.

Ew çi nav ji dilên wan tên li zarokên xwe dikin; ez jibo navekî xwîna xwe dikim çavê xwe; bi darê zorê yekî didim pejirandin; lê divê ew jî bê “Q, W, Î, Û” be.

Ew piraniya bajar û gund û gelî û deyştên xwe bi zimanê xwe binav dikin, dixwînin, dinivîsin; dagirkerên min çi gund û bajêr, çi gelî û zozan, çi gir û çiya li ber ketine navê hemiyan guherandine: Weleh li ser xeriteyan jî ez bûme biyaniyê welatê xwe bi xwe...

Ew di mizgeftan de bi zimanê xwe guhdariya weez û şîretên mela û şêx û seydayên xwe dikin; ez bi salan e di mala Xwdê de bi hesreta wergerek ayetek bi kurdî me; dev ji ayetan berdin, ez nikarim êdî bi mewlûda bi zimanê xwe pesnê Pêxemberê xwe jî bidim!

Ew xwedî polês û zabita û dadgeh û dadgerên xwe ne; qetl û xwîn û pevçûn û qirînên xwe di nava xwe de safî û çareser dikin; lê dagirkerê min ez kirime hewcedar û mehkum û dîlê “ qoricî û jîtem û tîmên bê pergal û bê bext”

Ew in Misir û Erebîstana Siûdî û Urdun û oman û Quweyt û Behreyn û Iraq û Yemen û êdî nizanim bi çend û çendik welatan in. Li tevahiya van welatan Filîstînî xwedî nasname û çand û ziman in. Ez im xwedî parçeyek nîvco-azad im. Lê Xwedê qebûl neke li wir jî ji ber kurmanciya xwe stûxar im.

Ew hebûn û jiyana bi dagirkerê xwe re napejirînin lewma têne bomberankirin. Ez di serî de diqîrim dibêjim; “li ser heman axê biratî û wekhevî”; lê felekbavo dîsa jî agir di ser min de dibarîne!

Ew di saziya Netewên Yekbûyî de xwedî gotin in. Tevgera Yekîtiya Ereban û Rêxistina Konferansa Îslamê ser wan de digirîn. Li serê bombeyek civînek lidardixin; qe nebe ber dilê wan didin. Tayîpê konek xwe li dîntiyê danî û bona wan dawî li Dawos’ê anî.

Bi salan e ew bi min tinazan dike, carina dibêje tu heyî, carina jî bi min hêrs dibe; jê bê, ji welatê min jî min dike der; roj tuneye ku mêrg û zevîyan li min wêran û wêrtas neke; lê dîsa jî heta niha tu kes ranebû jê re negot: “- hop hop, hela bisekine; ji te re çi Evdusselam û Abdulqudûs ê Filîstînî ; divê tu ewilî hesabê zarokên di parka Qoşûyoliyê de bi bombeyan parçe parçe kirî bidî”

Kes jê re nabêje tu çima berê xwe didî Hamas’a bi qewlê Amerîka û Îsraîl’ê terorîst e; lê pişta xwe bi DTP’ê ve dikî, çavên xwe jê re digirî? Tayyîp li Dawos’ê bi hesabê miriyên Gazzeyê tevahiya Cihanê serbino kir; kesî jê nepirsî, jê re negot; “ ka hesabê welatê xwe jî bide?”

Va ye ez miriyên herdû welatan datînim ber wî; ka xanima wî jibo me jî digirî? 

Bi ya Xaça Sor a Filîstînê û bi ya Navenda Mafên Mirovan a Filîstînê Hejmara miriyên filîstîniyan ên 29 salan ev in:
Ji Îlona 1980’an heta Întîfada ya yekemîn a 28’ê Îlona 2000’an; 991 kesên (di Îlona 1982’an de li Sabra û şatîlayê jiyana xwe jidest dabûn jî tê de)
90 kesên di Cotmeha 1985’an de li Tunusê di encama êrişên Îsraîlê de mirîbûn jî tê de;
30 kesên dîsa di cotmeha 1990’an de li Mescîda Aqsayê de hatin kuştin jî tê de;
50 kesên di Sibata 1994’an de Li El Halîl’ê bi êrişa bombeyî ya chûyekî hatibûn kuştin jî tê de; ên yeko yeko jî tê de li ser hev 3000 in...

Ên ji 28 Îlona 2000’an heta 31’ê Pûşpera 2 008’an hatine kuştin 5389 kes in... 1400( zêde ye ne kêm e) kesên vî dawiyê li Gazzayê hatin kuştin jî bidin ser hev, dike çiqas? Em lihev zêde kin bila bike deh hezar; (10. 000) bila bike bîst hezar...

De ka pênûs û lênûsk bidin destan; miriyên 29 salan ên welatê min û Tayîp çiqas in?
Ên di zindanên 12’yê Îlona 1980’an de çûn ne tê de;
Ên ji xizaniyê û ji koçberiyê mirin ne tê de;
Ên ji ber şer ketin bûhranê û xwe kuştin ne tê de,
Di 29 salan de herî kêm 50 hezar mirov mirî ne.... 50.000 can!

De ka ez xweziyên  xwe bi Filîstiniyan neynim; çi bikim?
Ez dixwazim bibim Filîstînî! Ev qas... 
Mamoste Marûf

Kartol-mirov

Gotinek pêşiyên Fransizan a pir û pir xwş heye:
 “L’homme en pomme de terre”
 Ez vê peyvê wek “kartol-mirov” werdigerînim Kurdî. “Mirovê ji kartolan” jî dibe.
Kartol; cûreyeke zebzeyan e û ji bo mirovan xurekek gelek girîng e. Lê ev dayîna Xwedayê jorîn a “bi xêr û ber” xwedî taybetmendiyeke sosret e jî. Hûn jî dizanin; pelên wê li jor, li rûyê erdê; seriyên wê yên bi xêr û ber di bin erdê de ne. Di pelên li jor li ba dibin de “alkolît”ên ku heta tu dibêjî bi jahrî; di binî de seriyên bi nîşast (%20) û bi proteîn (%12) barkirî veşartî ne...
Ev seriyê bi axê niximî, xwedî 95 kaloriyan e û wek “kartol” tê binav kirin.

Mirov jî wek kartolan candarek ji candaran e; lê qada jiyana wî dijberê kartolan e.  Gava mirov dikeve bin erdê, êdî kêrî tu tiştî nayê; qedr û qîmeta wî, merîfet û hunerên wî, caniktî û camêrtya wî , jîrektî û mêrxasiya wî xêr û gunehên wî hebin jixwe li ser erdê dimînin.
Lewre mirov gava pesnê kesekî din dide, qala lîvbazî û tevger û rabûn û rûniştandin û gotin û kirinên wî yên li ser erdê dike; ne yên li bin erdê.
Wek mînak tu car nayê gotin ku; “filankes ewqas camêrtî kiriye ku, di gorê de, di şûna cot-meran de, mêvandariya cot-kevokan kiriye û ew kevokên çav belek di devên xwe de jê re ji kaniyê av; ji firûnê nan anîne!
Dîsa mirovek jîr û jêhatî dema dike pesnê xwe bide bi kar û şuxulên xwe yên li rûyê erdê dide, ne bi yên bin erdê...

Lê, di cihana derewin de hîn mirov hene wek kartolan li ser erdê jahrî ne, bi axû ne... tu sermiyanek wan ê berbiçav tune ye ku pê pesnê xwe bidin; xwe pê çêkin, pê şad û serfiraz bin... Ew zor didin binê erdê. Qala miriyan dikin. Ew mirî, carinan bav û kalên wan in, carinan heval û hogirên wan... Carinan jî lehengên hin bawerî û îdeolojiyan in... Ew mirîyan ewqas mezin dikin ku hema bêjê dikin şûna pêxemberan! Ji wantrê bi pesndayîna wan, ew bi xwe  jî mezin dibin , serên wan jî, wek “ew pîrozwaran” digihîje ezmanan! Di çanda Fransizan de ev cûre canik û camêr wek “kartol-mirov” têne binavkirin.

Belê we kartol-mirovan naskirin:Îcar em werên dora çanda “kartol-miroviyê”

Di dîroka mirvatiyê de serkêşiya kartol- miroviyê nijadperst û faşîst û û feodalan kiriye. Ne hewce ye ku hûn pir serê xwe biêşînin; li jiyana Hitler binêrin, dê hûn ê di kesayetiya wî de bi çavên serê xwe “kêm aqil û famkorekî, beredayî û bêkêrekî li rûyê erdê” bibînin. Lê, di warê pesndayîna “miriyên Germenan ên di bin axê de” hûn ê rastî kesekî pir jîr û jêhatî werên...

Di çanda tirktiyê de jî kartol-mirovî xwedî cihek pir taybet e. Ji Jontirk û Îtîhatparêz û sazûmankarên komarê bigire heta neviyên wan ên îro, di şûna kar û bar û xebatên jibo welatek aram û pêşketî, jibo cihanek aşitiyane û demokrat hemû hêz û quweta xwe dane-didin hestiyên miriyan ên di bin axê de veşartî ne. Li ser erdê ew “hîç” in. Di qada huner û zanist û aboriyê de tu tiştên wan ên xêrê tune ne ku pê serbilind bibin. Ew in Mete Xan ê ku wek xewnên şevan kes pê nizane ka rast e an derew e... ew in Atîla û Tîmûr û Cengîz ên Xwedêgiravî tirk in... Ew mane Mîmar Sînan ê bi Esilkî Ermenî, Padîşayên Osmanî yên “ji tirktiyê sil” mane.

Belê di dîroka Tirkan de camêr û canikên hêja yên wek Ûnisê dilşewat, Xoce Nesredînê rûken hene û mafê Tirkan heye ku ew bi wan bipesinin lê,  bayê neteweperestiyê ya ku ew li ber ketine di wan de ti hiş û aqil nehîştiye ku ji xwe pirsa “em bi xwe çi qenciyê dikin, em kîne û bi kuve diçin? ” bikin... Sibeh êvar radibin rûdinên pesnên xwe bi berateyên miriyên di bin erdê de didin...

Di kurdayetiyê de jî gelek mînakên kartol-miroviyê hene. Bi taybetî di kevneşopiya me ya feodal de ev çand pir balkêş e. Di pêvajoyên hilbijartinan de divê hûn wan  baş naskiribin. Ew in di jiyana xwe de nebûne dermanê tu birînan lê, kurê filankes axayî ne ...
Ew in nikarin du berxan biçêrînin lê, dikin bajarekî birêve bibin; ji ber ku neviyên bêvankes şêxî ne... Ew in bi salan in di metropolên tirkan de kîsê xwe tijî kirine, haya wan ji gel û welat nebûye, bavê xwe jî nas nekirine lê, ji mala nizam kîjan axayî ne...
Ev “kartol-mirov” gava dikevin nav civatê bertîlxur û “yaxçî”yên li derûdorên wan jî baş dizanin ku di wan de tişt tune ye, vik ûvala ne, di cih de zor didin bin erdê:
“ –Heyran, em bav û kalên we nas dikin, ew mirovên pir maqûl bûn”

Kartol-miroviya me ya hemdem di destê “Tirşikxur”ên neyarên Tevgera Azadiyê de ye. Ew jî ji bo welat û vî gelê bindest ne xwedî ti, kar û şixul û projeyên  xêrê ne. Hebûna xwe, "li ser çêr û dijûnên li Tevgera Azadiyê dikin" ava kirine... Ew tim û tim pesnê xwe bi lehengên rehmetî yên wek Qazî Mihemed, Mela Mistefa, Şêx Seîd Efendî, Seyîd Riza didin û xwe bi wan çêdikin. Tişta herî ecêb û sosret ev e ku ; “ ew, destana mêrxasî û caniktiya li ber çavên wan, li ser erdê, tê nivîsandin qe nabînin! Derd û kul û meraqa wan bin erd e. Ez bixwe Serhedî me. Li herêma me xwarina tirşikê kes nas nake. Gelo kartol jî dikeve tirşikê?                                            Mamoste Marûf