1.10.2012

Neşet Ertaş û Şivan Perwer

 Neşet Ertaş, ji hunermendkî mûzîka gelêrî ya Tirka ye. Ew wek dengbêjên Kurdistanê xwedî kevneşopiyek taybet a awaz û stranbêjiyê ye. Neşet di jiyana xwe ya heftê salan de gelek bozlaqan danîne ser yên ku  ji bav û kalên wî yên “evdal” gihîştine wî. 

Her çiqas ku dîroknas û etnologên Tirk Evdalan wek  êl û eşîrek Tirkman  bihesibînin jî ji berê de baweriya wan a elewî, orf û edetên wan ên derî Tirko- Îslamî, rabûn û rûniştandin, şêl û pêl û girêdana wan a Xoresanî ji aliyê dewletê ve nehatiye pejirandin. Dewleta Tirk bi vê  cudayetiya resen wan bi raya giştî ya Tirkiyeyê ve  nedaye nasandin; lewre jî di  nav  gelê Tirk de wek “mitrib” hatine hesibandin û qedr û qîmeta wan nehatiye zanîn. Çawa ku li gelên din ên Anatoliyê hatiye kirin, Gelê Evdal jî di welatê xwe de ji ber sifetên xwe yên sor genimî, ji ber baweriyên xwe yên “ne fermî” tim û tim  li derveyî  civaka Tirk hatiye hesibandin, di civatê de li jêrê dîwanê hatiye rûniştandin. Çawa ku Kurd bi sedan salan  bi xweş nobetdariya xwe  -ev rol  wek “Kurd Memed nobet e” hatiye formûlizekirin-  hatibin naskirin û bi qasî xweş nobetdariya xwe bûne xwedî eferim; çawa ku Ermen bi zor pîşesaziya xwe heta dewrekî li her deverî ( 1915) piştî komkujiya reş  li deverekî tenê (Stenbol) hatine ecibandin û hewandin,  Evdalên belengaz jî bi qasî sazbendî û stranbêjî û sergovendiya xwe, bi qasî “xizmetkariya xwe ya bo çand û zimanê Tirkî, bi qasî leşkeriya xwe ya di artêşê de “ bûne xwedî rûmet û nan û av...

Bi bahaneya  mirina Neşet Ertaş - Jiyana rehmetî bi xwe jî mînaka herî balkêş a vê  durutiyê ye- bi sed hezaran evdalên hêj bênav û deng, hêj bênasname, hêj tî û birçî, hêj di bajar û gund û mêrg û zeviyên xelkê de nanoziko “xizmetçî, sepetçî û xurdaçî”; hêj ji Îzmîr û Edeneyê bigire heta li Germanyaya şewitî bo kerîkî nan digerin derî bi derî, hatin jibîrkirin; di kesayetiya Neşetê  ji aliyê gel ve (bi ked û xwîdana xwe ya helal) xûyayî de pesnê çanda wan, pesnê xizmeta wan a ku gihîştiye  wêje û mûzîka Tirkî, pesnê çav û brûyên wan ên qerqaş hat dayîn; pişta wan têr hat mizdan...   

A Xwedê Neşet Ertaş digel evqas xizantî û belengaziyê; nenasîn bimîne li alîkî, digel bêrûmetkirina nasname û bawerî û çanda  Evdaltiyê  bi hêza hunera xwe, bi mezinbûna Evîn û evîndariya xwe ya bo mirovan, bi nefsbiçûktiya xwe çi Kurd çi Tirk, çi Ermen çi Asûrî, çi Xaçparêz çi Cihû;  çi Sunî , çi Elewî ji alî hemî Tirkînasan ve hatibû hezkirin û hembêzkirin. 
Ev yek bi rastî jî tiştek kesnedîtî ye ku di dewletek xwedî sînorên bi dek û dolab û planên emperyalîstan xêzkirî de,  di dewletek xwedî  bi dehan netew û gel û baweriyên red û  înkarkirî de; di dewletek hema bigire sed sal e hemwelatiyên xwe bi xewn û xeyala  “yek netew, yek al, yek ziman, yek ol û yek mezheb di qula derziyê re derbaskirî, car heye li hev sorkirî û  bi hevûdu re dijminkirî de, car heye gelê xwe bi qetliam û komkujiyan, xwedêgiravî, te’dîbkirî de (terbiyekirî) Evdalek bi navê Neşet derkeve û tevahiya  nasname û  baweriyên birîndar, birîndarên  destê dewleta Tirk,  bigihîne hev, qor bi qor  bi hêstirên çavan bide  dû tabûta xwe ...

Neşet Ertaş çikir ku bû delaliyê ber dilan?

Di serî de divê bête zanîn ku Neşet Ertaş xwe û gel baş naskiribû. Ew diznibû ku ew e, dengê wî yê xwezayî ye û tenbûra  wî ye...
Ew,  piştî ji “alkolîzma ku bubû nexweşî û ketibû can û bedenê” filitî, baş têderxistibû ku ew dikare bi tendirustiya xwe ya takekesî, bi jiyaneke malbatî ya bi ser û ber, bi têkiliyeke domdar û bênavber a bi gel re Neşet e û her heye...
 Ew dizanibû ku ew ji şeş mîlyar evdan ( evd: qûl) evdek e, bi ser de jî “evdalek” ji derhanê ye; ne ji hunera wî be kes li rûyê wî mêze nake.
Ew têgihîştibû ku ew hozenek evîn û evîndariyê ye; nikare ji bin barê giran rabe;  lewma xizanî û belengaziya gelan, înkar û îmhakirina ziman û çandan,  şer û pevçûnên gelan ên bi pergal û dewletên zordest re neanî  ser ziman.  Li tenbûrê dida bi Tirkî digot. Digel ku bi dehan salan li Ewropayê mabû dîsa jî bo xatirê enternasyonalîzm û kariyerîzm û navûdeng belavkirinê xeynî vî zimanî bi tu zimanî neqîriya; tenbûra xwe neda alîkî, xwe neda pêş orkestrayên “pir enstrumanî” yên Ewropiyan û guh li hemwelatiyên xwe yên Kirşehirî dirêj nekir.  
Ew pêhisiya bû ku heger qurre be, doş be, fahş be, hunermendiya xwe ji bîr bike û xwe wek “xelaskar û serokê gel” bibîne û bi vî mirazî xwe li polîtîkayên rojane bigre û bi teqala siyasetmedaran bikeve biçûk dibe. Kurt û Kurmancî,  Neşet Ertaşê Evdalê Xwedê  tu car ji hed û hidûdê  xwe derneket, derpê ji qûna xwe navêt...
De îcar dor dora we ye. Hûn Neşet Ertaşê Evdal û Şivan Perwerê Kurd ê – bi ya min di stranbêjiyê de deh car li wî ye- bidin ber hev:  Ka kîjan, çima di dilê gelê xwe de pirtir cih çêkiriye?  
                                                                            Mamoste Marûf 

1 yorum:

belsa dedi ki...

Ewil ez spas dikim ji bo nivisa li ser jiyana Evdal,Lé min xwest ez te nasbikim, ev ne nivisé Maruf'in...Tu kiye ji kerama xwe ra messajek privé bisine...Lé hinek kémasi hene Agit efendi cinaré mine,Agit na kaliké Agit bexsis daye Evdalé zeyniké ...Eva DIROKEK sas u EYBE :))) U Êlbasi ji Hollo'yi bavé haci Ismail :))) Yanlis tarih ve isimleri karistrmayin,GULDURMEYIN

EZ ÇAWA 4Ê GULANA 1961’AN Jİ DAYÎKA XWE BÛM?

  Salên salixa ji dayîkbûna min didin, salên bi cih kirina serweriya komarê bû.   Ji Enqereya kambax wêdetir demokrasî û azadiyeke nîvçe, li...

Nivîsên zêde hatine xwendin