23.10.2017

Çîroka lawê paşê û beqê


Li Serhedê paşayek hebûye, jina wê ji mirovan qe hez nekiriye. Deriyê mala wê tim girtî bûye.  Wê xwestiye bi mêr û lawê xwe yê hêj li ber pêsîran, di mala xwe de, bê qal û qir, bi kêfxweşî  bijî. Jinik zor dide paşê, li ber devê çemekî ji bajêr gelek dûr, di newalekî kûr de, ji xwe re koşkek dide çêkirin û mala xwe dibe dike wir.
Di ser re çend sal derbas dibe,  lawik berfamkî dibe, bala xwe didê ti hevalekî wî tune. Her ku diçe ev kêmasî lê dibe derdekî mezin û ji dilê wî dernakeve. Her roj ji hindur derdikeve, li ser şemûgê rûdinê, çavê xwe dikute çem, kûr kûr diponije, dikeve na xewn û xeyalan...
Rojekê dîsa li cihê xwe yê ber çem rûniştiye, ketiye nav xewn û xeyalan, çavên wî bi cote çavên zer ên beqek dikeve.
Pir li xweşa wî diçe. Bi van gotinan gazî beqê dike:
“Beqê beqê beqlawÎsê(1),
çav ramîsê(2),
were lîsê(3)”
Beq ji avê derdikeve, tê cem, heta êvarê bi hev şa dibin, dilîzin.
Rojek, du roj, sê roj...
Rojek dayîka wî wan bi hev re dibîne. Bala xwe didê, lawikê wê yê di mal de bi mahde û bi mirûz li cem beqê bi kêf û henek e. Pir li zora wê diçe. Jinik ji beqê çavreşiyan dike.
Çend caran şîret li kurê xwe dike, dibêje beq bêyom e, pîs e, heram e nizam çi û çi  lê, ew guh nade dayika xwe û  hevaltiya didomîne.
 Dayîka lawik dîbîne ku nikare wan ji hev veqetîne, sonda beqê dixwe.
Êvarekî lawik hêj di xew de ye, jinik ji malê derdikeve diçe ber çem,  bi dengê kurê xwe gazî beqê dike:
Beqê beqê beqlawwîsê,
çav ramîsê,
were lîsê
beqa reben a hayê wê ji bayê  felekê tine,  bi bihîstina van gotinan hêdîka ji avê derdikeve tê cem jinikê. Jinik hişk pê digire, dibe nav malê. Şîşika xwe dike agir sor dike, di her du çavê beqê re dike û beqê dîsa dibe davêje nav çem.
Lawik piştî taştê derdikeve derve, diçe ber çem:
“Beqê beqê beqlawÎsê, çav ramîsê, were lîsê”
Beq serê xwe ji avê derdixe dibêje:
Ez netêmo(4) neqeto(5)
Dayîka te ya qapeto(6)
Çavkên min kiriye biveto(7)
Çavkanî; Salihe Korkmaz a keça Ehmedê Nado
(1) Bi ya min bo şêrînkirinê parkîta “wîs” bi beqê ve hatiye kirin. Teyrê tawis.
(2) Ramîsandin. Min çavê te ramûsanê
(3) Lîstin. Were em bilîzin.
(4) nayêm, ne têm
(5) qet, hîç
(6) qap, qehp, qehpe
(7) Biv;dema zarokên biçûk nêzîkî agir dibin ji wan re “biv” tê gotin. Baneşana bo tirsandina ji şewatê. Tr;ciz


 Çavkanî; Saliheya Keça Ehmedê Nado, Xîtik, Tatos 
Berhevkar: Mamoste Marûf

27.09.2017

Gelî Xwîşk û Birayên me yên Rovî


Kurd bi sedan salan e di newalên çiyayên xwe de, di guhên bajarên xwe de, 
bi pez û dewarên xwe, bi zevî cotê xwe, bi danûstandina bi cînarên  xwe  debara xwe dikir.  Biyanî; çi  Tirk,  çi Ereb û  Ecem, çi Misilman, çi Xaçparêz û Cihû  heta pergal û şêweya jiyana  wan a ji bav û kalan mîrat mayî tehdît nekirina, dest daneynana ser mêrg û zevî û zozanên wan "tune" dihatin hesibandin, xwe li nedîtnê datanîn.
Jiyan eşîrkî bû. Zewac, şîn û şahî, şer û pevçûn an bi eşîra xwe , an bi eşîrên derûdorê bû. Ango dema qoçê wan dirêj tûj dibû di laşên vevûdu de ko dikirin...
***
Ev xweş dewrana bi hezarar salan serdest, di sedsala 19’an de bi destpêka neteweperestiya gelên cînar  hêdî hêdî serobino bû. Tirk, Ermen, Ereb, Ecem û Ûris  li ber bayê netewdewletbûnê ketibûn, dixwestin erdên ku destê wan digihjê li ser navê netewa xwe qeyd û tapî bikin.  Kurd, bi destdirêjiya ser  mîrektî û pergala xwe ya eşîrtiyê, bi fermanên ku "koça ber bi Anatoliyê ve"  li wan ferz dikir,  bi fen û fûtên wan hesiyan lê çi bikî, di netewbûnê de pir derneg mabûn. Aqûbeta reşikên Afrîqayê, Çermsorên Amrîkayê,  Aborjînên Awistralyayê li serê wan bû  lê, wan heta nîveka sedsala XX’an ji xwe dernexist in ku êdî bindest û koleyên cînaran e...
Çend ronakbîrên  ji  rewşa kambax hayîdar  hebûn lê, dagirker nedihîşt ku ew gel şiyar û serwext bikin, bo azadî û serxwebûnê birêxistin û seferber bikin.
***
Dîsa jî Gelê Kurd serî li ber dagirkeran netewand. Bi awayek lokal û herêmî bi dehan caran li ber wan serî rakir. Bi sed hezaran can dan, bi mîlyonan hatin nefî kirin, di qula derziyê re hatin derbas kirin.  Netewbûna Kurda bi vî awayî li ser zilm û zordariya cînarên wan, li ser hestiyên şehîdên wan, li ser dêris û xirbeyên gund û bajarên wan, li ser hêsirên çavên sêwî û koçber û xizan û belengazên wan  şîn bû, pel veda.
Wan di serî de ji cînarên xwe yên nemisilman ên Ûris, Ermen û Asûrî  dipelikand.  Digotin qey Kurdistan wê bibe kafiristan. Bi fîtkirina Tirk , Ereb û Eceman li ser navê “şerê kafiran” bûn şêr û piling, bûn qirnî, bi "kafiran" ve ve zeliqîn. Welatê xwe ji wan xalî kirin, ûrt û ocaxa wan kor... Encam; piştî têkbirina  “kafiran” birayên wan ên misilman walatê wan li wan kir kafiristan...
***
Di destpêka sedsala XX’an de bêbextî û xayîntiya birayên xwe yên misilman bi çavên seran dîtin lê, dîsa dereng man, bi qewlê Tirkan, hesp ji wan stendibûn û ji zû de Ûskûdarê derbas kiribûn...
Kurd van salên dawîn netewbûna xwe ya “bi dernegî ketî” temam dikin.  Dagirkerên wan ên sed sal in xwedî dewlet lê, li ber Cihû û Xaçparêzan reben û stûxwar, wek pehlewanên derewîn çi hêz û derfetên wan, çi konektî, fen û fûtên wan  hene li ser wan diceribîn.
Wan wek sed sal berê bi biratiya Misilmantiyê, bi emperyalîzmê, ew jî nebe bi Xaçparêz û Cihûyan ditirsînin: Nebî, nebî  merhebatiya wan nekin, bi wan re hevkarî nekin, dostanî daneynin haaaa...!  Ji kê, bi çi awayî dibe bila bibe, bi navê Kurdayetiyê daxwaziya ti mafekî nekin ..! Em tev misilman in,  hêzên li derveyê  welatê me dizwazin me ji hev cihê bikin, welatê me parçe...!

Bi taybetî argûment û hincetên dagirkerên misilman ji hiş û aqil û zanistê wêdetir, derî exlaq û namûsê ye. Ew çavkaniyên bingehîn ên Îslamê jî, dîroka Îslamê jî , wîjdanê misilmanan jî xera dikin, diqusînin. Bona ku dagirkeriya xwe rewa nîşan bidin,  Pêxemberê di sala 622 yan de li Medîneyê "bi Cihû, Xaçparêz û pûtperestan re hevkarî kirî,
hevpeyman mor kirî,
bi wan re jiyaneke hevpar û wekhev ava kirî"
wek neteweperestekî Tirk, Ereb, Faris be
û
dijminatiya Kurda kiribe nîşan didin. Hemû Misilman dizanin ku Pêxember çi gotibe Hedîs, çi kiribe Sinet e... Ma wê wextê hevkarî û hevpeymanên bo jiyaneke aştiyane û bi rûmet ên bi Xaçparêzû bi Cihû û bi muşrîkan re jî ne sinetê Resûlullah e,
gelî xwîşk û birayên me yên rovî...?
Mamoste Marûf







30.12.2016

Şerê Dronan


Ji dawîya meha cotmehê vir de, di encama êrîşên dron* ên Tirkan de nêzîkî sed kes hatin kuştin.                                                                                                 Emran Feroz**; 27 Berfanbar 2016

Bi daxwiyaniya Wezareta Parastinê, di dawiya cotmehê de, li parêzgeha Colemergê ya li başûrê Tirkiyê dikeve, herî kêm heftê û du mirov hatine kuşti  
10ê sermawezê, li Şirnexê, ew jî li başûrê welêt dikeve, nozdeh kesên din,
herî dawî du roj piştî vê bûyerê, li Bakûrê Iraqê şeş mirov hatine kuştin.
Wek her carê, hikûmeta Tirk û medyayên sereke, êdî tev veguherîne Ajansa Anadoluya dewletê, qurbaniyên balafirên bêmirov bi gişkî wek "terorîst" nîşan dan.

Di havîna 2015 de, aloziya di navbera Dewleta Tirk û Partiya Karkerên Kurdistanê (PKK) de - ku Tirkiyê, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê û Yekîtiya Ewrûpayê wê wek rêxistineke terorîst dihesibîne- dîsa gur bû 
û pêv re Başûrê rojhilatê Tirkiyeyê dîsa ket nav pencên şer. Qadên pir mezin ên herêmê yên bi giranî Kurd lê dijîn, ji aliyê artêşa Tirk ve hatin bombe kirin. Bi ya medyaya dewletê, di meha borî de deh hezar "terorîst" an hatine kuştin an jî hatine girtin. Heta niha ti qurbaniyek “sivîl” nehatiye ragihandin. Di axaftinên rayedaran de li wan deveran jixwe hîç sivîl tune ne.

Alîkîve jî , rêxistinên mafên mirovan yên wek Rêxistina Efûyê ya Navneteweyî kiryarên artêşa Tirk bi tundî rexne dike, liv û tevgerên wê wek çalakiya “nefîkirina girseyî ya gel”, operasyonên wê wek “kampanyaya înfazên kolektîf” rawe dike.

Made in Turkey

Teza hikûmeta Tirkiyê ya li ser şerê xwe yê li başûrê welat, ji ber gelek sedeman bi gengeşiyan têrtijî ye. Ji wan yek jî taktîka bi dorfirehî bikaranîna dronên bi çek e.

Tirkiye, li herêma xwe ji şeş welatên ku balafirên bêmirov ên çekbarkirî bikar tînin yek e. Amerîka, Brîtanya, Îran, Rûsya û Îsraîlê bi bi van makîneyên mirinê, mirovan ji xwe re kirine hedef û dikujin.

Bernameya Tirkiyeyê ya balafirên bêpîlot ên çekbarkirî nisbî ne diyar û şefaf e. Heta çend sal berê jî Tirkiyeyê ev teknolojî ji Îsraîlê dikirî. Ev danûstendin heta ku Tirkiye dronên xwe bi xwe hilberîne kudand.

Îlona dawî, Selçuk Bayraktarê rêveberê şîrketa “Baykar Teknolojî”yê, bi navgîniyaTwetterê da zanîn ku wan dronên TB2 yên % 100 resen Tirk derxistine holê.

Bi vê daxwiyaniyê re çapemenî “bikaranîna yekem drona tirk a li dijî terorê” bi quretiyek mezin ragihand.

Paşê rayedaran behsa serkeftin li ser serkeftinê kirin. Bayraktar TB2, di şerê artêşê ya bi terorê re êdî koza herî girîng a artêşê bû.. Dema goh didî argûmentên fermî, bawer dikî ku ev dron terorîstan hildibijêre û wan tenê dikuje.

Lê mixabin rastî ev e ku, çi model dibe bila bibe, beriya êrişên wan, ti kes nizane ka kê bê kuştin û
dîsabi her awayî em baş pê dizanin ku divê meriv ti car “bawerî bi çavkaniyên rêveberiyê û daxwiyaniyên fermî"  neyne.


Terorîzm; çi hebe bikurisînî nav de, dibe

Êdî ji tu kesî nayê veşartin ku li Tirkiyeyê tekane azadî, azadiya sergirtin û bincilkirina rastiyan e û herêmên Kurdan ên welêt bi sansûreke kesnedîtî ve rûbirû ne. Dewlet dixwaze bandor li vegotina medyayê bike û li gorî xwe rastiyeke din biafirîne.

Di warê retorîkê de, şerê bi dronan ê Tirkiyeyê gelek dişibe yê dewletên din ên wek Îsraîl û YDAyê. Dewleta tirk îdia dike ku dron çekên taybet in ku tenê terorîstan dikuje. Jixwe pirsgirêk jî ji vê peyvê (terorîst) dizê û destpê dike. Têgeha terorîzmê rast û net nayê pênasekirin. Bi vî hawî ew dibe amûreke rewakirina her cûre şîdeta dewletê.

Feraseta Enqereyê; 
“çi li hundir, çi li derve, bi çi awayî dibe bila bibe, kî bi PKKê re xwedî têkilî be ew terorîst e. Her wiha sivîlên niştecih ên herêmên di bin kontrola PKKê de jî terorîst in”.
wekî din artêş tim û tim îdia dike ku şervanên PKKê sivîlan ji xwe re dike mertal. “Mertalê zindî” gotineke pir naskirî ye û dewletên wek YDA û Îsraîl û hwd. pê xwe ji berpirsyariya kuştina sivîlan rizgar dikin.

Rastî ev e ku, di welatên ketine nav pencê balafirên bêmirov ên çekbarkirî de pirî caran hedef sivîl in.

Tevlîbûna nav refên şervanan hêsantir dike

Meriv dikare, herêmên eşîrî yên Pakîstanê yên bi Efxanîsta re hemsînor in û ji 2004an vir de rastî êrişên dronên amerîkan tên, wek mînak bide dest. Bi ya Bûroya Rojnamevanîya Lêkolîner a navend li Londonê ye û bala wê li ser dronan e, tenê %16 yê qurbaniyên teşhîskirî yên dronên Amerîkan ên li Pakîstanê milîtanên tund in. Her weha, endamtiya El Qaydê li ser %4ê wan tenê hatiye îspatkirin.

Li Yemenê, bombebaranên bi ser komciwînên wek dîlan û hwd. de jî- ku dronan di navbera salên 2014 û 2105an de ji xwe re kiribûn hedefên asayî jî- sivîlkujeriyên bi vî rengî ne.

Aliyê din ve, komên milîtan ên li herêmê, bi xêra hemwelatiyên ku dixwestin tola xizmên xwe yên bubûn qurbaniyên dronan hilînin, gelek xurt bûn.

Beytulah Mehsûd, serokê Talîbanên Pakîstanê, ji Daily Times of Lahorê re weha dibêje; " Sê meh digeriyam ku çend merivan tevlî tevgerê bikim, di dawiyê de bi zorî 10-15 kes peyda kir an na. Piştî êrişên Amerîkayê min bi hêsanî 100-150 dilxwaz bidest dixistin.

Gelek çavdêran jî bala xwe dane îdiayên derheqê dronan de. Van demên dawîn, ji Encûmena Têkiliyên bi Derve re Micah Zenko da zanîn ku dron, di êrişê de, ji alî rastkirina hedefê de ji balafiran lawaztir e. Zenko, dema êrişên dronên êrişê yên Amrîkan ên li Pakîstan, li Yemen û li Somaliyê û êrişên balafiran ên li Iraq û dide ber hev digihîje wê encamê ku dronên çekbarkirî yên bêmirov, ji yên bipîlot 20 caran bêtir sivîl dikujin.

Ger rewşa dronên Amerîkayê ev be, ma ne hewce ye meriv bikeve şikê û ji xwe pirs bike, gelo di encama êrişên dronên Tirkan de jî heman tişt dibe yan na...

Sûcê şer?

Tesbît û pênasekirina qurbaniyên sivîl bi çavdêrên bêalî(serbixwe) dibe. Di dema şerên “xwedêgiravî nûdem” de karê wan ji her carê girîngtir û zehmetir e.

Bi navgîniya rojnamegerên serbixwe em dizanin ku dronên amerîkan li Pakîstan, li Yemen û Somaliyê sivîlan kuştine.

Dîsa bi xêra rojnamegerên wêrek û bi navgîniya Rêxistina Alîkariyê ya Neteweyên Yekbûyî ya li Efxanîstanê (MANUA) em ji “sivîlên li Efxanîstanê di encama êrişên hewayî yên NATOyê de tên kuştin” agahdar dibin.

Çendikî berê, rayedaran carek din eşkere kirin ku ew hewcedarî bi zelaliyê (şefafbûnê) nabînin: Piştî ku Neteweyên Yekbûyî di êrişeke dronan a di dawiya meha Îlonê de li herêma Nangahar a Efxanîstanê pêkhatî de kuştina pazdeh sivîlan piştrast kir, rayedarên Amerîkayê hewl dan ku ketina NYê ya nav bargeheke Amerîkayê ya li Kabûlê qedexe bikin, an bisînor bikin.

Tu şik û şubhe tuneye ku li Turkiyeyê, bi taybetî bo hikûmeta îro, zelaliya (şefafî) lêpirsînan ne tiştek girîng e. Ev helwest, cesareta kesên li ser "sûcên pêkan ên şer " lêkolîn dikin dişikêne.

*Balafirê bêmirov ê çekbarkirî
.

Nêrînên di vir de hatine vegotin aydîLes opinions exprimées dans cet article n’engagent que leur auteur et ne reflètent pas nécessairement la politique éditoriale de Middle East Eye.

- **Emran Feroz, rojnamegerekî bêalî ye. ji dê û bavê efxan li Avûstûryayê çêbûye û gihîştiye, niha jî li Germanyayê dijî û bo gelek kovar û rojnameyên almananan dinivîse. Her weha ew bi zimanê ingilîzî bo El Cezîrê Ingilîzî, The Atlantic, AlterNet et TeleSUR jî dinivîse.
Heman demê ew sazûmankarê “bîranîna Dronan , abîdeya sanal a bo bîranîna qurbaniyên dronan” e.
Wêne: Dronek bi bombebarana balafiran re hemwext li ser bajarê Kobanê difire. Cotmeha 2014 AFP
Wergera ji weşana Fransî ya MIDDLE EAST EYE
Mamoste Marûf

26.09.2016

Ol , Oldarî û Kurd



Kurd; gelek ji gelên Rojhilata Navîn.

Bi nijadkî Aryen,

bi zimanekî Hîndo-Ewropî,

bi welatkî Kurdistanî.

Beşek niştecih, bi cotkarî û bazirganiyê ve bilî,

beşek nîvkoçer, debare; sewalwanî û bi bazirganî,

beşek bi tevahî koçer, pisporê sewalvanî û hiberîna rûn û penîr...
***
Welatê Kurda, herçiqas gelek caran ji aliyê siyasî ve, ji der ve bi biyaniyan ve girêdayî xwiya kiribe jî, Kurd, heyama dagirkeriya Erebên misilman jî di nav de, ti caran dab û nêrît (orf û edet), şêl û pêl û girêdan, rabûn û rûniştina xwe ji binîve neguherandine, heta destpêka sedsala XXan bi gelemperî wek xwe mane.

Kurd, piştî ku xwe ji Zerdoştiyê dişon û ola xwe ya qedîm diguherînin dibin misilman , Îslamê pir xweş li şêwaza (terz) jiyana xwe ya xwezayî tînin; nahêlin ku misilmantiyeke bihnteng, bi hêrs, êrişkar, bi mahde û bi mirûz di nav wan de şîn bibe, jiyanê li wan biherimîne.
Em ê di vê nivîsê de misilmantiya Kurda bînin holê û bala xwe bidin cudahiya xwe û gelên cînar ên misilman:

Feqî, mele, şêx û meşayîxên Kurda:
Perwerdehiya olî di medreseyan de dibû. Her medrese di serî de ji alî alimek an şêxek Kurda ve hatibû avakirin û bi sedan salan ew bi destê nevî û nevîçirkên damezirînerê xwe ve dihat birêvebirin. Ti pêwendiyên medreseyan bi dewletê ve tune bû. Veherandina medreseyê (tamîrat) Xwarin, vexwarin, serûguhên feqiyan bi xêr û hiseneta gel dibû. Feqî nîvrokî û êvarkî mal bi mal digeriyan, ratiba(îaşe) xwe berhev dikirin. Ratiba feqiyan serê malê firaqek xwarin û nanek bû. Piştî perwerdehiya xwe bidawî dikirin û îcazet distendin, dibûn mela, debara wan dîsa li ser gel bû. Gel ji kîjan meleyî hez bikira ew danî, di tax û gundê xwe de bicih dikir, serê malê pez, dewar, genim dibe, êdî li ser çi bihev kiribin, didanê. Jin û zarên wî, pez û dewarên wî di nav ên şêniyan de bû. Ji ber vê kevneşopiyê bû ku melayê Kurd tim di nav gelê xwe de, muhtac û mehkûmê alîkariya gelê xwe bû, lewre rexneyên tahl û tûj li gel nedikir, ti car xwe li ser mirovan nedidît, dij îslamî be jî, ji melayan  nehat, nekarîn ku şêwaza jiyana hezar salan a kurdewarî biguherînin.
Mizgeft: Li Kurdistanê Mizgeft pir hindik bûn. Ew tenê di bajar û bajarokên Kurda de hebûn û bi gelemperî ji aliyê biyaniyên serdest ve, an ji alî malmezinên Kurda yên çav dabûn wan ve hatibûn çêkirin. Jiyana civakî li ku bûya, nimêj li wir dihat kirin. Di gund û taxan de axa, beg an malmezin odeyek an koşkeke deriyê wê ji der ve dişuxulî ava dikirin. Derî çi nas çi nenas, mêr- jin ji herkesî re serpiştkî vekirîbû. Xwarin û vexwarin, civîn û suhbet, şîn û şahî, razan, îbadet tev di vir de dibû. Mêvanên biyanî, çerçî, karbidestên dewletê, fîrar û mehkûmên  zagona dewletê (qaçax) çiqas dilê wan bixwesta li vir dihatin ezimandin. Mezinê malê, rûspiyê gund û taxê, melayê gund, heta sedsala XX’an dengbêj qadroyên daîmî yên vê civatê bûn û cihê wan li jor, li ser dîwanê an li ser sewkiyê bû. Wexta nimêjê ev ode vediguherî dibû mizgeft, tê de nimêj dihat kirin, mewlîd dihat xwendin. Kî nimêj nekira heta ku nimêj biqediya li paş cim’etê, bêdeng rûdinişt. Xeynî dema îbadetê mizgeft odeya civatê, mela jî wek malmezin û rûsipiyan kesayetiyek civatê bû. Her çiqas melayên Kurda, di mijara Ayat û Hedîsan de, bi taybetî di fikh û Kelam û Siyerê de xwedî zanîneke kûr be jî, ew hukmên Îslamê yên jiyana rojaneya Kurda tengezar dikir, ên dijbertiya dab û nêrît û terza jiyana wan a bi hezaran salan dikir ti car wek şertek jêneger, qethî nedida ber gel.

Wek mînak,digel ku Îslam şahiyên jin û mêr bi hev re qedexe kiribe jî, dîlanên Kurda ji berê de bi hevre ye. Jin û mêr, keç û xort dikevin ber hev, destên hevûdu digirin, govend digerînin. Dîsa, herçiqas  ol û erf û ededên biyaniyan memikên jinan wek namehrem hesibandibe jî , jina Kurd li ber çavê mela pêsîra xwe vedike, zaroka xwe dimijîne.
Beriya ku Kurd di çanda biyaniyan de çavnas bibin, simbêlên sinet nizanibûn. Rihên xwe dirêj nedikirin, ti car cube li xwe nedikirin, kimên spî nedidan serê xwe, pîrozbahiya qendîlên olî li hev pîroz nedikirin. Tenê şeva Qedrê çend riket nimêj dikirin ew bû. kinc û girêdan, şêl û pêla nelihevhatî ya hevûdu bi gotina “ev gune ye” na, “ev şerm e” rexne dikirin. Di nav civatê de ne tenê kesên oldar û nimêjkar, Ermen û Êzdî, Asûrî, Qeraçî, Tirkmanên canik û camêr, nanda, bibext, wêrek, jêhatî, xweşsuhbet jî xwedî rûmet bûn, qedrê wan dihat zanîn, tevlîbûna şîn û şahiyên wan jî ferz bû.

Digel hemû pest û pêkûtî û hewldanên pişaftin û xwepişftanê hêj di nav Kurdan de ev kevneşopî kêm-zêde berdewam e. Ev çanda gelê Kurd ya  “di dirêjahiya hezaran salan de li ser pirrengînî û çêşîtdariyê şîn bûye” bo mirovahiyê, bi taybetî bo pêşeroja Rojhilata Navîn hêviyek pir mezin e. Li ser nirxên gelê Kurd demokrasiyeke jidil û rasteqîn, mirovahiyeke azd û sefiraz ava dibe lê, divê di serî de Kurd, heta ku bibin xwedî statû, bi çavreşî li çanda xwe, li zimanê xwe, li dab û nêrîtên xwe xwedî derkevin.

Bi taybetî xwe û zarokên xwe ji “têgihîştina olperestiya bihnteng, hişk, êrişkar, dûrî jiyanê, dijminê kêfxweşiyê” biparêzin.  


















6.09.2016

Xwedê zarokên me sitar bike...!





Dema mirov bala xwe dide dîroka mirovahiyê, şer, şoreş, serhildan, tertele, reform  çi heq çi neheq, tim û tim bûne sedema dubendî û dijminatiyên kûr û dûvdirêj. Nijadperestî û fanatizm, rik û nefret merivan ewçend guherandiye ku carinan dayîk bûne dijminê zarokên xwe. Mirov, pitikên hevûdu yên hêj destek goşt kuştine, destdirêjiya jin û zarokan kirine, jahrî xistine  ava dijminên xwe, sewal û giha û dar û daristanên hev şewitandine. Çawa ku di dema rakirina  ocaxa yenîçeriyan de qewimiye,  kêlên gorên kesên hedef jî  hûrhûrî kirine, goştên hev dane ber diranan, kezeba hev xwarine dîsa kerba dilên wan dananiye…

Tevgera Azadiya Kurd a li Rojhilata Navîn nûnertiya tevahiya nirx û hêjayî û çanda mirovahiyê daye ser milê xwe, ji roja pêşî heta îro, ti caran nehîştiye ku di nav gelan de dijminatî serdest bibe. Wî ti caran şerekî bêpergal û bêpîvan li ser şervan û gel ferz nekiriye. Ev çil sal e, di guhê gele Kurd  de vê rastiyê xwendiye: “Gelek ti car nabe dijminê gelekî din. Sedema şer û pevçûnan pergala siyasî, desthilatdar, hêzên modernîteya kapîtalîst û dewletên neteweyî yên  cewrikên wan in. Bijî biratiya gelan...”

Di pêvajoya şerê ku îro li Bakûrê Kurdistanê û li Turkiyeyê dikudîne de,  gelê Kurd, digel hemû êrişên nijadperest, digel hemû pest û pêkûtî, îftîra û  heqaret û neheqiyên li ser navê Tirktî û misilmantiyê lê  hatine kirin, li Kurdistanê ti car êrişî ti kesek biyanî nekiriye, nake jî.  Gelê Kurd xwedî vê bîr û bawerî û hişmendiyê ye: 
“ Gelê Tirk apolitik e. Dewlet û çapemeniya ku di bin bandora  dewletê de çi rê bide ber gelê Tirk,  di wir re diçe, bi wî awayî tevdigere. Dewlet, bona ku gelê Tirk piştgirî bide şer, zarokên xwe bişîne şer  Kurda li ber çavê gelê Tirk reş kiriye. Sibe aştî çêbe, dewlet xwe biguherîne, jidil û can bibêje Kurd û Tirk bira ne, wek hev in, xwedî heman maf û berpirsiyariyan in, gelê Tirk wê me hembêz bike, neyartiya nijadperest û paşverûyan wê di rojekê de ji holê rabe… ”

Lê, ev xweşbînî û hêvî û hişmendiya Gelê Kurd sih sal in yek alî ye. Her çiqas dewlet û raya giştîya Kurd û Tirk pir neyne rojevê jî, gele Kurd bi taybetî di bajar û bajarok û gundên Anatoliyê de di bin nijadperstî û êriş û cudakeriyê de nalenal e. Berê “nijadperestan tene” eşkere dijminatiya Kurda dikir, niha olparêz jî li wan  zêde bûn. Di şerê çil salan de, çi ji nezanan, çi ji xwendiyan,  li Turkiyeyê nifşeke weha hat afirandin ku xwîna Kurda vexwe jê têr nabe. Li dehan cihan lînçkirina karmendên Kurd, nefreta li hemberê karkerên demsalî, ji ber strandina bi  Kurdî kuştina ciwanên Kurd, girtina bi ser mal û dikanên wan de, şewitandin, rûxandin, teşhîrkirin,  nedayîna kar û xanî, di stadyûman de, bi girsehî protestokirina rêzgirtina bo qurbaniyê Terorê, herî dawî di xewa şevê de şewitandina Mehmet Aytaç…

Îcar dewlet, çav lê ye mamosteyên Kurd ên li Kurdistanê ji kar bavêje û zarokên Kurdan ên reben, ên hêj nikarin-nizanin xwe biparêzin,  bi tevahî teslîmî mamosteyên biyanî bike û îcar wan di welatê wan de biperçiqîne, bihincirîne, bipelixîne, snoqî bike…

Ka  kî dizane ji wî gurê Mehmet Aytaç di xewa şeve de şewitand , ji wan faşîstên agir berî malan didin, ji wan dilkevirên xizanan ji zeviyan davêjin, ji wan sofîkên aqil di qûnê de, bi tekbîran êrişî misilmanan dikin,  çend heb di dilqê  mamosteyan de werin bikevin şuna mamosteyên Kurd?

Perwerdehiya bi zimanê dayîkê li alîkî, tirsa min ew e ku kesayet û tendirustiya derûnî  ya zarokên me  jî ji dest biçe…!

Heta niha li Kurdistanê,  di her dibistanekê de hebûna çend mamosteyên Kurd û şoreşger , hejmara wan çibe jî zirara mamosteyên nijadperest û serhişk û bihnteng tolere dikir, nerm dikir. Piştî çûyîna wan Xwedê zarokên me sitar bike…!   

  

26.08.2016

Ji Hîzbula heta IŞIDê:Dek û dolab, fen û fût...

Gelê Kurd,

Gelek ji gelên Rojhilata Navîn ê ti car nebûye şareza û serfiraz...

Gelê herî xêrxwaz û aştîxwaz, lê çibikî, ewçend jî bêsiûd û belengaz...

Gelê li ser erdnîgariya xwe bi hezaran salan e bêsiûd û bêmiraz, îro bi mar û dûpişkan re şerê man û nemanê dike.

Dijminên wi, bêbext û bi dek; dostên wî (xwedêgiravî) roviyên konek...

Kurd, kîngê piçek hatibe ser hemdê xwe, pûrt pêve hatibe, rastî bêbextiyê hatiye

û wan tim û tim kevirê aşê bêav li ser serê wî gerandiye.

Pir dûr neçin, ger em bala xwe bidin xefik û dahfik û dek û dolabên van sih salên dawîn ên li ber Kurda danîn, em ê baş bizanibin lîstikên wan ên dawîn:

sal û zeman, 1990: Tevgerek hebû li Lûbnanê, nav Hîzbulah. Tevgereke Şiî û olparêz.
Bi taybetî li dijî Îsraîlê çalak. Dagirkerê bêbext û ji mirovahiyê bêpar, bi heman navî yek jî li Kurdistanê birêxistin kir lê, Hîzbulaha Îranî ti car hebûn û rewabûna wê nepejirand, wek şaxek xwe, wek hevkarê xwe nehesiband.

Bi navê vê partiyê bi mîlyonan Kurdên welatparêz kuştin, birîndar kirin, berê wan dan ser rê û dirbên xerîbiyê, miştexî û penaber kirin.

Paşê jî heman êrişan wek “çalakiyên terorîstî yên hovane yên “kok ji der ve” û “ li dijî dewleta Tirk” binav kirin.

Êrişên Hîzbulaya xwe, tevgera xwe yên kontrayî, paramîlîter kirin hincet û dîsa êrişî Kurda kirin. Li welatê Kurdan rewşa awarte îlan, axa wan çaralî dorpêç, war û zozanên wan qedexe, gund û bajar û bajarokên wan wêran û wêrtas kirin.

Em werin roja îro:

Dora pêşî li Iraqê, hin mîlîtanên di bin bandora Ebûbekîr El Bexdadî, ji El Qaîdeyê veqetiyayî, tevgereke bi navê “Dewleta Îslamî ya Iraq û Şamê” ava kir.


Ev tevger, bi rê û rêbaz û çalakiyên terorîstî dixwest çavê gelan bitirsîne, di bin xelîfetiya El Bexdadî de dewleteke îslamî damezirîne. Wan di her pêvajoyê de, destê wan gihîştibe kîderê, bi her rê û rêbazên dermirovî komkujiyên kesnedîtî pêkanîn…! Negotin mirov e, kevir e, dar e, ajal e, kî û çi li ber wan ket kuştin, talan kirin, şewitandin, rûxandin. IŞIDê di nav sivîlan de tirs û xofek wisa çêkir ku, bi bihîstina navê wê , gelên Iraq û Sûriyê her tiştên xwe di cih de hîştin û bi alîkî ve belav bûn. Li ber vê lehiyê Kurdên Rojava tenê xwe girtin, xwe parastin. Ew ji berê de li dijî rejîma nijadperest ji alî siyasî û leşkerî ve xwe birêxistin kiribûn, amadekariya xwe dîtibûn...


Di pêvajoya hevdîtinên aştiyê de Dewleta Tirk rê nedît ku rasterast destdirêjiya Rojava bike lê, li gorî gelek derûdoran ji binve alîkariya çeteyên IŞIDê dikir. Di ser Turkiyeyê re çûnhatina çeteyan aşkere bubû. Çapemeniya azad û çavkaniyên bêalî, rêxistin û saziyên wan ên li Turkiyeyê û li bajarên Kurdistanê vê rastiyê dianîn rojevê lê, dewleta Tirk gelek caran an înkar dikir, an jî bi operasyonên qaşomaşo çavê raya gişkî girê dida.

Di rastiyê de, çawa ku di salên 80yî de bi hezaran pêxwas û tolaz û xwînxwarên welat bi navê Hîzbula anîbûn cem hev, îcar jî bi navê IŞID û El Nusra û Tûgayên Siltan Mûrad û êdî çi kul û kureder be wan xwedî û birêxistin dikirin.

Dewletê, piştî hilbijartinên 6ê Hezîrana 2016an, kuştina du polêsan kir hincet û dawî li pêvajoya aştiyê - jixwe ne bidilê wî- bû anî.

Dem, dema bikaranîna ga û mozikên di axûran de xurtkirî bû. Dagirker heman dek û dolabên salên 90î dubare kir. Bi kontrayan Kurda û dost û rêhevalên wan da kuştin lê, ji raya gişkî re wan çalakiyan wek “êrişên terorîstî yên li dijî Turkiyeyê nişan da.

Ha ji we re yek bi yek, roj bi roj êrişên bi navê IŞIDê hatine kirin, hedefa wan, nasnameya 709 qurbaniyên wan:

- 20 Adar 2014, Nîğde: Terorîstên IŞIDê û hêzên Dewletê kes nizane, çawa û çima, bi awayek rastî hev tên, şer diqewime,

ji hêzên ewlehiyê 2 mirî. (Ev çalakî tenê li dijî hêzên dewletê ye. Li gorî pisporan IŞIDê ev çalakî bêhemdê xwe, bê dilê xwe lidar xistiye)

- 6 Pûşper 2015, Amed: Rojek beriya hilbijartinê, di mîtînga HDPê de li pey hev du bombe teqiyan. Ev çalaki ket stûyê IŞIDê.

4 Kurd mirin, 402 jî birîndar bûn.

- 20 Tîrmeh 2015, Pirsûs: Komek şoreşgerên ji Turkiyeyê hatî û bo alîkariya zarokên Kobanîyê li ser rê, rastî êrişa xwekujî ya li ser navê IŞIDê hat.

Ji şoreşgerên dostên Kurda 34 mirî, 100 birîndar.



- 10 Kewçêr 2015,Enqere: Di Mîtînga Ked, demokrasi û aştiyê de xweteqandina terorîstên IŞIDê yên nasnameyên wan ji berê de diya, çend roj berê di destê polêsan de wek qaçaxên leşkeriyê sûcdar lê, kes nizane çawa serbest hatine berdan.

Ji Kurda û ji şoreşgerên dostên Kurda 109 mirî, 500an zêdetir birîndar…

- 12 Rêbendan 2016, Sultanahmet-Stenbol: li ser navê IŞIDê, dijî tûrîstên Ewropî êrişeke bombeyi.

Ji Tûrîstên Alman 13 mirî, 13 birîndar…

- 19 Adar 2016, Beyoglû-Stenbol: Hedef; tûrîstên Îsraîlî:

5 Îsraîlî mirî, 36 birîndar…

- 28 pûşper 2016, Balafirgeha Ataturk-Stenbol: li termînala rêwiyên biyanî êrişeke çekdarî û bombeyi.

Gelek jê biyanî 45 mirî, 236 birîndar.

- 14 Tebax 2016,Dîlok: Dîsa li ser navê IŞIDê êrişeke xwekujî, di dîlaneke Kurdan de…

Piranî zarok 54 Kurd mirî, gelek jê giran ji 100î zêdetir birîndar…

Encama hemû çalakiyan: Êrişa pêşî ya li Nîgdeyê ne di nav de, hedefa hemû êrişan an Kurdên welatparêz, an şoreşgerên dost, an jî biyanî ne.

Heger IŞIDa Turkiyeyê, Turkiyeyê bi xwe, rejîma Tirk ji xwe re bikira hedef firsenda herî mezin piştî hewldana darbeya 14 Tîmehê neketibû destan?

Mehek zêdetir hemû “alîgirên pergala laîk û Kemalîst û AKPyî bi tev di kolanan de nebûn?

Polês û leşker derba mezin nexwaribûn, tev bi hev neketibûn?

Çima IŞIDa xwedêgiravî dijminê TRyê, di ti civînekê wan de demançeyek pêlîstok be jî neteqand?

Ma Kurd û Elewî û şoreşger tenê neyarê IŞIDê ne ku ji wan bi sedan kesan kuştin...?

Dewletê, bi van êrişan, wek êrişên Hîzbulayên salên 90î, derfetên pir û pir stratejik bidest xistin.

Ez ê çendên wan vebêjim:

a) Bi xêra tevahiyan da zanîn ku ew di bin tehdîta Terorîzmê de ye û bi wê hincetê mafên mirovan û zagonên demokratik yeko yeko ji holê rakir. Çapemeniyê çavtirsandî û kerr û lal, bi hezaran siyasetmedar û ronakbîran zindan kir.

b) Bi hinceta ku terorîzm dewletê tehdit dike, di bajarên Kurda de nema komkujî û keraset pêkanî, wan wêran û wêrtas kir.

c) Wan terorîstan wek ji Sûrîyê hatî nişan da, bandora xwe li ser Rojava rewa kir.

d) Di dawiyê de dîsa bi wê mahneyê Cerablûsê dagir kir.

e) Bi hinceta ku ew ê bi IŞIDê re şer bikin, nema sixur û çeteyan li Rojavayê Kurdistanê birêxistin kir.

f) Dagirker, bi xistina navê wê nav tevgerên terorîst û wekhev nîşandana wê û IŞIDê, Tevgera Azadiya Kurd û Gelê Kurd ewqas reş kir ku, şeytan êrişî Kurda bike “gelê Tirkê misilman û nezan, hinek jî nijadperest û faşizan” êdî jê re secde dike.



Gelî xwendevanên hestiyar, ji nirxêr mirovatiyê hêj bipar,

Çawa ku serokê gelê Kurd di her gotineke xwe de dubare dike, dibêje; modernîteya kapîtalîst mirovahiyê roj bi roj dirizîne, dike dilqê cinawiran.

Li ser gelên mezlûm û bindest neman dek û dolaban digerîne, rastiyan berovajî dike…

Îro dagirkerê me yê xulamtiya wan hêzan dike, xelata xwe çawa distîne hûn baş dizanin:

Dagirker me dikuje, emperyalizm serxweşiyê dide wî!

Em tên kuştin taziye di koşka wî de dibe…

Em tev rastiyê dizanin lê, çi bikî, çiqas biqîrî, çiqas bikî gazî û hewar heta neyê hesabê wan ew te nabihîsin.

Lê mizgîniyek bidim we, mezinên me gotine “gû bi berfê nayê veşartin” Em tev baş pê dizanin ku emperyalîstên îro pûşên dagirkerê me vedişêrin, fêlên wî yên qirêj dinuximînin, ne dostên wî yên jidil in. Her yek bona ku sibe li dijî wî wek çek bikar bîne, sûcên wî didin ser hev, qeyd dike. Kurd jixwe ji berê de qencî û xirabiyên lê hatine kirin jibîr nake. Dawiya dawîn ev bêbextiya dagirker di pozê wî re werê… Ew ê derbek wisa bixwe ku quleke bi destê wî nekeve ku lê bisitirê. Xwedê ayê bizina kol ji ya bi qiloç re ti car nahêle. Xwedê bihêle jî Gelê Kurd “bi îradeya xwe ya cuzî” dîsa jê re nahêle…

4.08.2016

Kî, çawa, çima û wekî din…



Rojeva  Tirkiyeya şewitî,  ji êvara 15 ê Tîrmehê bigre heta roja îro, ji serî ta binî darbe ye.

Kî kir?
Mele Fetulayê xwedêgiravî şagirtê  Mele Seîdê Kurdî,
 ji heft bavan Tirk,
kûçikê ber deriyê dewleta xwe,
dijminê komûnîzmê,
weîzê çav bi hêstir,
şerîetxwazê jidil û dilşewat û diltenik,
kalê dest ji kar û barên dunê şûştî, li ser postê xwe rûniştî…(Dîsa xwedêgiravî)

Çawa kir?
Fetula,
50 sal bere, di dema şerê sar(ji bin ve) ê NATO û  Pakta Warşovayê de,
bi dijberî û bi dijminatiya Komûnîzmê ket çavê Amrîkayê.
Piştî ku bi YDA yê pişta xwe zexm kir,  îcar qûna xwe kuta deriyê dewleta Kemalîst a endamê Nato’yê.
Bi guherandina Rîsaleyan û ji wan birina Kurdayetî û kurdperweriya Seîdê Kurdî, bi pişaftina zarên Kurda,  ew çavên netewperestên Tirk girê da.
Bi şerîetxwaziyê olparêzan bi xwe ve zeliqand.
Di vê pêvajoyê de bi hezaran zarên misilmanên ji dil sax, ji mejî nuqsan, ji dunê nezan abûr perişan  li dora xwe kom kir,
Wan bi mal û bi qurs û bi dersxane kir
Nexwar da wan,  li xwe nekir li wan kir…
Bi xwe li hindur di gohê wan de xwend,
Li derve di dibistanên nûjen û hemdem de wan da xwendin,
Dît ku kevirê aşê wî  xweş digere, bi sedan qurs û dibistan vekir
Paşê TV û rojname û bank û şîrketan li  dûv hev rêz kir.
Wî ew zarokên rebenên gundî û piştkurmî bi qrawat û bi meqam û bi ûnîforma kir.

Çima kir?
 Mabest û miraz?
Dewlet!
Belê, bûn xwedî dewlet; bûn xwedî şîrketa herî mezin a welat.

Wekî din çi heye, çi tine?
Li vî welatî bi sedan terîqet û cimet û civat û komale û saziyên xwedêgiravî olî û oldar  hene. Ew jî li ser şopa Fetula, bi xewn û xeyalên bidestxistina şîrketa herî mezin a vê erdnîgariyê(dewlet) şev û roj dixebitin. Mabest bidestxistineke qethî nebe jî, di nav de  bicihkirina qadroyan e, jê xwarin e, îhalestendin e…
Ka ji we kî dizane “Suleymancî” xwedî çend yûrd û dibistan û qadroyan in? Ew bo çi têdikoşin?
Gelo Işikçiyên xwe wek mirîden Evdilhekîm Arwasî didin nasîn, rojnameya Turkiyeyê û TGRTê û Îhlas Holdîngê û bi sedan yûrd û nexweşxaneyan wek zikirxane bikar tînin?
Cimeta Îsmaîl Axa, bi hezaran şagirtan, bi dehan radyo û TV û şîrketan bo çûyîna bihuşta rengîn saz û ava  dike?
Cimeta Yenî Asya?
Cimeta Îskender Paşa?
Adnan Oktarê pisîkperest?
Haydar Başê zikmezin?
Menzîlî?
Hîzbûtahrîr?

Wekî din?
Qadirî, Ûşakî, Cerahî, Tîloyî, Neqşî, Melamî, Halwetî, Galibî, Cimeta Erenkoy?

Wekî din?
Kirkincî Xocecî, Alîgirên Ehmed xoceyê bi cube, bi dehan kom û komikên Nûrcî, êdî nizanim çî û çi…


Çereserî?
Dewlet û  dewletperestî bûye belayê serê mirovahiyê, bûye pût, bûye ruhistîn…
Em dibêjin ger ev cinawirê ku navê dewleta neteweyî li xwe kiriye
 neyê demokratik kirin,
neyê biçûk kirin,
per û baskên wî neyên rûçikandin,
hêz û hebûn û desthilatdariya wî li kom û komikan,
li tax û gund û bajar û bajarokan neyê parvekirin,
ew ê gelan, netewan, baweriyan nasname li alîkî, ji merivatiyê jî  bike.
Ger ev feraseta bêyom, ev têgihîştina tewşomewşo neyê guherandin,
Dewlet wê tim û tim  bibe sedema darbe û şer û pevçûnan.
Li ser wê, bo wê, di rêya wê de,  mirov hevûdu jî, xwezayê jî qir bikin.
Kurt û Kurmancî dewlet:
An   wê bibe ya me gişkan
An wê bibe warê mişk û dûpişkan…



EZ ÇAWA 4Ê GULANA 1961’AN Jİ DAYÎKA XWE BÛM?

  Salên salixa ji dayîkbûna min didin, salên bi cih kirina serweriya komarê bû.   Ji Enqereya kambax wêdetir demokrasî û azadiyeke nîvçe, li...

Nivîsên zêde hatine xwendin