2.12.2011

Xwîşk û birano ez ditirsim bêm girtin,

Pisîkên rebenên kolanan
Ev çend meh e bihna kur kurdayetiyê ji kî û kê hatibe, kî û kê şêmûga saziyek kurd û kurdistanî tarî kiribe  ew tên- hatin girtin û zîndankirin.

Dagirkerê har û hov
Nabêje ew jî mirov in, wek me bi dost û dijmin in;
nabêje ew bi qasî heval û hogiran xwedî çavnebaran in;
nabêje patronên bêrehm û bêwîjdan wan ji kar û şixul davêjin;
nabêje dikan û axûrên wan bêxwedî,  zar û zênçên wan di qula xênî de tî û birçî dimînin;  “xweş-mêr û xweş-jinênên bijarte yên Kurdan”  vê zivistanê, di nîvê şevê de - lê nehat bi destê sibê re -bi zora polês û leşkerên xwe, bi gef û zext û lêdan, ji nav cih û nivînên germ radike, li ber dê û bavên kal û pîrên êdî ketî, li ber çavên zarokên ji bênasnametiyê,  ji xizaniya malxirab  jixwe per û bas li wan şikestî berê wan dide zîndanan...    

Derdê bêderman ê ku jê re dibêjin “Kurdî û kurdayetî” Xwedê qe li hev neyne, li min jî geriya ye xwîşk û birano...
Tirsa min ew e ku ez jî  bêm girtin.
Bi kitêba ku we xwendî; ewlad û iyal; kofî û kulfet,  pîr û kal, axûr û sewal ne xema min e...
Stûyê min bi ser -du jê kor in- sêzdeh  pisîkên bêxwedî yên kolana min ên ku her sibe dinewkin û ji min xwarin dixwazin de xwar e .

Gunê min bi dayîka min a heftê salî na, bi merdîbanşoya me ya  "Meta Hacer"a Kastamonî ya bi nimêj û bi tahet tê; heger ez bi hinceta terorîstiyê bêm girtin dê ew ê porên xwe birûçikîne, ji kerba nexeş bikeve;  ji ber  ku ev çar sal e zikê zarokên xwe bi nanê terorîstekî hil û heram ê bêdîn û bêîman têr kiriye...

Heyfa  min bi zarokên min na; bi yên cînarên min ên tirk;  bi wan  tifalên“destekî goşt”ên bêguneh, yên ku gava ez  li wan diqelibim “şekir didim destan, serê wan mizdidim” tê...  Dibe ku ew “wek rebenên  ji alî doxînsistekî kurd ve tacîzkirî” bên hesibandin û enî  bên deqkrin; nav û dengên xirab li wan bên zeliqandin.

Tirsa min ne bavê min ê heştê salî ye ; ez ketime tatêla pîrejineke diranweşiyayî, xwediya xaniyê min e ;  Meta Selma, bi eslê xwe ji Afyonê ye; ew  bi salan e derdkêş û nexweşa  tansiyonê ye ; Xwedê wekîl  wê zirav lê biqete û di cih de ji kirîza dil bimire; çima ku min lê dipirsî her roj bi telefonê; ma qeyd û qûydên guhdariyê ne belgeya herî mezin a "hevkariya bi terorê re" ye?

Xweziya  mexdûrên li dûv min ev tenê bûna! Ez li ber  kî bikevim li ber kê nekevim, xwîşk û birano!


Alperenê Yozgatî yê  qesabê min, wê ji kerba dîn bibe çima ku bi satora xwe di ber de jênekiriye her du destê min...

Ez te jî jibîr nakim berberê min ê delalî;  Tadaşê Erziromî;  dê tu jî pir liber xwe bikevî, biqehirî, çi bikim ji destê te çû, poz û guhê min.

Mala min ê goşkarê min; te sê cot solên min ên kevin dirûtîbûn bi erzanî; Xwedê ji te re jî xirab lê anî ku -çi kêm çi zêde - te jî li kurdekî kir qencî; paşê ez xwe efû nakim,  Okeşê min ê Mereşî, nebî  nebî tu jî kezebreşî nebî!

Nîmetulahê Sêrtî yê xwediyê çayxaneya min; nebî nebî tu meraq nekî; ez ê çend salên din derkevim derve; wê dor, dora te be jî . Di dêvla merhebatiyên xwe yên beriya terorîstiya min ; ew merhebatiyên te yên  rûkenokî, çer hebe  tu yê  dizîka tûyî nav çaya min bikî; heyfa xwe bi vî hawî hilînî...

Bedoyê Keçel ê Kurmamê min,  Îsmetê kevnekirîvê min ê dêterekeme; her du îtirafçî yên  welatê  me. Ez dizanim hûn  tim û tim li min mane ne. Heta îsal siûda we neşuxulî, we firsenda xwe di min de nedît; xwelî li serê min be, min tiştek bi kêrî we werê nekir; Yeqîniya we bi xwedê be, heger ez li ber tirkên li jor rêzkirî neketiyama, min ê çend sûc û gunehan ji ber xwe çêkirana xwe “bi we bida îxbarkirin” Ez baş pê dizanim, ev salek e hûn bêpere û bêpol mane. Roja ku  ez bêm girtin; wê gel rabe  bo min bibêje, “ wî zimandirêjî tu tiştek nekiribû bo Kurd û Kurdistanê; tu xirabî û qenciya wî negihîştibû tu evdê Xwedê; ev kul û mereza mezin a dilê min e...

                                                 Mamoste Marûf



1.12.2011

Cerdevan bi çekan; hin kes bi pesnan...


Ew kurdên pesna Tayîp didin, gelo telaqên xwe davêjin,  bi şerefa xwe sond dixwin ku ew rastiyan dibêjin?
Gelo ew bi xwe, ji  gotin û nivîsên xwe bawer dikîn?
Ew bi kîjan exlaqî û bi kîjan nasnamayê pesnê AKPû Tayîp didin, nirx û hêjayiyên gelê xwe reş dikin; bi îftirayan "xwedîrûmetên" xwe bêrûmet dikin? Ma ew camêr nîne nizanim çend car e ji Kurda re  eşkere dibêje “bi pêşniyara perwerdeya bi zimanê zikmakî neyên cem min?”

Ew nîne Cemîl Çîçek ê neteweperest anî kir serokmeclîs; bi vê yekê jî nema ew danî ser serê komîsyona amadekariyê ya makeqanûna Xwedêgiravî nû...

Ew Tayîp nîne, kîjan Kurdek welatparêz ê birêxistî "yêli ber wî nemelisî, bi kemçûrên wî nexapiyayî” li ber dikeve davêje zînadanên reş û tarî?

Kurdên ku bi kurdî dizanin û navê ronakbîrî û nivîskariyê li xwe kirine û ketine bin baskê Tayîp, an bi tevahî di TRT6’a wî de dixebitin, an bi riya bernameyên wê TVyê  xweş-rûyên xwe û  hunerên xwe didin nasîn, kerîkî nan dixwin.  Ji alîkî ve ez dibêjim; heq e ew malavayiya wî bikin; çawa ku “Cerdevan bi çekan; ew jî bi pesnan zikê xwe têr dikin.”

Dîsa jî ez dibêjim; ew birayê min ên Kurd in û dilê min bi wan dişewite. Ez dixwazim şîretek tal û tirş li wan bikim:
Roniyên her du çavê min, bi ya min dikin; bi çend rojên dunyaya derewîn nexapin, wek bi mîlyonan kurdên xizan lê, serbilind hûn jî  an di înşaetan de, an di zeviyên bembo û kartolan  de, ew jî nebe di sûk û bazaran de ji xwe re kerîkî nan peyda bikin...   

Ez ê li rûpelek dîrokê; ji dîroka  malkambaxiya me Kurda  pêşkêşî birayên xwe yên rewşenbîr û ronakbîr; ewqas jî TARAFGÎR û TAYÎPGÎR bikim; dûre jî dor bînim şîretê...

 Li başûr Enfal bû. ji ber zilm û zordariya Sedam dayîk zarokên xwe davêtin. çawa ku îro Tayîbê delaliyê ber dilê we dike,  ew necamêr jî zîndanan bi Kurdên xwedîşeref  serdevkî, qûçkirî tijî kiribû. Ew dîktator, ji welînimetê we bihostek zalimtir bû; ji ber ku xeynî şervanan  bi deh hezaran sivîlan jî bi saxî binax kiribû.

Di heman demê de Sedam, bo “xwe şirînkirina li ber çavan”; bo “xapandina Kurdên ji dilên xwe sax” bo “şikandina berxwedana Kurdên xwedî xîret” TRT6eke bi navê RADYOYA BEXDAYê saz kiribû. Li alîkî qîrîn û hewar û gaziyên Kurdên birûmet; li aliyê din “ha di cih de, di cih de mala apê hecî de” û “lorke lorke” ya cehşan bû...

Li alîkî hêstirên çavên zarokên sêwî; li aliyê din çîrokên qerfî û mîzahî yên gur û hirç û roviyan bû...

Hûn jî pê dizanî, xweş-dewrana Sedam bi awakî sosret bidawî bû. Axir û aqûbeta xebatkarên Radyoya Bexdayê û hevkarên Sedam ( ne li serê we be)  çi bû; hûn dizanin?

Ez ê yekî tenê bibêjim; nebî nebî netirsin; kî û kê mirina we dixwaze bila çavên wî/wê birije,  ew nehatin kuştin, nehatin îşkencekirin; nehatin zîndankirin; lê, pitşî ku “bi xwe” û “bi fen û fûtên Sedam” hisiyan, bi kuştinê qaîl bûn rojê hezar caran... Bîst- sih sal di ser re derbas bûn.  Ên bi qedera Xwedê çûn jixwe çûn; ên mayî, ji şerman, hema bigire bi tevahî paşnavên xwe, navên malbatên xwe guherandin. Hinekên din jî di quncikên xwe de quncilîn man, xaniyên wan li wan bû zindan; hinek jî Kurdistan û Iraqê di cih de hîştin kes nizane kude bazdan ”


Roniyên çavê min... Neviyên wan hezar car nelet li wan tînin; tûyî nav çavên wan dikin. Hûn bi ya min dikin hêj roj neçûye ava, “uzra” xwe ji gelê xwe bixwazin... Bawerkin hûn ê heta sax bin, pol û poşman, tik û tenê stûxwarên li ber diwaran bin...
                                                             Mamoste Marûf    

     



25.11.2011

Min ji Cevat Oneş pirsek kir


Di 19 û 20’ê  Sermaweza 2011 de, li Zanîngeha Bîlgîyê   bi hevkariya hewldana “ ji nijadperestî û neteweperestiyê re bibêje bisekine"  ya bi Komelaya Guherîna Civakî re di çarçoveya sûcên nefretê de  çend panel hatibûn lidarxistin. Ji wan  yek jî bi navê   "di bin roniya  tecrubeyên navneteweyî de,  bo çareseriya pirsgirêka Kurd, pêşniyarên çareseriyê” bû. Ev panel, di bin moderatoriya rojnamevan Cengîz Çandar de, bi beşdariya “parlemana BDP’ê ya Stenbolê Sebahat Tuncel”, “Soraya Sough" a aktîvîsteka rêxistineke Katalonî  û bi tevlîbûna “Cevat Öneş’ ê cîgirê musteşarê MİT’ê yê berê çêbû. Panel, piştî pêşgotina Cengîz Çandar, bi axaftina  Soraya Sough destpê kir. Ev xanima ciwan a ku bi min welatparêzek hêja xûya kir, hêj di serî de hîm û bingeha têkoşîna gelê Katalonî, hêz û hestiyarî  û enerjiya ku rê li ber serhildana girsehî ya gelê wê vekiribû eşkere kir û got:

-Gelê me, bi şiar û rêgeza "em katalonî ne, ne spanyolî ne; lewma jî em  dixwazin bi Spanyolî na bi Katalonî biaxivin, kar û barên xwe bi zimanê xwe birêve bibin" serî li ber serdestan rakir û heta ku bigihîje mirazê xwe jî dev ji vê yekê berneda”

Bi bihîstina vê  hevokê di mejiyê min de bi hezaran çirûsk vedan. Min,  pirsa xwe ya qaşomaşo ya hêj beriya panelê bo Sebahatê amade kiribû – ew ji wan pirsan bû ku we bi xwe jî gelek caran dîtiye, mirov bo piştgiriya delaliyên xwe  hema wer dide serhev dipirse û bersîva wê ji  propagandayê û ji mezinkirina berdilkê/a te wêdetir kêrî tu tiştî nayê–da alîkî û yeka din  çêkir:
- Birêz Sebahat Xanim, ma pozê we ji Kataloniyan naşewite? Îro li vî welatî polîtîkayên asîmîlasyonê yên serdestan gihîştiye wê radeyê ku ziman di devê gelê Kurd de nemaye  ku pê nan û av bixwaze.

Nifşa we û me ya çil-pênce salî,  bi dê û bavên xwe yên heftê-heştê salî yên Tirkînezan re bi Kurdiyek qirix û nîvco diaxive, ew jî li ser meselên navmalî û navgundî, ew jî ne tim û tim, tenê car caran, yek caran.
zarokên ji doxîna me ketî, bi bav û dayikên me re; bi dapîr û bapîrên xwe re nikarin biaxivin tu caran...

Nevî bi bapîr û dapîrê xwe  re tu elaqe, tu têkilî nîne! Gelo kes vê yekê dîtiye seh kiriye, bihîstiye di dewr û dewranan de li tu deveran? 

Hûn, wek berdevkên vî gelî çima vê rastiyê naqîrin nabêjin bi sibe û êvaran?

Ma ev rastî, ev neheqî, ev keraset, ev afa t û bobelat  bi tena serê xwe ne bes e, ne rewa ye bo serhildana me Kurdan?

Paşê min got “ serê şikestî, di bin kum de veşartî” û nalet li şeytanê kor anî.
Min got wele ez ê hêrsa xwe di serê Sebahatê de na, di serê Cevat Oneş de bidim der.
Min jê pirsek weha kir:
“ Birêz Oneş, tu jî em jî baş pê dizanin; desthilatdarên Tirk hêj beriya Cumhûriyetê hay ji pirsgirêka Kurd hebûn û li dûv tunekirina Kurdan û Kurdayetiyê digeriyan. Lê ew, bi sazkirina Cumhûriyetê firsenda bişavtinê bidest xistin; ev  90 sal e bi vî armancî, polîtîkayek dijwar û sîstematîk a ASÎMÎLASYONÊ li ser gelê Kurd tê meşandin. Cenabê we jî bi salan bo berjewendiyên dewleta Tirk, li ser pirsgirêka Kurd xebitîye. Heke destûra we hebe ez ê   pirsek ji we bikim;  ji kerema xwe re jidil, bi dilsozî bibersivînin:

Her kes pê dizane, gava dewlet projeyek fermî dike meriyetê û dimeşîne , erênî dibe,  neyînî dibe çi encam jê hatibe stendin dipîve, tesbît dike; li ser encamên wê raporan amade dike.
-Gelo encamên kar û xebatên ku “heta niha bi mabesta  bişavtina kurdan hatine kirin” çine? 


-Çiqas Kurd bi tevahî asîmîliye bûne bi tevahî ji ziman û nasname bûne?

-Çiqasî wan bi zimankî  nemabe jî bi nasnamekî hêj xwe kurd dihesibînin?

-Ev rewşa îro, polîtîkayên bişavtinê  berdewam be; gelo di nav çend salan de wê hemî Kurd bipişivin û  bibin Tirk?

Cevat Oneş, dora pêşî pirsên min bersîvadin. A Xwedê ew, MIT’çiyek pir û pir baqil e.
Bi ya min ew:
-Ne ji wan ên “muxatabên xwe dikin şûna ehmeqan” e...
-Ji wan kes û kesayetiyên “pir virevir dikin, gotinên xwe virde wê de dibin tînin; di nav pirhejmariya peyvan de  çend rastiyan ji devên xwe direvînin” jî nîne.
-Bi qewl û qerar, bi sond û qesem bi dewleta xwe ve girêdayî ye.
Bersîva ku da min, hema mîna xwe wiha ye:
- Dewlet realîtaya Kurdan êdî nas kiriye. Ji vir şûnde êdî kes li dûv bişavtina Kurda nagere.Ew polîtîka qediya çû!

Bersîv çawa ye?

Bi gotina wî;gava yek ji te re bibêje: Rast e tu heyî, li vir î, tu wenda nabî! Zimanê te, çanda te pêşde diçe, digihîje zarok û neviyên te! 

Gelo dibe ku Oneş terîm û têgiha “bişavtinê”, naveroka wê, rê û rêbazên wê nizanibe?
Camêr rapora ku min xwest aşkera nekir lê, red jî  nekir.  polîtîkayên bişavtinê, yên  îro gora Kurda dikole  nepejirand.
Ez ê pêkereke( faktör, Krîter)  ji rapora 2009an a UNESCO’ yê pêşkêşî we bikim, ka rastiya rast çiye, dewleta Tirk çerxa aşê bişavtinê ( asîmîlasyonê) li ser serê Kurda digerîne an na,  bi çavên seran bibînin:

Pêker 7 : Helwest û polîtîkayên zimanî yên rêveberî û saziyan-statû û helwesta fermî(*)

     Dibe ku waletek, di warê çêşîtdariyek mezin a zimanên di nav xwe de, xwedî polîtîkayek diyar be. Wê gavê du helwestên radîkal bala mirov dikişîne: A yekemîn, Dewlet statûya fermî dide  zimanekî bi tenê ( yek zimaniya dewleta Tirk) û ên din bi tevahî paşguh dike, an jî ew hemî zimanên ku li ser axa wê tên bikaranîn dike xwedî  statûyeke fermî ya wekhev. Lê “statûya wekhevî” ya di qanûnan de, berdewamî û zindîtiya ziman demeke dirêj naparêzePiştgiriya teşeyî(formel) ya bo zimanekî serdest( zmanê desthilatdar) an jî kêmaxêver, bi van şêwazan tên pîvandin:

Piştgiriya wekhev (5) : Tevahiya zimanên welat bi qedr û qîmete in. Hemî jî bi riya qanûnan tên parastin û rayedar jî vê yekê bi sepandina polîtîkayên diyar, alenî teşwîq dikin.

Piştgiriya alîgir (4) : Di mijara zimanên xwecih de tedbîrên diyar ên parastinê yên rêveberiyê hene, lê gava dor tê sepanê (tatbîkat) alîgiriyek aşkera heye. Dewlet civakên etnîkî yên xwedî ziman bo parastin û bikaranîna zimanên wan teşwîq dike lê tercih ew e ku ew zimanên xwe di qada civakî de bêhtir di cihên takekesî de bikar bînin. Bikaranîna di hin waran de prestîjek mezin dide zimanên bindest( wek mînak; di merasîman de)

Asîmîlasyona pasîf  (3) : Rêveberî di mijara bikaranîna zimanên hindikayiyan de bêgane ye; çer heye zimanê serdest di qada civakî û gelemperî de zimanê têkilêyan e. Bi vî awayî zimanê civaka xwedî bandor dadigere zimanê fermî. Zimanên din ên hindikayiyan ji prestîjê bêpar in.

Asîmîlasyona aktif (2) : Rêveberî civakên hindikayî dikişkişîne dike endamên wan dev ji zimanê xwe berdin û bi tenê bi zimanê serdest perwerde bibin. Zimanên din di warê xwendin û nivîsê de nayên teşwîqkirin. Çi devkî çi nivîskî, bikaranîna zimanên din nayê teşwîq kirin.

Asîmîlasyona bi zorê (1) : Rêveberî xwedî polîtîkayek aşkera ye û li gorî wê piştgiriya zimanê sedest dike; lê mixabin zimanên hindikayiyan ne tên nas kirin ne jî tên destek kirin.

Qedexekirin(0) : Bikaranîna Zimanên hindikayiyan bi mîsogerî di hemî qadan de tê qedexekirin. Hin caran di jiyana takekesî de xweşbînî (tolerans)tê dîtin.

Radeya piştgiriyê
Ast
Helwesta dewletê ya li hemberî zimanan
Piştgiriya wekhev
5
Hemî ziman tên parastin
Piştgiriya alîgir
4
Zimanên hindikayiyan bi taybetî di qada takekesî de tên parastin. Prestîja bikaranîna zimanê bindest heye. 
Asîmîlasyona pasîf 
3
Di warê zimanên hindikayiyan de tu polîtîkayek aşkera tune. Di qada gelemperî de bikaranîna zimanê serdest tê teşwîqkirin
Bişavtina (asîmîlasyona) aktif
2
Rêveberî dike zimanê serdest ên din bibişifîne. Zimanên hindikayiyan ji parastinê bêpar e.
Asîmîlasyona bi zorê
1
Bi tenê zimanê serdest xwedî statûya fermî ye û zimanên din  ne tên naskirin ne jî parastin.
Qedexekirin
0
Bikaranîna zimanên hindikayiyan hatiye qedexekirin.
 (*)Beşek ji rapora bi sernavê “VITALITE ET DISPARITION DES LANGUES” ji Malpera fermî ya UNESCO’yê bi wergera Mamoste Marûf ji zimanê Fransî bo Kurdî.



Jêrenot:
Gava rewşa zimanê Kurdî dibe mijara lêkolîn û niqaşan gelek mirovên ji dilên xwe sax behsa polîtîkayên asîmîlasyonê yên dewletê dikin. Lê di rastiyê de heta ev çend salên dawîn  Kurdî ji asîmîlasyonê xedartir û wêdetir hatibû qedexe kirin. Îro ev qedexe bi awakî fîlî hatiye rakirin, lê “asîmîlasyona bi zorê”  ketiye şûna wê.  Zimanê Kurdî di qanûn û makeqanûnê de ne tê naskirinne jî tê parastin. Heke zimanek ne xwedî prestîj be, axêverên wî pê serbilind nebin, nfşên nû yên wê civakê- di dibistanan de perwerdehî bi wî zimanî be jî- ji wî zimanî şerm dikin û bi wî naaxivin. Ew ziman ji mirinê xwe rizgar nake.  Di pêvajoya komarê de çi di hunerê de çi di jiyana rojane de kurd bi xwe jî, ziman û çanda wan jî tim û tim bûye mijara qerf û pêkenokan. Rabûn û rûniştandin,xwarin û vexwarin,  kinc û girêdan jî tê de tevahiya  orf  û edet û hêjayiyên  wan” hovane û  paşverû”  hatine nîşandan. Ev yek li ser derûniyeta  Kurda l tesîrek pir neyînî kiriye. Heta çend sal berê ji  gel, di serî de zarok,  ji ziman û nasnameya xwe pir şerm dikir; li derveyî gund û bajarên Kurdistanê nasnameya xweya Kurd vedişart. Her wiha, beriya serhildana dawîn a Kurd, êdî   li bajarên Kurdistanê jî axavtina bi Kurdî wek gundîtî û nezantî  dihat hesibandin. Gava mirov pest û pêkûtî û cezayên ku mezinên malbatan bi salan  şerpeze kiribû jî bide ser vê derûniyetê şert û mercên ragihandina Kurdî ji nifşek a nifşa din êdî ji binî ve nemabû. Her çiqas ev rewş bi qasî berê ne xirab be jî, dîsa jî helwesta neyînî ya dewletê ya li hemberî Kurdî rê li ber ragihandin û hindekariya Kurdî digire û nifşên nû roj bi roj ji ziman û ji  çanda kurdî dûr dixe. 
                                                                                     (Mamoste Marûf )      


      


5.11.2011

An Amed an Bodrum

Gelî parlamenterno, 

Dagirker êdî zarokên me yên li serê çiya û baniyan yeko yeko jî na, sih bi sih bi bombeyên bi jahrî, bi guleyên bi agir dikuje, termên wan teslîmî  gur û hirçan dike.

Ew bûye zebanî,  siyasetmedarên me sed bi sed diqefilîne, bê tirs û bê pirs davêje dojeha navê girtîgeh lêkirî; bi vî hawî sazî û dezgehên me vik û vala, mal û milk, dikan û axûrên xwedîşerefan bêxwedî, zarok û zêçên  canfidayan li ber dîwaran stûxar û bêkes dihêle.

Ew dike bi rê û rêbazên “ sixuriya teknolojîk û telefonîk” xofek wisa bike dilan ku hundurê xaniyan jî veguherîne “şûbeyên têkoşinê yên bi terorê re”  û malên me li me bike sûk û kolanên Amed û  Batman û Farqîna 92’yan;  ew sûk û kolan bûn ku ji tirsa bi pilepil be jî kesî newêrîbû di nav de  navê Kurd û Kurdistanê bilêv bikira...

Dagirkerê hov û har,  karê xwe yê bênamûsiyê, bê şerefiyê, bê wîjdaniyê di paş perdê  de bênavber dimeşîne.

Çerxa asîmîlasyonê bi lez û bez, heta jê tê bi zeft,  bi zilm û zext, bênavber li ser serê zarokên me digerîne; ji wan bê sûc û bê gunehan di yek rojekê de hezar û pêncsedan  ji ziman û  nasname, ji kok û asas dike; ji wan çavreş-belekan qirixên sosret, ji wan tebîet-melekan  ecêb û ucûbeyên bi dirûvkî û bi erdnîgarkî Kurd û Kurdistani, bi zimankî û  bi giyankî Tirk û Tirkîstanî diafirîne...

Maqûlno,
Roja ku me bi def û zirne, bi tilîlî û çepikan we şandin  Enqereya şewitî, di dilê xwe de bi qasî misqalê zerre  be jî hêviyek bo berjewendiyên xwe yên takekesî nehewand.
Ji birçîna zikê me bi pişta me ve zeliqî, me ji we kerîkî nan, serîkî pîvaz nexwest ku...

Keç û xortên me yên “bejnên wan ji tayên rihanê” di bin koxên xaniyan de bê kar û bê şixul di ser hev de riziyan me ji we daxwaziya torpîlê nekir ku...

Bi havînan ava genî vexwar; di zivistana reş de rêxa dewaran şewitand we pê nehisand ku... 

Di rêyên biçivanek ên bi kort û bi kersek, ên bi kunên roviyan, bi qulên kolemişkan neqişandî re pirî çûn hatin dil û gurçikên me hatin xwarê, me dîsa gilî gazinên xwe bi we de nekir ku...

Em bê bijîşk, sewalên me bê beytar, mêrg û zeviyên me bê endezyar man me wan kêmasiyan nedan rûyê we ku
hûn
“rûmeta me tenê” biparêzin.

Îro   dagirker destdirêjiya rûmeta me dike.
We di meclîsê de bi hêviya makeqanûna nû dixapîne, diewiqîne; zarokên me li serê çiyayan dikuje zîndanan bi me tije dike didewisîne.

Bi  rev, bi lez û bez ji wir derkevin; herin xwe bidin qûntarên çiyayên welatê xwe; destê xwe bidin şervanên xwe.
Ew jî nebû  dakevin kolanên  bajar û bajarokên xwe, xwe bigihînin gelê xwe.
Ew jî nebû wek şêx Seîdê pîr xwe  bi kefen bikin, li Daxqapiya Amedê serê xwe bavêjin rojiya mirinê.

Em êdî aşitî naxwazin... Ew aşitî  bû ku bû aşît û xwe berî ser me da.
Ew aşitî bû ku ciwanên me di nav deşt û çiya de dudilî, destekî bi kulmkî hişk givişandî;  destê din wek parsekan bo aşitiyê vekirî hîşt.

Gelî parlamenterno,
canik û camêrno, maqûlno, giregirno,
An hûn ê ji meclîsa dagirkeran a xapînok, ji partî pûrtiyên  fermî yên  êdî bûne pêlîstok dûrkevin, ber bi Amedê ve birevin; an jî hûn ê biçin Bodruma rengîn li ber devê Behra Sipî, bi araq û bîraya cemidî, xem û xeyalên xwe birevînin.
                                                                              Mamoste Marûf












24.08.2011

Tarik Ziya Ekîncî çi dibêje çi nabêje!


Tarik Ziya Ekîncî çi dibêje çi nabêje!

Malpera ilkehaber.com bi Siyasetmedar û ronakbîrê me yê rûsipî  Dr.Tarik Ziya Ekîncî re hevpeyvînek kiriye. Ev kalemêrê jîr û jêhatî, ewqas jî xwedî ceribandinên rengîn û zengîn, bi ya min,  gotinên herî balkêş û têr û tije yên  van salên dawîn kiriye û bi vî hawî li ser navê xwe deynê  xwe yê li gel û li welatê xwe zêde zêde daye.

Hêviya min ew e ku wê siyasetmedar û karsaz û sermayedarên  me yên terr û can ên li ser kar, guh bidin şîret û pêşniyariyên wî yên giranbiha û bi coş kelecaneke nû miraz û mexsedê vî gelî bînin cih.

De ka em werin ser naverokê...

Kekê Tarik Ziya di tevahiya hevpeyvînê de qîmetek mezin dide hebûn û têkoşîna gerîla. Ew, şîret û rexneyên pir maqûl û baqilane li siyasetmedar û li burjuwaziya kurda dike. AKP’yê jî bi xapandin û ewiqandina( oyalamak) Kurda, bi vegerîna  ser xeta dewleta Kemalîst tewambar dike. Piştî van nêrînan  miraz û mexsedê dewleta Tirk, yê Îran û yê DYA û yê AKP’yê û yê Fethulah dide ser hev, dike yek û wek singê ga  dike qulên çavan: “Ew tenê ji gerîla aciz in; bo berjêrkirina gerîla  nema dek û dolab in, nema fen û fût in dikin. Gavên demokratbûnê yên ku çend e davêjin jî ne ji bo çareseriyê , bo  tunekirina gerîla ye...

Birêz Ekîncî ji wan kêm kesan e ku bi polîtîkaya bingehîn a dewleta Tirk hisiyaye û pûşê dewletê dide der... Bi ya wî derd û kula dewleta tirk bişavtina Kurda ye. Lewma çi Îslamparêz çi Kemalîst tev bi yek dengî perwerdehiya bi zimanê Kurdî red dikin. Di vir de siyasetmedarên Kurda jî diniçîne û ji wan re dibêje: “Vê malkambaxiyê, asîmîlasyonê bînin rojevê. Kes, bi taybetî gelê tirk ji we tu tiştek fêm nake. Ew we “wek parçekir û cudaxwazan dihesibîne”. Madem ku hûn dibêjin em dixwazin bi gelê tirk re bijîn, divê dora pêşî hûn wan îqna bikin. Nebe divê hûn Kurdistana azad îlan bikin; êdî  kîjan dewlet  we nas kir kir...” 

Kekê Ekîncî burjuwaziya Kurd jî dikole û neserxwebûna wê, bi novokê ve girêdana wê ya bi dewletê ve dike bîra me. Bi ya min jî ev rastî  bextreşiya  herî mezin a  vî gelî ye. Min jî çend sal berê gotibû; bo avakirina dibistanên taybet tu astengî li ber Kurda tune ye. Kurd dikarin li ser navê şîrketên anonîm hêz û quweta xwe ya aborî bigihînin hev û ji kireşan heta zanîngehan dibistanê taybet vekin; piştî waneyên divêtin ên bi Tirkî, dikarin di van saziyan de waneyên bi Kurdî jî bidin ber zarokên xwe. Her weha  “bo zarokên ji derve hatî” warên razanê yên lê jiyan bi tevahî bi kurdî( yûrt),  qursên bi Kurdî yên bo hindekariya pîşeyên cûrbecûr ( xwarinpêjî, dirûn- nexişandin, necarî, hesinkarî,  risandina merş û xaliyan, teknîkên cotkarî û sewalwanî û masîwaniya nûdem, koşkerî, solbendî, rêberiya turîstan, qursên xwedîkirina dergûş û nexweşan, Hwd.) jî bend li ber lehiya bişavtin û xwe bişavtinê girê dide. 

Mijara herî girîng a vê hevpeyvînê hevdîtinên dewletê yên bi Birêz Ocan re ne. Ew vê yekê jî pûç û vala dibîne. Bi ya Ekîncî du baskên dewleta Tirk jî (Kemalîs û îslamparêz) bo asîmîlasyona netewa Kurd bihev kirine û ew serê xwe di ber vê yekê de didin dîsa jî hebûna gelê Kurd, mafên wî yên neteweyî napejirînin. Hevdîtinên dewletê yên bi Birêz  Ocalan re wek xapandina Musa Anter a ji aliyê MİT’ê ve dibîne û  van hewvdîtinan jî wek gêzirandin û ewiqandina( oyalamak) gelê Kurd dihesibîne. Birêz Ekîncî sedema ewiqandinê jî “ji çiya berjêrkirina gerîla” nîşan dide. Ez tevlî van nêrînan  dibim lê, “sedema ewiqandinê bi berjêrkirina gerîla tenê ve girêdan” bi ya min kêm e. Stratejiya dewletê bi tevahî li ser bişavtinê hatiye ava kirin. Dewlet û giregirên wê dem bi dem gavên qaşomaşo davêjîn; bi soz û qewl û gotinên xweş li ber dilê Kurda didin; lê rastî ev e ku di salekê de 300 hezar Kurdên Tirkînezan dimirin,  di şûna wan de 400 hezar Kurdînezan jidayîk dibin. Bi hesabekî din, di deh salan de 4 mîlyon Kurd ji ziman dibin. Ji van bêzimanan gelek jî ji nasnameya xwe  dûr dikevin, dibin ji wan Tirkên bavkurd( Kurd kokenlî Türk). Ên li ser Kurdayetiyê mayî jî ( bê ziman lê welatparêz) bê zar û ziman, bê çand û nasname, bê dewlet û bê saziyên neteweyî nikarin nirx û hêjayiyên Kurdayetiyê ragihînin zarokên ji doxînên xwe  ketî jî... Ew jî bi mirina xwe re kurdbûna xwe ya nîvco jî binax dikin...

Birêz Ekîncî li ser tifaqa “bi partî pûrtiyên çepgirên tirkan re” jî gotinên balkêş kiriye. Bi ya min di vir de jî hin kêmasî hene. Gelek çepgir û sosyalîstên Tirkan, -neteweperest û Kemalîst ne tê de- di warê mafê Kurda de çareseriyek zûtirîn û demildest dixwazin. “Paş xistina daxwaziyên neteweyî yên kurda heta avakirina pergaleke sosyalîst” nêrîna hinekan e û xwediyên van gotinan di bin banê kîjan partî û saziyan de disitirin em tev pê diznin. jixwe Tevgera Azadiya Kurd tim û tim ji wan dûr disekine.

Dijberiya hin çepgiran ya bo YE’yê ( Yekîtiya Ewropayê)  jî pir girîng nîne û di dil û wijdanê xwe de mirov maf dide wan. Ma ev qetl û xwîn, ev înkar û tunekirin ne ji durutî û berjewendîperestiya wan e ku heştê sal e em jê eleman in, hetikî û bêzar in?

Heke Kurd dixwazin enî û çeperek demokrat ava bikin, divê ew çepgir û sosyalîst, lîberal demokrat û Îslamparêzên demokrat jî tê de, hemî dînamîkên demokrat bidin tenişta xwe. Xêra ku em ji wan hêvî dikin ev e: Bila ew gelê Tirk di warê demokrasî û mafê mirovan de serwext bikin.

Bila ew polîtîkayên Dewleta Tirk ên bo bişavtina gelê Kurd ev nod sal e dimeşîne bi gelê Tirk bidin zanîn .

Lê heta ku ew vê yekê nekin, Anatoliyê bajar bi bajar, gund bi gund negerin, afat û tofan û xela û lehiya ku dewleta Tirk li ser serê me Kurda rakiriye ji gelê Tirk  re nebêjn, Tirkan şiyar û serwext nekin, di hilbijartinan de bi me re hesabê parlemaniyê tenê bibînin, wele di vir de jî Kekê Tarik Ziya rast dibêje...

Xwedê umrê xayîn û nezanan bide ser yê Kekê Tarik Ziya.
                                                                 Mamoste Marûf     

 



19.06.2011

Çiqas Kurd neçûn ser sandoqan?

Hilbijartinên 12’ê Hezirana 2011’an, bo gelê Kurd bi serkeftineke mezin bidawî bû. Divê neyê jibîr kirin ku ev hilbijartin ne ya pêşî ye ne jî ya dawîn e. Gere em bo hilbijartinên li pêş me ji niha ve amdekariyên xwe bikin ku grafîka serkeftinê tim û tim ber bi jor ve rapelike û gelê Kurd û hevalbendên wî di riya ked, demokrasî û azadiyê de bêhtir bandor li desthilatdaran bikin û bibin xwedî gotin.


Di serî de divê em kêmasiyên xwe destnîşan bikin û bo ji holê rakirina wan rêyên çareseriyê bigerin.

Bi ya min kêmasiyek pir mezin; berjêrtiriya rêjeya çûyîna ser sandoqan a Kurdistaniyan e.


Rêjeya bikaranîna dengan li sê bajarên herî gur ( qerebalix)ên Turkiyeyê:
Stenbol: % 86,94
Enqere: %88,58
Îzmîr: : %87,35
Nîvekî( ortalama) : % 87,62




Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên li rojavayê Turkiyeyê:
Manîsa : %91,59
Balikesîr : %89,84
Denizlî : %91,14
Mûgla : %89,32
Edîrne : %89,29
Nîvekî: % 90,23


Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên Turkiyeyê yên ku niştecihên wan ji ber bêşuxuliyê herî pir koç dikin:
Samsûn : %85,77
Kastamonû : %88,64
Amasya : % 91,73
Çorum : %90,45
Trebzon : %84,89
Nîvekî: % 88,29

Rêjeya bikaranîna dengan li pênc bajarên Kurdistanê:
Amed: %83,57
Riha: %84,37
Agirî: %74,72
Mûş: %81,42
Wan: %80,17
Nîvekî: % 80,85


Heke em nîvekiya hilbijêrên pênc bajarên Turkiyeyê, ên ku niştecihên wan ji ber bêşuxuliyê herî pir koçî derveyî welatê xwe dikin bidin ber rêjeya hilbijêrên ku li pênc bajarên Kurdistanê, yên neçûne ser sandoqan, bi awakî qethî tê dîtin ku rêjeya Kurdistaniyên ku dengên xwe bikar neanîne , ji sedî 7,44 zêdetir e.

Ev rêje, ji nîvekiya pênc bajarên herêma Egeyê % 9,38, ji nîvekiya sê bajarên herî gur (qerebalix) ên Turkiyeyê % 6,77 zêdetir e.

Gava mirov rêjeya % 80,85 Kurdistaniyên ku çûne ser sandoqan dide ber rêjeya nîvekiya tevahiya bajarên Tirkiyeyê (% 88,71) derdikeve holê ku : Ji sed welatiyên Turkiyeyê 12 kes, ji sed Kurdistaniyan 20 kes neçûne ser sandoqan, dengên xwe bikar neanîne.

Kurdistaniyên ku neçûne ser sandoqan bi giranî ew kesên xizan in ku bo debara xwe bi havînan diçin bajarên Turkiyeyê û wek karkerên demsalî dixebitin. Ji ber taybetmendiyên çînî û ji ber çêtir nasîna wan a nijadperestiya li dijî gelê Kurd ew bi piranî dilxwaz û alîgirên Tevgera Azadiya Kurd in. Neçûyîna wan a ser sandoqan derbek gelek mezin li têkoşîna siyasî ya gelê kurd dide.


Bo pêşîlêgirtina vê yekê, divê parlemanên bloga ked, demokrasî û azadiyê demildest pêşnumayek ( qanûn tasarisi) amade bikin, bînin meclîsê û rê li ber welatiyan vekin da ku ew bikaribin di nav tixûbên Turkiyeyê de , li her devrî dengê xwe bikar bînin.


Bi ya min astengiyên li ber wan ne rewa ye ne jî qanûnî ye . Hela li vê ecêbê û li vê gosirmetê: “Welatiyên li derveyî Turkiyeyê bikaribin dengên xwe li ber deriyên gumrukan bidin, yên di nav sînorên Turkiyeyê de cihên xwe guherandine ji vî mafî bêpar bin!”


Mirov dikare bo welatiyên ku wexta hilbijartinan li derveyî gund û bajarên xwe dimînin, di hin qadên hilbijartinê de, di cihên beriya hilbijartinê destnîşankirî û amadekirî de ( qadên hilbijartinan bi gelemperî dibistanan in) bi riya înternet û prînterê karten hilbijêriyê amade bike û saetek beriya bidawîbûna dengdayînê bihêle ku ew jî dengên xwe bidin. Heta bi dawîbûna dema dengdayînê( li Kurdistanê 16:00, li rojavayê Turkiyeyê 17:00) heke ev welatî nikaribin terka qada hilbijartinê bikin wê gavê rê li ber dengdayînên dubarebûyî (mukerrer) jî tê girtin.


Rêyek din jî, roja hilbijartinê, li seranserî Turkiyeyê di qada hilbijartinê de bi rêya înternetê dayîna tevahiya kartên hilbijêriyê ye. Heke welatî, mal dibe, hotel dibe, nexweşxane dibe roja hilbijartinê rûniştivanê kêjan taxê be, di qada sandoqên wê taxê de bikaribe ji rayedarên hibijartinê karta hilbijêriyê bistîne û dengê xwe bikar bîne, ev yek rêjeya tevlîbûnê berjortir dike. Welatî carek karta hilbijrriyê stendibe, bi dayîna dengê xwe re ew wê radestî lijneya sandoqê kiribe, cara duduyan nikare kartek din bistîne, jiber ku di înternetê de ev nelirêtî wê bixûyê.


Bi hesabê ku min kiriye, heke rêjeya dengdayîna Kurda jî bigihîje nîvekiya Turkiyeyê, dengên partî û blogên Kurda wê herî kêm % 2 zêdetir be. Li metropolên Turkiyeyê Ji sedî du zêdebûna dengên Kurda dibe sedema serkeftineke pir mezin. Wê gavê bendava % 10, ya ku xêrnexwazan li ber Kurda danîne, dibe sîleyek bi tîn û li bin guhên wan dikeve.                                   Mamoste Marûf

10.06.2011

Ehmeq kî ye, çito ye?

                                                                                                                     10
Gotineke mezinên me yên Serhedî yên berê hebû; digotin ; “ mejiyê bêmejiyan, çavên wan e”


Ev gotina ku yek ji nîşaneyên deha û kûrahiya hişmendiya xwezayî ya gelê Kurd e, bi serê xwe dikare bibe pîvan û mîhenka asta serwextî û şiyariya hemî mirovan.


Bala xwe bidin derûdora xwe, dê hûn ê;


“rastî mirovên heyrana televîzyonên plazma werin, çima ku TV ji perê din ê cihanê deng û dîmenan tîne ber çavan,


rastî mirovên 40- 50 salî yên, çawa zarok bi şekirên sor, bi telefonên xwe yên bêrikê şad dibin werin; çima ku bi dest dayîna bişkokek çiqas dûr be ne xem e; telefon, mirovan tîne ber guh û çavan


rastî mirovên li ber kompûtûr û tirêmpêl û avahî û alav û amûrên teknolojîk û xweşik û bedew û baqil û bi merîfet dev vekirî wek rebenan mayî werin, çima ku ew bi tevahî bi çavên seran tên dîtin, lewma jî taybetmendiyên wan tên nasîn û zanîn ”


Lê çi heyf e ku, li vî welatî hûn ê rastî kêm kesên heyran û qurban û dilketiyên ked û demokrasî û azdiyê werin; jiber ku ev her sê mefhûm û têgihên mîrat jî , bi çav na, bi mejî tên dîtin...


Hilbijartina demokratîk, ya ku çêjika DEMOKRASIYÊ ye, bo destnîşankirina rêvebir û berpirsyarên gel û netew û kom û komikên ji mirovan pêkhatî, riya herî zanistî, rêbaza herî xweş a “li nirx û hêjayî û rûmeta mirovahiyê hatî” ye.


Demokrasî, ew destkeftî ye ku


di dirêjahiya têkoşîna bi hezaran salan de;


di encama mirina bi mîlyaran mirovan de;


di dawiya zîndan kirin û bi qeyd û lale kirin û dîn û har kirin û ji ax û welat kirina bi mîlyonan mirovan de,


dîsa di dawiya wêran û wêrtas kirin û şewitandin, bi gaz û çekên kîmyewî jahrîkirina bi sedan welatan, bi kedeke bêhempa , bo rızgarî û azadıyê hatiye bidest xistin.


Zilm û zordestî û neheqiya dagirkeran; ked û hişmendî û xwîn û xwîdana serok û şervanên Kurdan kir, exlebê Kurda, tevî hevalbendên xwe, hiş û aqil “ji çavan derînin” bidin serî. Lewma ew girîngî û qedr û qîmeta KED û DEMOKRASÎ û AZADÎyê dizanin. Xweliya heft bajaran li serê bi mîlyonan Tirkên bi mekteb û bi medrese lê, “hiş û mejî di çavan de miciqî û mayî” be.


Xweliya çar hezar gundên bi destê dagirkeran şewitandî, wêran û wêrtas kri jî li serê kurdên bêtextik û totikvala be...


We ehmeqan nas kir?
                                                                                              Mamoste Marûf














pûşper 2011

EZ ÇAWA 4Ê GULANA 1961’AN Jİ DAYÎKA XWE BÛM?

  Salên salixa ji dayîkbûna min didin, salên bi cih kirina serweriya komarê bû.   Ji Enqereya kambax wêdetir demokrasî û azadiyeke nîvçe, li...

Nivîsên zêde hatine xwendin