Misilmantiya Tayîp

Ev çend rojên dawîn, raya giştî ya demokrasixwaz û aşitîxwaz li ser rewşa R. T. Erdogan nîqaşan dikin û guherîn û veguherînên di kesayetî û nêrînên wî yên siyasî de derdikevin pêş rexne dikin û wî, bi “xayintî ya bi kurda re” tewambar dikin ... Lê bi ya min ev camêr neguheriye û dîsa mîna xwe ya berê ye... Ew parçeyek ji ber Evdihemîdê Xûnkar e ku li ser navê dînê Mihemed dikir Împaratoriya xwe ya rizî û jihevketî ji nû ve damezirîne...Ew bû çi ji tirsan çi ji bo berjewendiyan li ber Alman û Îngîlîzan û hemû emperyalîstan çok datanî lê, bibû bela serê wan , qira Kurd û Ermenên lawaz û belengaz diani! Dezgeh û rêxistin û sazî û kes û kesayetiyên oli yên tirkan, hema bigre bi tevahî ji nijadperestî û ji şovenîzmê para xwe girtine. Ji şêxê Menzîlê heta Şêx Fethulayê Gulen; Ji Mehmet Akîf heta M. Şevket Eygi, ji Kadîr Misiroğlu heta Ercûment Ozkan , ji Necîp Fazil bigre heta Huseyîn Ûzmez hemî “şêx û rêber û nav gel de xûyayîyên wan” xwe wek umetparêz dizanin û nîşan didin lê ew ji xwe dernaxin ku heta çokê di nav rêxa rasizm û şovenîzmê de ne! Di sala 1983’an de ez li Enqereyê bûm û bi navgîniya hevalekî çûm cem Ercûment Ozkan ê Îslamparrzê Tirk ê bi nav û deng ê ku kovarek îslamîya bi navê “ İktibas” derdixist ( ev camêr çend sal berê mirî ye). Di wê kovarê de cûrbecûr gotarên ji çapemeniya cihanê bijartî dihatin weşandin û wê rojê tê de çend jî yên ronakbîrên tirk ên “Yugoslavya”ya berê cih digirtin... Ew nivîskar herçiqas tirk bûn jî xwedî bîr û baweriya sosyalîst bûn û di wê hejmarê de jî nêrînên xwe yên siyasî bi zimanê Tirkî pêşkêşî raya giştî kirîbûn... Di weşanxaneya Îktîbasê de Ercument Ozkan jî tê de em çend kes bûn û em vir de wê de mijûl bûn, axifîn û dor hat ser ziman... Wî behsa Necîp Fazil û hostatiya wî ya di warê ziman de kir. Paşê dor hat ser Tirkî ya nivîskarên Balkanan. Min di vir de firsenda xwe dît û got; “ ez benî tu dibînî ev welat (Yugoslavya) sosyalist e bi qewlê we çi dîn e , çi îman e, lê waye Tirk dikarin bi zimanê xwe pirtûk û kovaran biweşînin... Xwezila li vir jî Kurd bi zimanê xwe bixwendina û binivîsandina wê çiqas xweş buya, ne wisan?” Heyran hê min gotina xwe bi dawî nekiribû , ew camêrê helîm û selîm veguherî gurekî boz û beziya û pekiya nav çavê min û qîriya got: “- hûn kurd tev nijadperestê kurê nijadperestan in! Min heta îro negotiye ez Tirk im, lê devê kîjan kurdî vedibe pêşî qala kurd û Kurdî û Kurdistanê dike! Ez we dawetî riya Mihemedî dikim, hûn bi ya Ebû cehil dikin!” Ez di cihê xwe de miciqim, şaş bûm û mam... Min got : “-heyran belê rast e, tu nabêjî ez tirkim lê, bi tirkî diaxifî, dixwînî, dinivîsî: Kar û barê xwe bi Tirki dimeşînî... Tu nabêjî bê dîn e, mecûsî ye, komînîst e, pûtperest e, kîjan qelemşorê tirk ber destê te dikeve tu nivîsên wî di kovara xwe de diweşînî... Ev çi durûtî ye? Werê em tev bi zimanê Xwedayê Jorîn, bi Erebî biaxifin û bixwînin û binivîsin... Wê çaxê bi gotina te ye, em tev ji nijadperestiyê xilas dibin ” Yek ji min yek ji wî, ez û wî me dest kir qirika hevûdu û ne ji hevalê ku em pê re çûbûm bûya wê tiştên pir xirab bihatina serê me... Di pirtûka Olîvîer Roy a bi navê “ÎFLASA ÎSLAMA SİYASΔ de dibêje: Li Tirkiyê tu car talûkeya îslamekî Sîyasî tune ye; jiber ku îslamiyeta tirk “netewî”ye. Tirk tim û tim xwe li ser netewên din ên misilman dikujin(xwe ji wan mezintir dihesibînin)Lewma tirk nayên ser tevgerên sîyasî yên îslamî yên ji Misir û Îranê za ne... Bi rastî jî bala xwe bidinê; rêber û şêx û serok û seydayê tirkên umetparêz(!) ên hemdem; bi tevahî nijadperest nebin jî neteweparêz in... Umetparêz qet nîn in... loma li qisûra Tayîp nenêrin... Şêxê wî û yên hemû umetparêzên Tirkan ên hemdem Necîp Fazil e. Ew lingekî li ba Erbakan lingekî li ba Turkeş bû... Wî nas bikin bes e... Mamoste Marûf

Ev çi hal e

Zarokên heri bi şeref û bi xîret ên Kurdistana pîroz li serê çiyaya û baniyan namûsa me diparêzin... Ew ligel hemû xeletî û şaşitiyên mezinên xwe, dîsa jî liber xwe didin, li ber neyarê devbixwûn çok danaynin... Ew; dibe ku pişta dijminê ji qelaxa rêxê daneynin erdê lê, di dîroka vî gelî de tim û tim bibin sebeba şiyarbûna bi mîlyonan kurdên ku heta roja îro ji xewa Eshabê Keyf serê xwe ranekirine... Şêrên tevgera azadiyê, em qurbana binê lingê wan bin, rukn û şert û mercên mirovatiyê û Kurdayetiyê li ser navê me tînin cih, ew ne guneh in, ne heyfa wana ne, di rastiyê de ger dadgehekî di qada wîcdanan de hebe, mehkûm û tewambar em in... Hêsîr û reben jî em in... Bi hiş û bê feraset jî em in.... Me ji xwe cihanek ava kiriye(di rastiyê de hucreya kurmê hevrişîmê ye) û em tê de xwe dixapînîn, bilî dikin, dema xwe diborînin û ji me trê tiştekî dikin... Hevalno, şer jî wekî hemû beşên jiyanê bi gorî qanûn û rê û rêbazên xwe dimeşe...Ev rê û rêzik û rêbaz ji zanistê dizên....Ez dil nakim bibêjim lê, bi ya gelek zanistan şer jî beşek ji zanistê ye... Lê ger ev nehat hesabê we û we nepejirand, ya ji sedî sed rast ev e ku “zanist tim û tim di xizmeta şer de ye” Şerekî ji zanistê dûr bê meşandin tu car bi serkeftin bi dawî nabe.... Em li ser şerê xwe û bikaranîna zanistê hinek serê xwe biêşînin. 1-HAZİRKİRİNA GEL Jİ BO ŞER: (PAŞİYA BEREYÊ ŞER) : Ji bo amadekirina gel ji bo şer, motîvasyonek gelek xurt divê.... Gere gel baş bizanibe ku dijmin ji hebûna Dinyayê bigre dîn û îman jî tê de, heta namûsê, her tiştê wî bi nîvî jê sitendiye wê îcar bi tevahî jê bistîne... Gere gel bizanibe ku zimanê wî ji dest çûye, navê wî maye dê wî jî dikin jê bistînin... Gere gel bizanibe ku Kurdistan welatê herî dewlemendê Cihanê ye û belengazî û stûxwarî ya wî ji ber dagirkiriya welatê wî ye... Gere gel bizanibe ku ew heta kole be, pale û xulamê Çûkûrovayê ye, karkerê erzanbihayê atolyeyên textîla Tirko ye.... Gere gel bizanibe ku baskên wî hebin û li hewa fir de jî li ber çavên tirko ew tim û tim KİRO ye, Kurd memed e, hasso ye, bê rûmet e, can û malê wî jî ne di ewlehiyê de ye... Lê hezar car heyf e ku, ev çend sal e, hemû cihan pê dizane “ wê dijmin me ji holê rake, derba dawîn li me bixe !” lê em bi salan e diqîrin dibêjin “Aşitî û aşitî !” Xwedê qehra xwe li vê peyvê bike... Ev çi afat bû ser me de hat! Ev peyv bû “gûzanê destê sinetçiyan û bi sedhezaran babaegîdên me xesandin! De bes e, ji bo xatirê şehîd û stûxaran, de bes e lo... Ev çi xeberdan û stratejiyek tewşo mewşo ye... Di dîroka mirovahiyê de lê bigerin, tu gel bi vî awayî şer kirî ye... Gel ditirse bi neyarê xwe re hêrs bibe, di cih de an dibe neteweperest, an dibe paşverû... Hûn û Xwedê, mirov ji neyarê xwe hez dike ? Ger ne dijmin e , dostê me ye, me aqilê xwe zayî kiriye, me derpê ji qîna xwe avêtiye em bi dostên xwe re şer dikin!!! Ev çi ecêb e, çi rewşek sosret e... Hevalên hêca, îro Cihana hemdem bi zanistê û bi pragmatîzmê bi rê ve diçe. Ger encama karekî neyê pîvandin, ev encam jî serkeftî nebe berpirsyar ji kar tên avêtin, general ji peywirê tên dûrxistin, serok ji text tên xwarê! Duh di cenazeyê Vedat Aydin de bi sed hezaran kurd di nava du rojan de “bê ROJ TV” gihiştin hevûdu... Îro dijmin dibêje;” min ji we bi sedan kuştin”, çima em bi mîlyonan nacivin ser hev? Mejiyê gel me bi destê xwe tevlihev kir. Dost kiye neyar kiye , me ji binî ve xwe şaş kir. Bi sê telaqan, yek sê roj bêje biratiya pez û mirovan, ez heta mirinê goşt naxwim... Ev gotinek ji rêzê nîne; pirtûkên li ser psîkolojiya şer bixwînin... An li TV’yên dewletê temaşe bikin... Ji rêzefîlman bigre heta nûçeyan gelê tirk ji bo şer amade dikin, em... Ez dizanim, li zora hin hevala diçe, realîte ev e... Zanista pozîtîf jî vê rastiyê dibêje, Dînê mubîn jî wiha dibêje... Ger pêxember negota ji kafiran dostan nehewînin, wê misilmanan şer bikirana??? Kî û kê vî zirar û ziyanê da me? Berpirsyar kî ye? Şîrketek tîcarî saleke zirar bike, rêvebirê wî li ser kar dimîne? Duh li Amedê deh hezar, em bêjin bîst hezar mirov civiyan... Çi diqiriyan; aşitî ! Bijî Serok Apo! Ma qey li hemberî Tîmûr û Cengîz, aşitî bi vî hawî bi dest dikeve? Serokekî bi vî hawî tê azadkirin? Jiyana Gandî kes ji me nexwendî ye? Ger Gandî serokê kurda bûya dê ew di serî de şûna pasîfîzmê de rê û rêbazek din neşopanda? Ewê dîsa bigota Aşitî! Ger Îngîlîz qasî tirko devbixwîn bûna, Gandî û bi sed hezaran Hîndiyan bi tevahî gulebarannekirina, nekuştina? Serde jî di şert û mercên 60 sal berê de... Ger Gandî ji gelê xwe re behsa wehşeta Îngîlîzan nekira, gelo bi mîlyonan Hîndiyên rût û repal mirina xwe dikirin çavê xwe û xwe dikirin mertalên zindî li ber serokê xwe... Ger Gandî federasyon bixwesta wê Îngîlîzan çi bidana Hîndiyan... Rast e, dewletek serbixwe di şert û mercên îro de ji bo kurda zor e lê, tu ji bo çêleka xwe ya li ber firotinê 100 banqnot bixwazî, ma qesab nabêje ha ji te re 50 ! Em çima di serî de bi deh quruşan qaîl dibin, ew gûkî jî nadin me, serde jî moral û motîvasyon û bawerî û hêviya gelê xwe jî dikujin! 2- ENÎ: Min li jor jî anî ziman, şervanên azadiyê di vê rewşa dijwar de namûsa me bi can û bedenên xwe, bi fedakarîkî pêxemberane diparêzin. Tu peyv, tu helbest, tu destan têrî pesindayina wan nakin. Lê hinek mirovên bê hiş û ji cihanê bêhay, nezan û kerr û lal dibêjin ew li başûr çi digerin? Gelî pozbilindno, li hemû pirtûkên şer mêze kin, yên di artêşa Tirk de astegmenî kirine jî baş dizanin, di waneyên Şerê Taybet de wiha nabêje; “ ger welatek ji aliyê dijmin ve bê dagirkirin, ji bo birêxistina şerê azadiyê cara ewil divê “ piştgirî û ordûgehên li derve” bêne dîtin, ji ber ku dijmin gava yên hundir têk bir, tu bikaribî xwe dîsa birêxistin bikî. Ya duyemîn piştgiriya li hundir divê... Ev tedvîra yekemîn ewqas girîng e ku, ger li derve bargehên te (üs) tunebin, divê tu nekevî nav şer... Ji vê jî girîngtir, ma ew der jî ne welat e? Em jî wekî Ermenan dev ji sedî 90 axa xwe berdin û bi başûrê biçûcik qail bibin! Welahîn bîllahîn tiştek neket serê min... Em van rojên dijwar de gere li qadan piştgiriya şervanên xwe bikin... Kî /kê dikare çi bike... Namûs ev e, ne doxîn e... Mamoste Marûf

Bêxwedîtiya Kurda û asîmîlasyaon

Kurd û dostên kurda pişaftinê (asîmîlasyonê),  lehiya ku kurdandaye ber xwe û paxiş dike an qe nabînin an dibînin xwe kerr û lal dikin.Hin ji wan, gava gotina pişaftinê dibe, ji wan tirê ew bi tenê “kurdên ku ji welatên xwe derketine û ji hev belav belavî bûne” dihelîne. Xwedê giravî, wek çareserî jî dibêjin; “bila kurd vegerin Kurdistanê”.

Disa bi ya wan,  Kurdên li Kurdistanê,  heta roja heşr û mîzanê wê kurd bimînin! Ew nizanin ku hema bibêje li tevahiya bajarên Kurdistanê û li gelek navçe û gundên wê, êdî zimanê Kurdî li ber mirinê ye û êdî dor hatiye gundên serê çiyaya...

 Ew nizanin ku Kurdistanekê bê kurdî êdî tu car ne Kurdistan e; wek îro ne bi derewkî, bi rastî û bi esayî “Dogû û guney dogû Anadolû”ye !

Hin kes jî dibêjin,  ew gelên pişfî kêmhejmar bûn,  ji 100- 200 hezar peyayan pêkhatî bûn, lewma wenda bûn.  Kurd bi milyonan in, ew ê bi ku de herin, wenda bibin?

Di hejmara 97’an a kovara zanistî ya navdar a Fransiyan a bi navê “Manière de Voir”ê de, Bernard Cassen ê êkolîner û nivîskar; edîtorê vê hejmara Kovarê- ligel van taybetmendiyên xwe ew yek ji serokên antî-globalîzmê ye - di gotara xwe ya bi sernavê “Cette arme de domination”ê de( ev çeka hukumdariyê) me bi rewşa xedar û xetereya ji binî ve paxişbûna zimanan - ên di bin nîrê dagirkeran  de ne - dihesîne û wiha dibêje: “ Xurtbûn û di nav gel de belavbûna zimanekî, bûna wî ya xwedî qadekî serwer ne bi hejmara axafkêran; bi têkiliyên amûrên desthilatdariyê dibe. Kolonyalîst, bi fermanberan be( memûr), bi leşkeran be, bi kolonan be ( kesên bi destê mêtingehkaran di koloniyan de tên bicih kirin) bi mîsyoneran be tu car ji niştecihan ne zêdetir in; lê ew,  çi aborî,  çi leşkerî çi sembolîk û psîkolojîk xwedî hemî hêz û derfetên welat in.

Dîsa di heman kovarê de, fîlozofê herî navdar ê Fransizan Regis Debray, sedema bingehîn a “liserxwe mayîn û nemirin û adaptasyona bi cihana modern ve ya zimanên îbranî, macarî, fînî, Çekî” wek xwedîdewletbûna wan û mudaxeleya dewletên wan nîşan dide.

Ez ji dil û can ev nêrînên her dû zanyaran jî erê dikim û dikim di warê “ kurdayetî û zimanê kurdî yê reben ê bê dewlet û bê desthiatdarî” de çend mînakên balkêş pêşkêşî we bikim û hûn bi xwe, bi çavên serê xwe bibînin kurdên bê dewlet û bê statû,  bê xwedî çawa dibişifin, dihelin û dibin çoyê destê xelkê xerîb...
Ewilî em bi êlekî herî navdar a kurdan destpê bikin: Rewadî... Selahadînê me yê Eyûbî ji vê eşîrê ye. Rewadiyan du dewlet ava kirine: Dewleta Eyûbiyan û Dewleta Şedadiyan. Ew tînin dewleta xwe ya Şedadî (951-1164) rasterast li ser axa azerbaycana îro saz dikin; azerbaycana ku şêniyên wê yên yekemîn ji çanda “Kûr-Araz” ên merivên hurîyan in û sê hezar sal beriya zayinê li vir dixûyên û bi nîjadkî digîhijin Huriyan ên pêşiyên kurda... Heta dawiya sedsala 11’an li Azerbaycanê çi bi navkî çi bi cankî tirk naxûyên û kurd li vir bi mîlyonan in û desthilatdar in. Bi ya “Tahir Silêman” ê Sernivîskarê Rojnameya “Dîplomat” a Komara Azerbaycanê,  di sala 1930’î de li vî welati 130.000 kes xewe wekî kurd dide nivîsandin... Lê heyfa wan e ku ew jî wek pêşiyê xwe yên “bêdewlet û bê xwedî” bi girsehî asîmîliye dibin û îro ji wan li ser hev 13.000 kurdên ji hev belavbelav  mane; dora asîmîlasyonê ya wan e. Ka yên din bi ku ve çûne? Ebul Feyz Elçîbey ê li wir ketibû dilqê “gurê-boz” ne cehşê me be? Pîr Dîma yê kurdekî êzidî û serokê Yekîtiya Rewşenbîrên Kurdên Gurcistanê ye, bi me dide zanîn ku hemî kurdên Qefqazan ber bi pişaftinê ve dibezin û yên kurdî dizanin û li kurdayetiya xwe xwedî derdikevin roj bi roj kêm dibin û malbat êdî navên kurdî li zarokên xwe nakin. Pîr Dîma dibêje ; “ jixwe navê min jî ne kurdî ye!” (bnr: nefel.com)

Seidê Kurdî di parêznameya xwe ya bi navê “ Cinayet a 3’emîn a li Dadgeh a Îdareya Orfî” de dibêje “...di 1908’an de li Stenbolê 20.000 hemwelatiyên min ên hemal ên ji dilê xwe sax û saf û nezan hebûn...” ( Seidê Kurdî di sala 1908’an de bi mabesta birêxistinkirina hemalên kurd-bona ku ew serpûşê bi navê kalpak tê zanîn û ji avusturyaya ku dijberiya Osmaniyan dike tên kirîn boykot bikin; nedin serê xwe - gelek serî diêşîne, bi wan re tê cem hev û şîretan liwan dike) 20.000 mêrên gir ên geriyayî; tevî zar û zêç, kofî û kulfet dike 100.000 can! Di ser de 100 sal derbasbûn. Hesabdarno, de ka bijmêrin heta niha ji pişta wan çiqas mirov çêbûne? Ew tu car venegeriyan “Bidlîsa şewitî” û hê îro jî li “Stembol a rengîn”  bi cih û war, bi koşk û seray in. Ji wan çend kes ji kurd û Kurdistanê hayîdar e? Ew jî bimîne li alîkî; gelo bi hebûna “hemwelatiyên xwe yên van salên dawîn ji axa bav û kalan koç kirine û varoşên wan şên dikin û hê jî bi kurdayetiyê ve girêdayî ne,” bextewar in?

Gelo ew general û siyasetmedar û karsaz û bûrokratên koka me tînin, aca me diqelînin, ûrtê me kor dikin ne ew Kurdên pişifî bin? 

Piştî Serhildana Dêrsimê kurd bi hezaran hatin kuştin, bi deh hezaran hatin koçberkirin. Ew mal bi mal ji hev hatin veqetandin û li gund û bajarên Anatoliyê hatin bicîhkirin. Îro ew bi gelemperî ji neseb û ziman bûne û xwe bi çanda tirkî û bi elewîtiyek kedîkirî ve girêdane... Wek nimûne; ên çûne Bodrumê dizanin; li teniştê gundekî tûrîstîkê bi navê “ Gûvercînlîk” heye. Şêniyên wî bi esilkî Dêrsimî ne. Çend sal berê, ez 10-15 roj liwir mam û min bi çend camêran re hevaltî danî... Min çiqas behsa kurdan dikir, ew bi tirkiya xwe ya bi devoka Egeyê li min dizivirandin û digotin; “ Serê me êşiya sadiç, em dengê xwe didin CHP’ê ma ne bes e... Êdî tu ji me doza çi dikî? Tu dikî em jî bibin terorîst!”

Gundekî bi navê “Mûtevellî” heye li herêma Ege yê . Ev gundê “gurr û şên yê bi şaredarî” li ser navçeya “Sarûhanli” ya Manîsayê ve ye. Gundî ji sedî 70 Kurd in; kurdên Serhildana Agirî nê... Şaredar jî ji wan e... Xeynî kal û pîr ên wan ên êdî li benda mirinê,  tu yek kurdî nizane, xwe li kurdbûnê nake xwedî! Bi salan e li dûv qwîna Erbakan û Turkeş ketibûn; niha murîdên Erdogan in.

Jiber ku cih teng e dor nehat Cuneyt Zapsu yê Tayîpperest ê kurê Evdirehîmê bona kurdan kezebreşî bû mir.

Dor nehat Cemal Kûtayê bav û kalên wî yên “Bedirxanî” bi hesreta welat çûn ser heqiyê, lê wî xwe li ser Ataturk merezdarî kir û bi wê kulê mir.

Bedrettîn Dalanê “Şêxbizinî”, Şêx(!) Kamûran Înanê Bidlisî, êdî nizam kê û kî.

Di vê nivîsê de min kir -herçiqas kin û lawaz be jî – kronolojiya asîmîlasyonê raxim ber çavên we yên reş-belek.

Min rastiya îro neanî ser ziman. Yên dixwazin rewşa îro bikolînin divê kaxiz pênûs bidin destan, bikevin nav malên kurdan, pêşî pirs bikin ji  70-100 sliyan; ka ji wan çend kes hene tirkî nas... Paşê dorê bînin yên 0- 15 saliyan, bi çavên serê xwe bibînin rewşa me ya kambax û malwêran...

Mamoste Marûf

Divê em çi bikin, çi nekin bona ku rê li ber asîmîlasyonê bê girtin?

Di sedsalên 19’an û 20’an de hemî ronakbîr û sîyasetmedarên cihanê yên ji her netewê, ji bo çareseriya vê “pirsgirêka bi jan” a ku ziman û nasnemayên gelan dabû ber xwe dikuşt, ji berxwe teoriyan derxistin, bi hezaran pirtûk weşandin, sazî û partiyên netewî ava kirin... Bi aşitî û xweşî bû bû; nebû, bi çek dewletên xwe yên netewî ava kirin û liser hîmên zimanên xwe “yên ji çend peyv û biwêjan pêkhatî” zimanên cihanê yên herî edebî û zanistî lêkirin... lê “êxbala kor, siûda girtî”, her çiqas kurd jî, ji bo nasname û ziman û welatên xwe bi mîlyonan hatibin kuştin û koçberkirin dîsa jî negihîştin ber mirazên dilê xwe û di van her du sedsalan de “sedsalên netewbûn û bi dewletbûnê de” biserneketin û li ber diwaran man û man... Îro di nav şert û mercên cihanê de ew bi girsehî dihelin, ji rûyê erdê tên paxişkirin... Hêvî gumana wî tenê bi Tevgera Azadiyê maye... Ev tevger û şervanên wê mirina xwe dan ber çavan bi zimankî nebe jî, bi moral û hişmendî kurda ji xewa mirinê hişyar kir... Ev çend gotar in ez li ser asîmîlasyonê dinivîsim û gilî û gazinan ji kurda û ji alema mirovayetiyê dikim; ew miroveyetî ya ku bi girî û bi hewar e bona “kûsiyê caretta caretta”yan û “pandayan” û hemî lawirên li çol û çiyayan û bin deryayan... Ew mîrovayetiya ku bi milyonan pere direşîne bona çend cûre gihayan, dikin rê liber tunebûn û nemîna wan bigirin... Lê hûn bala xwe bidin vê ecêbê û vê gosirmetê, kes xwe lê nake xwedî, guh nade bişaftin û paxişkirin û windakirina gelekî bi mîlyonan! Ez gilî gazinan ji kurda jî dikim; jiber ku ew hê bi ûrtkoriya xwe nehisiyane, lê vearneqiliyane... Bi ya min ew, di şûna pîrozkirina cejna zimanê kurdî ya bi yek rojî, divê şîn girêdin, reş girêdin “sal donzdeh mehên Xwedê!” Di warê zimanê kurdî de- hebûn û nasnameya kurd” bi tenê bi wî ve girêdayî ye- barê giran di serî de dikeve ser milê sîyastmedar û ronakbîrên kurda... Divê ew dest ji pêsîra “gelê kurd ê dîl û reben” berdin û wî tu car bi “xwe bi xwe bişaftinê”(otoasîmîlasyonê) gunehbar nekin... Gel, heta hatina dibistan û telewîzyon ên bêyom ên dagirkeran, heta êrişa artêşa wan a ku cih û war lê herimand, heta bicihbûyina kapîtalîzma hov û kûvî -ya dîsa bi destê dagirkeran bû - di gundê xwe de bi zimanê xwe yê xwezayî kar û barê xwe birê ve bir... Gelê kurd, bi deng û xweş awazên dengbêj û çîrokbêj û bilûrvanên xwe dilê xwe yê birîndar aş kir. Îro dem û dewrana bajarvanî û ragihandin û perwerdehiya modern e... Gelê me yê reben ê “bi piranî gundî” çawa bikaribe bi kurdî ya xwe ya dewlemend lê “ kurdiyek xwezayî, gundî û koçerî û navmalî” liber xwe bide! Di serî de divê li ser hîmên kurdî ya xwezayî kurdîkî modern û nûjen bê afirandin û nifşekî nû pê were perwerdekirin. Ev jî pergalek, hêzekî wek dweletê dixwaze... Lê belê, di tevn û paradîgmaya erdnîgariya me de ev ne pir pêkan û hêsan e... Jê re demek heta tu dibêjî dirêj divê... Lê mixabin, ji bo çareseriya nasname û zimanê kurdî de divê demekî zûtirîn, bi lezgînî hin tişt bên kirin... Ji bo kurdî êdî “kêr daye hestî!” Ez wek mamosteyek kurd, nêrînên xwe bi aşkeretî li jêr rêz dikim didim ser hev, da ku raya giştî ya kurda vê mijarê nîqaş bike û nehêle ji rojevê derkeve... 1-Dora prşî, divê bi alîkarîya zanîngehên cihanê û sazîyên bêalî yên navneteyî, anket û lêkolîn ên zanistî yên dorfireh bên çêkirin û komkuji û qira çandî ya ku li ser gelê kurd tê meşandin bi awayek fermî bê tespît kirin. 2-Encamên vî lêkolînê ji raya giştî ya navnetewî re bi amûrên ragihandinê yên herî bi hêz û xurt bên aşkerekirin. 3-Wek gava sêyemîn parlemanên kurd bi her rê û rêbazan, vê mijarê di parlemantoya tirk de bînin rojevê û bi awayek aşkere, bi kinahî û kurtasî bipirsin û bêjin; “gelê kurd êdî naxwaze bi baca ku jê tê stendin bê asîmîlîye kirin. Hûn ji bo ku zarên kurd asîmîlîye nebin, fêrî ziman û çanda xwe bibin çi difikirin, çi projeyên we hene? Ger hûn di demekî kurt de çareseriyek nebînin em ê rêyek bidin ber xwe û pê de herin” 4-Ger ji meclîsê çareseriyek derneket; di serî de “Pergala Komên Civak ên Kurdistanê”, bê sekninandin a li hêviya destûrdayina dewletê, bi awakî “min kir û bû” ( defacto) ewilî li Amedê bê avakirin. 5-Divê li Amedê kreş û polên destpêkê yên xwerû bi kurdî ( ji bo zarokên 5-6 salî) û dibistanekî seretayî û lîsekî taybet a pir modern û bi qalîte bê sazkirin. Li teniştê jî ji bo xwendekarên dibistana seretayî û yên lîseyî kursekî kurdi bê çêkirin, bona ku zarok waneyên ku bi tirkî ne, bi kurdî jî dubare bikin û hînî terîmên waneyan ên bi kurdî bibin û bikaribin zimanê xwe di her warê jiyanê de de bikarbînin. Divê ev saziyên di serî de li Amedê tên birêxistinkirin wek “saziyên pîlot û pêşeng û model” bin û gav bi gav, ne tenê li Kurdistanê, li hemû deverên ku lê kurd dijîn bên sazkirin. Ev xebatinan ne dijberî zagonên K.T.Y’ê ne; bi her awayî qanûnî û rewa ne. Xwendekarên ji vî kampûsê mezûn dibin wê bibin pêşengên avakirina dibistanên din ên li her deverên Kurdistanê û Tirkiyeyê... îro zaroyên kurda yên zanîgeh qedandî yên pir û pir zana û serkeftî hene. Baweriya min ew e ku, ji bo saziyên Fethullah pêwîstî bi alternatîfan hebe, wê kurd ava bikin û wek di siyaseta demokrasi û aşitiyê de,di warê perwerdehiyê de jî bibin afirenderê modelek herî nûjen û serkeftî. Hevalno, ev ne xwen û xeyalên şevan in. Tevgera azadiyê ya ku ev 30 sal e li hemberî artêşek herî bi hêz a NATO’ yê şer dike, di çend mehan de dikare vê pergalê bi awayek serkeftî ava bike... Lê divê ronakbîrên kurd niqir sist nekin, peywira xwe bînin cih, lê pêşî dil bikin, bixwazin... Mamoste Marûf

Çawayî, çawabî Azadiya Welat?

3 Kanûn 2007




Azadiya Welat; rojnameya me...Rojnameya me ya bi zimanê dayika me. Moriya ku dike bi derziyê çiya qulke û tê re here heca xwe bike... Ew heca pîroz ku rêya wê bi kêlikên bi mîlyonan kurdên miraz di çavan de mayi ve hatiye nexişandin.



Azadiya Welat li peyî Quranê berhema herî pîroz a kurda ye; ji ber ku berê di nav kurdan de zarokên biçûk piştî xitimkirina Qurana Pîroz dest bi hindekariya Nûbihara Biçûkan dikirin da ku ew baş hînî zimanê xwe bibin û bizanibin ku Kurmancî jî yek ji wan zimanên xwendin û nivîsandinê ye...



Bi ya min Nûbihara Ehmedê Xanî , ji ferhengokekê bêhtir mifteya deriyê zanist û şoreşgeriyê ye . Tê de navên peyvan ên wer hene ku di roja îro de- ne tenê misilman- tevahiya mirovahiyê negihîştiye asta bi aşkeretî bilêvkirin û nivîsandina wan...



Ez dikarim bi awayek sergirtî ji we re tenê vêya bibêjim ku; di Nûbihara me ya 300 salî de navên gelêrî yên aza yên namahrem ên mêr û jinan bi Kurmancî û bi Erebî bi aşkeretî hatine nivîsandin... De ka îcar Azadiya Welat û wê bidin ber hev:



1) Mabesta herduyan jî li bazara zimanên cihanê parastin, pêşve birin û serbilindkirina zimanê Kurdî ye. Lê bazar li herdûyan jî kesat e.



2) Armanca nivîsandina Nûbihara Biçûkan , bi ya min, ne ji bo ji holê rakirina kêmasiya ferhenga Kurdî- Erebî bû; lê ji bo rê li ber vekirina nêrînek zanistî û li ber tirkî û erebî û farisiya serdest îsbatkirina hêz û hebûna kurdî ya stûxwar bû ...



Azadiya Welat a me jî -dîsa bi ya min- ji ber sedemên aborî û kadroyî û astengiyên cûrbecûr vê peywira psîkolojîk tenê dikare bîne cih û xwendevanên kurd wê ji rojnameyê bêhtir bo pêşvebirin û hindekariya ziman wê wekî berhem û amûrek bikêr dipejirînin.



3) Ferhengên xelkê yên wê demê, wek “kamûs” dihatin binavkirin û bi hezaran rûpelên destnivîskî yên di “nav qapaxên ji çermê xezalan çêkirî û bi wereqên(pel) zêrîn nexişandî” de dihatin tomarkirin. Ew hêj nedigihîştin ber destê şagirt û xwendevan û xwendekaran, bi destê nivîskarên wan ewilî ji sultan û padîşhan re diçûn û “bi kîsikên bi zêr û zîvan tijekirî ” dihatin xelatkirin û dû re derdiketin bazarê... Lê mala minê, Nûbihara me ya şermok navê “kamûs”ê bidin alîkî xwe wek ferheng jî binav nekiriye û bi sih çil rûpelên xwe yên ji hevîrê sêyemîn û bi qapaxa xwe ya ji pelê sîrê, berê xwe daye Kurdistanê û cara pêşî ketiye ber destê ew zarokên kurmancan ên “çav reş belek û tebîet melekan; têrnebûyî ji nanê garis û pîvazan”...



“Rojname ya me ya Azadiya welat a tabloit” û yên Aydin Dogan bidin ber hev, dê hûn ê çêtir fam bikin; ka “Nûbihar” çi ye, “kamûs” çi ye...



4) Di zarokatiya min de me çi dibistan bû çi mekteb û medrese bû... Em bûn, Kelamê Qedîm û Nûbihara biçûkan û Mewlûd û Nehcul Enam bûn... Me pêşî Kelamê xwedê xitim dikir û li pey wî dest bi hindekariya Nûbiharê dikir. Bê şik Nûbihar li dû Quranê dihat û me carinan ji muzuriyê be jî( ji ber ku, wekî me li jor jî gotibû, tê de tiştên ecêb û rengîn hebûn) lez dida xitma xwe û dikir zûtirkî xwe bigihînin Nûbiharê... Di vir de cudahiya Azadiya Welat û Nûbiharê derdikeve pêş û divê ez çend rexne û pêşniyaran li Azadiya Welat a me kim...



Cara pêşî çend peyv li ser rastiya Kurdî û Kurdan: Belê kurd ev 80 sal e bê zar û bê ziman in....Belê gelekî ji wan ji xwendin û nivîsandina bi zimanê xwe bêpar in. Belê di welat de şerekî hov û dermirovahî berdewam e Lê Kurd hê li ser xwe ne û bi can û bi jiyan in. Ew zarok in; xort û ezeb in; kal û pîr in; karker in; xwendekar in; karsaz in; dixwun, vedixwun, dikirin, difiroşin, li bersîva pirsan û li çareserya derdan digerin, xwedî dil in; dilê wan dikeve hevûdu, dizewicin, hevdû berdidin, nexweş dikevin, bê kar û bê şixul dimînin, carnan pere bi dest dikeve nizanin çi bikin, nexweş dikevin nizanin li derman û nexweşxaneyan bigerin... Xanî di ser wan de hilwedişe nizanin çi bikin... Ew ji gund û bajarên xwe dûr ketine meraqa meriv û lawir û dar û ber û kanî û zozanên li dû xwe hîştine dikin... Bi kurtasî qada jiyanê heta tu dibê berfireh e. hest û raman û zanist û ol û felsefe û huner û şer û evîn û aborî tev bi hev re rastiyên jiyanê ne û divê Azadiya Welat derheqê van hemiyan de xwedî nêrîn û gotin be... Lê hezar mixabin, çapemeniya Kurd, Azadiya Welat jî tê de, heta niha bi gelemperî bala xwe daye mijarên têkildarî sedem û encamên şer; û dike nake xwe ji vê çarçoveyê xelas nake.



Di vî warî de mirov dikare gelek pêşniyaran bike, lê ez bi yekê tenê dimînim; ez bim rûpela “forûm”ê dikim yek û di rûpela din de “îlanên xwendevanan ên kin” bê pere diweşînim... Xwendevan çi difroşin, li çi, li kî û kê digerin, çi di dilên xwe de dihewînin bikaribin binivîsin. Kesên di nivîsê de qels, gere bikaribin îlanên xwe bi telefonê ragihînin.



Ez bi we re şert digirim, du meh şûnde wê tîraja Azadiya Welat herîkêm 2-3 hezar zêdetir be.



Ger hûn guh nadin min li Nûbihara Ehmedê Xanî mêze bikin. Teqez hûn ê bibînin ku; “çi di mejî û jiyana mirovên wê demê de hebe di Nûbiharê de jî heye.”



                                                                                                              Mamoste Marûf

An Kurdî an “Kurd Memed nobete!”

Ewilê ewil divê çend gotinan bikim li ser berxwedana Azadiya welat a li hemberî asîmîlasyana malwêran a nermik û sipî... Heta salek berê jî, ev pençeşîr di can û bedena kurdan de xwe veşartibû û hêdî hêdî belav dibû lê ew ji xwe dernedixistin. Rewşenbîrên ku bi xwe û bi birîna gelê xwe hesiyayî, dikirin nedikirin nikaribûn raya giştî ya kurdan di warê asîmîlasyonê de serwext bikin û gel rakin ser piyan. Hingî ku Azadiya Welat a rojane derket û li xwendevanên xwe niçand û ew hişyar kirin; ev mijar wekî birûsk di giyan û mejiyan de veda, li her derê welat bû civîn, bû cejn, bû xwepêşandan, dawiya dawîn li Geverê bû lehî û tofan... Niha hûn di ber xwe de dibêjin; “-mamoste keda Roj Tv’ê qe nayne bira xwe!” Bi ya min gelek kurd, bi ceribandina xwendina rojnameyê tê gihîştin ku ew êdî nikarin bi zimanê xwe bixwînin û binivîsin! Ew ji xwe derxistin ku, heta niha li ber Roj Tv’ê rûniştine û xwe bi sitranên Kurdî serxweş, bi nûçe û nîqaşên bi tirkî dilgeş kirine û di warê xwendin û nivîsandina bi Kurdî de kêm tişt kirine. Zana û ronakbîr û siyasetmedarên me jî bi tîraja Azadiya Welat a bi çend hezaran veciniqîn û ji “xewa şirîn û şerîf” şiyar bûn. Ez li ser navê xwe ji vê yekê bi bawerim ku ji vir pê ve asîmîlasyon wê tim û tim di rojevê de be û kurd heta çareserkirina wê, xwîna xwe bikin çavên xwe, xwe bidin erdê! Lê belê hevalno, ligel hemû kar û xebatên pîroz ên ku tên kirin ûrtkoriya me, bi navê din; “asîmîlasyon” roj bi roj kok û aca me diqelîne, me diheline. Ev rewşa bêyom ger bi vî rengî bidome, divê em ji niha ve wesyetek kurt a nivîskî li zarokên xwe bikin û ji wan re tê de bi dilek xemgîn, bi hevokên şermok wiha lêkin: “ Roniya çavên min, ez dixwazim tu jî pê bihesî min ji ber zimanê xwe yê dayikê çi ditîn çi nedîtin. Ên hat serê min bila neyên serê gurê serê çiya … Pênûs û lênûsk, sîdî(CD) û harddisk têrê nakin ez tevan binivîsim. Tu pê nizanî ev zimanê ku ji nifşa te êdî kêm kes pê diaxife, çi şirîn û çi delalî bû ber dilên bav û kalên te yên dengbêj û çîrokbêj. Kurê min/ keça min, ên ku niha tu bi zimanê wan kar û barên xwe birêve dibî, ramanên xwe bilêv dikî û ji berdilka/ ê xwe re pê e-mailan birê dikî, helbestan dinivîsî, ew in; yên em ji kar û baran kirin, kilîta reş bi mejî û zimanên me ve kirin, berdilkên me yên xweşmêr/ bejn ziravan kuştin, konên me û wan ji nav konan rakirin... Gulsosina min, teyrê min ê baz,di zarokatiya min de ew neyarên genî û bêbext tevna asîmîlasyonê wek Sûr a Diyarbekira me ya şewitî heta nav malan dirêj kirin û dan ber me û dayikên me yên bê tirkî û bê erebî û bê farisî; lewma jî heta roja mirinê ew stûxar bûn, bê zar û bê ziman bûn, Ew bi me re bi zimanê bav û kalan diaxifîn, lê em ji wan dibehecîn, bi wan re hêrs dibûn, ser wan de diqîriyan “bi zimanê dagirkeran!”. Me ji dayikên xwe û ji xwe şerm dikirin, ji zimanê xwe îkreh( nefret)dikir, di kilaman de jina xwe, dayika xwe berdilka xwe wek “dîlbilmezê”( bê ziman) bi nav dikir û wê tewanbar û şermezar dikir. (Di gelek kilamên dengbêjan de ev gotin tê bikaranîn) Kurê min/ keça min, em bi berxwedan û xwîdana rêberê xwe, bi xwîna bi hezaran şehîdên xwe, bi coş û heyecana wan, li xwe varqiliyan(hişyar bûn) û me zor da xwe û xwe ji xefik û dehfikên Decal xilas kirin û qet nebe bi zimanê xwe yê şirîn - bi çend hevokan be jî - li hevûdu pirsî… Lê, temenê min li ser temenê te be, sermiyan ewqas bû! têra min jî nekir, lewma ji ber nema, min ji te re tu tiştek nehîşt…Tu min efû kî û nebî nebî dijminê xwe ji bîr nekî! Keda xwe li te helal nakim ger tu rojan li wî nekî zîndan, li wî neherimînî xewa şevan ” *** Wesiyet evqas bû, qediya... Xwedê kir em hê li ser xwe ne, bi piranî can û ter in. Em hê jî dikarin aşê bê av li ser serê neyarên xwe bigerînin û zarokên xwe ji tora bişaftin û xwebişaftinê azad bikin. Lê jibo gera çareseriyê divê pêşî em ji birîna xwe, ji nexweşiya xwe derxin; teşhîs bikin... Hevalno, ziman ji dest diçe, Kurdayetî jî pê re… Ma qey nasnameya me xeynî zimanê me bi çi ve girêdayî ye? Em di nav gelên misilman de ne, lewre; -Ol ne nîşaneya me ya neteweyî ye… Em an dagirkerên me, ne “çermreş”in, ne çermsor in; -Rengê çerm jî ne nîşane ya me ya neteweyî ye… Wele xeynî ziman tiştên din ên kurd û kurdewarî ev dimîn : -Tenûr. -Kurd memed nobete. -Kurd boregî. -Lorke, lorke. Gava ziman ji destê me çû, em dikarin wiha bêjin; “ -heyran, em ji van tişt û gotinan pir û pir hez dikin; lewma ji me re dibêjin; hûn Kurd in. Belge û nîşaneyên me yên neteweyî ev in... Ger em bi vana qaîl nabin, qîma xwe naynin, divê ji bo paşeroja zimanê xwe li çareseriyan bigerin , rê û rêzikên pir û pir xurt bibînin. Divê em tiştek wisa bikin ku ku,cihan dîsa bi yek dengî bêje ; “-errrrik, fenanî (wek) guleya yekemîn a şerwanên azadiyê ye!” Bi awayek din; heta tu dibêjî zanistî, heta tu dibêjî realîst, hetta tu dibêjî pragmatîk be… Divê em vê rastiyê baş fehm bikin; -her roj bi hezaran dergûş ji pişta kurdan tên cihanê lê, di pêşerojê de “ piraniya wan, exlebê wan” ( dilê min liber hev nade, xîreta min napejirîne ku ez bêjim tevahiya wan) wê nikaribin bi kurdî biaxifin! ( hûn ji wan hinekan hînî kurdî bikin jî, ewên ji wan “kurdîaxêvên xeberxweşan” tu kesî nebinin ku -şikur em jê ne bêpar in-bi wan re rûnên û derd û kulên dilan bidin der ) Her roj bi hezaran kal û pîrên me ji nav me bar dikin, diçin ber rehma Xwedê.( Xwedê çiqas li wan rehmê dike, ez pê nizanim) her yek ji wan bi xwe re parçeyek ji zimanê me, ji kurdayetiya me dibe, bi awayek din, ew, me bi kurdîki nîvco dihêlin û diçin. De ka em ji zarokên xwe re çi dihêlin? Divê em baş bizanibin ku wê dor dora me be jî... Divê em ji niha ve pêşî lê bigrin ku li dû me jî, ên ji doxîna me dikevin bila pihîn li kêlika me nedin û nebêjin: “-me bi gora we nizanim çi kiro, we ji me re çi kiro!” Mamoste Marûf

Kurd û asîmîlasyon û rojnameya Taraf

 Gilî û gazincên kurdan ên herî mezin; hûn jî pê dizanin, polîtîkaya asîmîlasyonê ya dewleta tirk e. Ev polîtîkaya bêyom e ku bi mîlyonan mirovan daye ber xwe dihêre. Bi hêrandinê jî namîne ji toz û xubara wan cinawirên herî dirînde yên cihanê diafirîne. Ev cinawirên “dewşirme” yên “bê esil û bê asas” xwe bi çanda çêkirî ya serdestan ve girê dide, dibe agir û bizot, devê xwe dike qirika ên ne ji xwe.

Mirovên şoreşger û demokrat; kes û kesayetiyên xwedî nirx û hêcahiyên ku mirovahiyê di pêvajoya bi hezaran salan de afirandine, di şûna asîmîlasyonê de, mirov, lawir, dar û kevir jî tê de, bo  parastin û berdewamî û reseniya hemû cûreyan têdikoşe. Ev nêzikîtêdahîna mînîmalîst, bi ya hin fîlozofan, alternatîfa herî xurt a kapîtalîzma tehrîpker û talanker û asîmîlasyonîst e.

Civata Kurd bi salan e di nav şer de ye. Ev şer; şerekî dûvdirêj û piralî ye. Digel êş û eleman, kul û kederan serpêhatiyeke pir û pir zengîn û rengîn e jî. Bi mîlyonan kurd, ên bala wan tim û tim li ser Tevgera Azadiyê ye, di van sih salên dawîn de, di warê îdeolojî û siyaset û felsefeyê de, ji mezûnên zanîngehan bêhtir bûn xwedî bîr û bawerî û agahiyan. Wan tevahiya têgehên(terîm) hemdem ên îdeolojîk û polîtîk û mîlîtarîst û hûmanîst bi çavên serê xwe dîtin, jiyan; bûn kirde û bireserên wan. Bi sedan peyv; ên wek faşîst, kolonyalîst, milîs, asîmîlasyon, dagirker, hûmanîst, hawirdorparêz, welatparêz, konfederalîzm, emperyalîzm, oportunîzm û êdî nizanim çi û çi; bûn benîştê devê gundiyên me.

Tiştekî pir balkêş e, tirkên ji rêzê bidin alîkî, exlebê zanîgehqedandiyên wan jî ji piraniya van terîman ti tiştek fam nakin û bi bihîstina wan a ji devê kurdekî “jiderhanê” ( ji rêzê) guh li wan dirêj dibe.

Ev hişmendî û kûrahiya civata kurd hê jî bi têra xwe bala raya giştî ya tirk nekişandiye. Wek mînak; ger general û karbidest û rayedarên payebilind ên dewletê, bi hişmendî û wêrektî û jîrektiya kurda bizanibûna û têbigihîştina ku çewisandina serhildana 29’emîn a kurdan ne pêkan e; wê  di şûna avakirin û sazkirina ERGENEKON û qoricitî û TÎM û JITEM û JIT’an de zor bidana siyasetmedarên firsendperest û popûlîstên xwe  - yên qaşo-maşo desthilatdar in (gelê tirk wisa dizane; jiber ku li pêş perdê ne) - bona  ku ew, “gelê tirk ê bêguneh” bi nijadperestî û bi şovenîzmê sor nekin û rê liber çareseriyek demokratîk nyê girtin. Ger sermayedarên kapîtalîst li vê rewşê varqiliyabûna, ew ên bona azadiya ziman û çanda Kurdî, hevkariya Tevgera Azadiya Kurd bikirana, pest û pêkûtî li mîlîtarîst û siyasetmedaran bikirina û -jibo berjewendiyên xwe be jî - ew ên cûrbecûr nav û markayên bi kurdî biafirandina û di qada aborî de li Kurdistanê bi hev re biketina ber qayişê.

Ger siyasetmedarên konek û fêlbaz ên wek Tayîp bizanîbûna ku kurd bi televîzyoneke tiroviro  na,
bi komir û bi sarinc û bi cilşoyan na,
bi ziman û bi nasname deng didinê,  ew ê “zagona bingehîn” biguheranda û bigota;
“made 47- Kurd gelê nîştecih ê vê axê ye û ew jî biqasî gelê tirk xwedî maf e.
Made 48- Peywira bingehîn a dewletê; di warê aramiyê de misogerkirina wekheviya tevahiya herêmên welat û sefiraziya hemû welatiyên “bac-da” ye. Zimanên welatyên nîştecih -ên ku xwe tirk nahesibînin- jî di hemû kar û barên fermî de û di dibistanan de tên bikaranîn.

Gelo hûn dibêjin qey  tevahiya tirkan wek Tayîp û Denîz û Dewlet Koç û Sabancî û Başbûg in û di warê kurda de nezan in? Naxêr... Di van çend salên dawîn de , bi taybetî hin rojnamevan û rewşenbîr bi ronesansa kurdan hesiyan. Komek ji wan dest bi weşana rojnameyek bi navê “Taraf” kir. Ev ronakbîr bi rastî jî, di demeke kurt de li seranserî Cihanê bûn “rûyê bi rûmet” ê civata tirk a êdî bi îmajkî ewqas xera bubû ku ala wê di çapemeniya Ewropayê de didan ber derziya (şiringa) eroînê...

Taraf heta jê tê, li ser nirxên cihana hemdem, bi taybetî jî li gorî pîvanên Yekitiya Ewropî weşana xwe dimeşîne. Kadroyên wê bi gelemperî ji liberal-demokratan pêk tê; lê çend kurd û olparêz ên demokrat jî tê de dinivîsin. Divê baş bê zanîn ku ev rojname ne ya kurda ye; lê nivîskarên wê “Tirkiyeyeke bêhtir demokrat û azad û nûjen” wek mîsyon dane ber xwe. Daxwazên kurdan û pirsgirêka kurd bi giranî di çarçoveya mafê takekesî de dinirxînin û çareseriyê jî di endamtiya YE(Yekitiya Ewropayê) de dibînin. Bi awakî din “TARAF” mafên civakî û netewî yên Kurdan na, mafên takekesî yên welatiyan diparêze. Ev rojname partiya AKP’ê jî di vê rêyê de wek amûrek bikêr dibîne û pişgiriya hin polîtikayên wê dike. Di vî warî de tu kurdekî demokrat û azadîxwaz û welatparêz tevlî nêrînên vê rojnameyê nabe. Jixwe mirazê min û vê nivîsê jî ne li  dûv hev rêzkirina kêmasiyên vê rojnameyê ye. Ez dixwazim raya giştî ya me kurda bi xetereya bişaftina kurdan a bi destê vê rojnameyê bihesînim.

ez kurdan bi kurdîkirina (kurdîfication) Taraf’ê; Tarafê jî bi “paşguhkirina Tirkan” tewambar dikim

Bi ya min, serkêşên projeya Taraf’ê jî, mîna ên li jor min rêz kiribûn, di serî de li girseya xwendevanên kurd varneqiliyabûn û  wek hedef nedabûn ber xwe; ne ji wê buya ew ê çend mehên pêşîn bihayê rojnameya xwe nekirina 1Ytl û rê liber xwendevanên kurd negirtina. Piştî daketina wê ya 40 quruşan, kurd li ser serên bayiyan hêwirîn û tîraja wê ji nişkave ji 5-6 hezaran derxistin 30-40 hezaran. Bi gotina nivîskarên wê bixwe jî , piraniya kiriyarên wê kurd in. Par di serdana Amed’ ê de ew bi çavên serê xwe di destê Amediyan de bi hezaran “Taraf” dîtibûn û kêfxweşî û coşa xwe ya bêhempa di qunciknivîsan de anîbûn ziman. Gelo ev tiştek normal e? Bi ya min ev ji gelek aliyan ve çewt e, ne rewa ye...
A yek; li vî welatî di serî de ên demokrasî û mafên xwe yên mirovahiyê dixwazin kurd in; ên nadin, naxwazin bidin tirk in. ji kurda bêhtir hewcedariya gelê tirk bi hişmendî û bi baweriya bi demokrasiyê heye û divê ev rojname ji hêla wan ve bê xwendin. Me li jor jî gotibû, kurd ev sih sal in bi saya Tevgera Azadiyê bi dorfirehî li ser demokrasi û azadî û mafên mirovan kûr û hûr bûne. Mirov bi dilekî rehet dikare bibêje ku; ger Taraf di perwerdehiya demokrasiyê de dibistana seretayî be; kurd şagirtên zaningehê ne.
A dudu; girseya xwendevanên kurd ên Tarafê, jiber nivîsên wê yên di warê kurda de wê dikirin. Bi zimanê aborînasiyê heta “arz” bi dilê kiryaran be (mişterî) wê “taleb” jî hebe. Vateyeke din a vê rewşê; ev rojname bi “kudayetîyê” dikare li ser xwe bimîne. Ev çerxeke gilover e: Kiryar kurd, naverok kurd, rojname berdewam e... Ji van xelekek kêm be; rojname çemûçem e. Li gorî zagonên aboriyê bi stendina wê, em zor didin da ku ew jî bibe ya me, bi dilê me be, wek me be... Em wê asîmîlîye dikin! Ma êdî Yozgatî û Adapazarî û Qeyserî û Muglayî wê dixwînin? Ger ew rojnameyeke “reng-kurd” bixwendina wê Ulke û Gundem û Guncelê jî bixwendina û bi me re tekoşîna demokrasiyê bidana...

Desthilatdaran wer kirine ku; ew bûne neyarê her tiştê ku bihna Kurdayetiyê ji tê... Em Kurd, bi stendina vê rojnameyê, em rê liber hişmendî û şiyarbûna gelê tirk jî digirin. Cara yekem e ku siûda vî gelî lêhatiye û rojnameyek demokrat bûye para wî; divê em wê jî nekin ya xwe... Ev rewş di gelek waran de ji bo kurda jî xeternak e.

Divê em şûn de venegerin 

Me dibistana xwe seretayî ya navê wê “ Ulke” bû,  hema bigire ist sal berê xwend, qedand çû! Divê em  êdî - heta ji me tê-li ser zimanê xwe yê stûxar rawestin, bi wê bixwînin, bi wê binivîsin bi wê bifikirin û jiyana xwe ya îro û ya sibê li ser wê ava bikin. Taraf, van demên dawîn bi şirîkatiya xwedî sermayedarekî mezin û bi reklamên hin şîrketan êdî dikare li serxwe bimîne; lê çapemeniya me, “çapemeniya azad” bi çend quruşên xwendevanan “tekoşîna herî bi rûmet a cihanê” dide. Em werên ser “Taraf” ê; divê ew çi dikin çawa dikin bila bikin, bibin rojnameya gelê tirk. Divê ew mêvandariya qehwexaneyên gundên Anatoliyê bike; ew gundî ne ku hê jî kurda mexlûqên “xwedî boçik”, ermeniyan cinawir, xaçparêzan gawirên xwînxwar, ên ne tirk dijmin dizanin...

Ew gundî û bajarî ne ku Tevgera Azadiya Kurd wek rêxistinek terorîst dizanin. Dibêjin qey zarokên kurdan ên li serê çiyayan digerin, ne ji artêşa wan a qehreman be, wê bikevin gund û bajarên wan û kok û aca wan biqelînin û ûrtê wan kor bikin!

Divê Taraf gelê tirk û rengên herî xweş ên xwezayê, “kesk û sor û zer” lihev bîne. Ev gelê reben ji ber nexweşiya neteweperestiyê ji lambeyên trafîkê û ji tîma fûtbolê ya Galatasarayê jî dikeve şikê û dibe, îro na sibeh - çawa ku tîne serê kurdên koçber û penaber ên li Anatoliyê bi cih ûwar bûne- wana jî lînç bike...
Ev gelê nezan e ku xwe bi çermsipiyên ewropiyan re dikuje û xwe li ser hemû gelên Rojhihilata navîn dibîne ; ewqas ku navê “ereb” layîqê kûçikan dibîne, kurda jî dike şûna “koleyên reşik” ên sedsala 19emîn ên Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê...

Divê Taraf bibe dermanê vî gelê bi xedar nexweş, bi giranî gêj û sermest...
Çawa? Aqilmendî ji hedê min der e; lê divê Birêz Ahmet Altan ê hostayê giyan û hestiyariya jinê ye, demildest çîroka evîndarî û zewaca Kerîmê Afyonî û ya Eyşoya me ya Agirî û her sê zarokên wan ên bi navên Zîlan, Dîlan û Botan binivîse û di nav rûpelên evîndariyê de poşmaniya Kerîm a ji kîn û rika wî ya berê, ya "beriya naskirina Eyşo li dijî  kurdan dajot" bîne ziman...

Bial Hasan Aksay, ji Moskovayê ragihîne ku Alperen ê nijadperestê Trebzonî ji neçariyê bi Evkerîmê Xinûsî re di heman xanî de dimîne û cara yekem kurdekî welatparêz nas dike û bi bihîstina neheqiyên li kurdan têne kirin ew,  ji şerman dixwaze  bikeve heft qat binê erdê...
Bila Sevan Nîşanyan, bi ya “yozgat”ê destpêbike û etîmolojiya navên hemû bajarên tikan binivîse. Bê tirs û xof bila bibêje: Yozgatîno, navê bajarê we ji peyva “yoyz” a wateya wê bi Ermenkî “şîr” e; û ji “gat” a dîsa bi ermenkî “pir” e pêk tê û navê bajarê we bi zimanê Ermenkî “ şîrê wî pir” e. Digel ku navê wî bi ermenkî be jî hûn naxwazin biguherînin; lê çima cûmhûriyeta we tevahiya navê erdnîgariya kurdan guherandiye lê mixabin hûn pê qaîl dibin, dengê xwe dernaynin, bi serde jî dixwazin kurd jî dengê xwe nekin?

Amberin Zaman gere pûşê dewşirmeyan -ên di warê neteweperestiyê de derpê ji qûn avêtine- derxe holê û ji tirkan re bibêje: “ ên ji tirkan bêhtir tirktî dikin, ên xwe bi ala sor û sipî dipêçin û we jî bi nijadperstiyê sor dikin bi gelemperî “tirkçerî”ne.

Heq e, Orhanê Miroglu’yê me Kurdistanê gund bi gund, navçe bi navçe, bajar bi bajar bigere û çi mamoste çi bijîşk, çi leşker, çi mela, çi karker bi hemû tirkên li van deran dixebitin re bipeyîve û kêfxweşî û serfiraziya wan a li Kurdistanê, qenciyên ku kurd li wan dikin, nêrînên wan ên şaş ên beriya hatina wan a Kurdistanê bîne ziman û ragihîne- dê û bav û xizmên wan ên Balikesîrî û Enqereyî û Rîzeyî yên destên wan li ser kezeba wan li benda kuştina zarokên xwe ne - ku kurd ne dijminên Tikan in û ew ji bo xwe û jibo we bi pergala bêpergal re şer dikin.

Gotina dawî divê Taraf rûyê ronî, rûyê bi şewq û şemal ê Tirkiyeyê be. Qenciya kurdan a herî mezin ew be ku wê asîmîlîye nekin, nebişifînin nekin ya xwe, nekin mînanî xwe.